Trước thời điểm binh lửa ở Gaza, Tổng thống Biden sẽ đến Israel

[trungthuc]

Tổng thống Biden sẽ đến Israel vào hôm thứ Tư 18/10/2023. Chuyến công du của ông Biden đã được Ngoại trưởng Antony Blinken thông báo vào sáng sớm thứ Ba 17 tháng Mười tại Tel Aviv là một quyết định rất đáng chú ý chưa đầy hai tuần sau sự kiện bọn phiến quân Hamas ồ ạt tấn công Israel vào ngày 7/10. Ngũ Giác Đài cùng lúc cho biết họ cũng đã sẵn sàng triển khai 2,000 binh sĩ Mỹ đến Trung Đông.

Việc Tổng thống Biden đến Israel trong bối cảnh thật căng thẳng này thể hiện tình đoàn kết của Hoa Kỳ đối với Israel, đưa ra một thông điệp rõ ràng cho những kẻ đồng minh Hamas như Iran, Syria và Hezbollah rằng Mỹ đang đứng hỗ trợ phía sau Israel.

Gaza đang ngày càng hỗn loạn. Theo Bộ Y tế của Palestine, các cuộc không kích của Israel đã giết chết hơn 2,808 người và làm bị thương 10,850 người khác ở Gaza. Hàng trăm ngàn người bị buộc phải rời bỏ nhà cửa. Văn phòng Báo chí Gaza cho biết thêm, ít nhất 3,731 tòa nhà dân cư với 10,500 đơn vị nhà ở đã bị phá hủy hoàn toàn.

Israel đã tuyên bố "phong tỏa toàn diện" nhằm cắt hoàn toàn nguồn điện, thực phẩm và nước uống ở Gaza. Chính sách bao vây nghiêm ngặt của Israel đã dẫn đến tình trạng thiếu lương thực, nước và nhiên liệu. Liên Hiệp Quốc liên tục cảnh cáo về một thảm họa nhân đạo.

Bộ Nội vụ Gaza cho biết nước đã không được cung cấp cho Gaza trong 10 ngày vừa qua. Israel đã yêu cầu hàng trăm ngàn người nên rời khỏi ngay lập tức miền Bắc Gaza. Hơn 400,000 người đã đến những nơi trú ẩn do Liên Hiệp Quốc điều hành. Nhân viên cứu trợ đang chịu áp lực căng thẳng đến mức người đứng đầu Cơ quan Cứu trợ và Việc làm Liên Hợp Quốc cho biết nhân viên của ông không thể giúp được gì nữa trừ khi họ nhận được thêm nguồn tiếp tế hỗ trợ. Gaza cũng sắp hết túi đựng xác. Người dân địa phương phải đào lại những ngôi mộ cũ để chôn người chết và phải chôn tập thể.

Gaza gần như không còn đất để chôn cất người chết (Ảnh: Ashraf Amra/Anadolu via Getty Images)

Trước khi xảy ra các cuộc tấn công trả đũa của Israel bắt đầu vào ngay ngày xảy ra cuộc tấn công của Hamas (7 Tháng Mười), Gaza đã sống vật vã trong tình trạng bi thảm tuyệt vọng, bởi cuộc phong tỏa kéo dài 16 năm. Theo Liên Hiệp Quốc, ba nhà máy khử mặn nước ở Gaza đã ngừng hoạt động vì thiếu nhiên liệu; nước sạch đang cạn kiệt, khiến cho người dân phải uống nước bẩn từ giếng bất chấp nguy cơ về dịch bệnh. Các bệnh viện chật kín người bị thương và người chết.

Mới đây, Ngoại trưởng Blinken đã gặp Thủ tướng Benjamin Netanyahu và nội các chiến tranh của Israel trong chín giờ với hai phiên, chủ yếu bàn việc đưa hàng viện trợ nhân đạo vào Gaza. "Đây sẽ là một cuộc chiến tranh lâu dài", Bộ trưởng Quốc phòng Israel, Yoav Gallant, nói vào ngày 16/10 sau cuộc gặp với ông Blinken tại Tel Aviv. "Cái giá sẽ cao, nhưng chúng tôi sẽ giành chiến thắng cho Israel, cho người Do Thái và cho những giá trị mà cả hai quốc gia chúng ta đều tin tưởng".

Sự trả đũa của Israel đã vượt quá phạm vi các cuộc xung đột trong quá khứ với bọn Hồi giáo cực đoan Hamas. Hàng trăm cuộc không kích nhằm vào Gaza đã giết chết ít nhất sáu tên chỉ huy cao cấp cao Hamas, theo nguồn tin của Israel cho biết. Chuyến công du đến Israel của Tổng thống Joe Biden cho thấy thêm, cuộc tấn công trên bộ vào Gaza của Israel nhằm "truy cùng diệt tận" bọn Hamas sẽ được hoãn cho đến sau khi Tổng thống Mỹ rời đi.

Mối bang giao giửa Hoa Kỳ-Israel vẫn là một trong những sự giao dịch gắn bó nhất lịch sử đối ngoại của Hoa Kỳ (Ảnh: Mostafa Alkharouf/Anadolu Agency via Getty Images)

Hồi tháng Hai năm 2023, Tổng thống Biden đã thực hiện chuyến đi kinh lý Ukraine, một quốc gia đang có chiến tranh, nhằm thể hiện sự ủng hộ của Hoa Kỳ đối với Ukraine trước cuộc xâm lược của Nga. Chuyến đi này, được thực hiện trong bí mật tuyệt đối, diễn ra sau loạt công du ủng hộ Ukraine của nhiều vị đứng đầu châu Âu.

