RUSSIA Nguyên nhân dẫn tới quyết định Nga trừ khử Prigozhin

[Gibbs]

Kể từ khi cuộc đảo chính thất bại, người ta đã đồn đoán rằng Yevgeny Prigozhin có thể đang sống nhờ thời gian vay mượn. Khi người đứng đầu nhóm Wagner khét tiếng phát động cuộc nổi dậy lịch sử, gây ra cuộc khủng hoảng lớn nhất trong 23 năm trị vì của Vladimir Putin, nhiều người đã tự hỏi nhà lãnh đạo Nga sẽ phản ứng thế nào.

Trong cuộc binh biến, nhóm lính đánh thuê của Prigozhin đã bắn rơi ít nhất hai máy bay trực thăng và giết chết khoảng 15 quân nhân Nga, nhiều người trong số họ là phi công. Điều