Chuyến đi Israel của Biden lần này có ý nghĩa khác và thông điệp của nó mạnh mẽ hơn nhiều lần. Phát biểu với chương trình "60 Minutes" trên CBS, Tổng thống Biden nói, "Hamas và các phần tử cực đoan của Hamas không đại diện cho tất cả người dân Palestine". Ông Biden đã bày tỏ sự ủng hộ tuyệt đối với Israel khi nói "việc tiêu diệt những kẻ cực đoan là một yêu cầu cần thiết".

Tuy nhiên, Tòa Bạch Ốc cũng tìm cách ngăn chặn một cuộc xung đột rộng lớn hơn thông qua kênh ngoại giao. Washington đã cảnh cáo Iran không nên lợi dụng tình hình để kích động sự leo thang chiến tranh. Lo ngại cuộc xung đột có thể lan rộng thành chiến tranh khu vực, quân đội Israel cho biết họ sẽ sơ tán những người sống trong phạm vi 2 km tính từ biên giới với Lebanon.

Sự có mặt tại Israel của Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd J. Austin III và Ngoại trưởng Blinken, và bây giờ là Tổng thống Biden, một phần cũng muốn nhắc nhở Israel phải suy nghĩ về quyết định của họ khi mở chiến dịch quân sự vào Gaza làm saođể không bị mắc kẹt và sa lầy. Cho đến nay, theo một giới chức từng tham gia đàm phán, Israel cho rằng hãy còn quá sớm để nghĩ về tương lai của Dải Gaza. Ưu tiên hàng đầu của họ bây giờ là tiêu diệt tận gốc bọn Hamas.

Thủ tướng Benjamin Netanyahu và Phó Tổng thống Joe Biden tại Jerusalem, Israel ngày 9/3/2010 (Ảnh: Avi Ohayon – GPO via Getty Images)

Nỗ lực của Ngoại trưởng Blinken nhằm tạo ra một lối thoát cho người Palestine và cho cả những người Mỹ còn đang bị mắc kẹt ở Dải Gaza, cho đến nay chưa thành công. Trong cuộc họp kéo dài vào Chủ nhật 15 Tháng Mười, ông Blinken đã không thuyết phục được Tổng thống Abdel Fattah el-Sisi của Ai Cập mở chốt chặn duy nhất ở phía Nam Gaza và cho phép người Palestine sang sa mạc Ai Cập để có thể tránh xa cuộc đụng độ binh lửa sắp tới.

The New York Times cho biết, cuộc gặp giữa ông Blinken với người đứng đầu Ai Cập rất căng thẳng. "Đúng, đúng là những gì xảy ra trong chín ngày qua là rất khủng khiếp và chúng tôi dứt khoát lên án điều đó", Tổng thống Sisi nói với ông Blinken. "Nhưng chúng ta cần hiểu đây là kết quả của sự giận dữ và hận thù tích tụ trong suốt bốn thập niên, khi mà người Palestine không còn hi vọng tìm ra giải pháp. Nhiều người đặt câu hỏi: Đây có phải là thời điểm thích hợp để nói về vấn đề này hay chỉ để cố gắng tìm cách thoát khỏi cuộc khủng hoảng hiện tại?"

Không như các tổng thống Mỹ khác yêu cầu Israel kiềm chế trong các cuộc xung đột trước đây, Tổng thống Biden thể hiện ra quan điễm hoàn toàn khác biệt. Ông nhấn mạnh Israel có mọi quyền để tự vệ. Tương tự với Ukraine, Biden khẳng định ông sẽ ủng hộ Tel Aviv bằng mọi cách, trừ việc đưa binh sị Mỹ trực tiếp chiến đấu cùng Israel. Ông Biden đã ra lệnh điều động hàng loạt tàu chiến và máy bay đến khu vực để răn đe Iran và Hezbollah. Hai nhóm tác chiến hàng không mẫu hạm (USS Gerald R. Ford và USS Dwight D. Eisenhower) cũng đã hiện diện ở Trung Đông để có thể sẵn sàng tấn công các địa điểm phónghỏa tiển của Hezbollah ở Lebanon hoặc nơi khác, nếu mặt trận thứ hai mở ra.

Về ý nghĩa chính trị đối với nội bộ chính trường Mỹ, chuyến đi Israel của Tổng thống Biden cho thấy quan điểm đối trọng của ông đối với cựu Tổng thống Donald Trump. Khi còn đương chức, Trump luôn nói ông là người ủng hộ Israel mạnh mẽ nhất nhưng trong những ngày qua Trump lại lớn tiếng chỉ trích Thủ tướng Netanyahu.

Có lẽ Trump chưa quên vụ Thủ tướng Benjamin Netanyahu công khai xác nhận việc ông Biden đắc cử, trong một cuộc bầu cử mà Trump cho rằng ông bị "đánh cắp lá phiếu". Trump cũng ca ngợi nhóm Hezbollah "rất thông minh" và chỉ lên án nhóm khủng bố này sau khi ông bị chỉ trích dữ dội. Nhóm phiến quân Lebanon–Hezbollah– đã từng đụng độ với quân đội Israel những ngày gần đây (sau cuộc tấn công của bọn Hamas). Việc nhận xét "rất thông minh" dành cho nhóm Hezbollah của ông Trump cũng giống tương tự cách mà ông này nói về Vladimir Putin sau cuộc xâm lược ở Ukraine.
____________
Một số vị nguyên thủ quốc gia phương Tây đã công bố kế hoạch đến Israel trong tuần lể này để thể hiện sự ủng hộ Tel Aviv. Thủ tướng Romania Marcel Ciolacu sẽ gặp Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tại Jerusalem vào thứ Ba 17 tháng Mười; Thủ tướng Đức Olaf Scholz cũng đến Tel Aviv trong cùng ngày này.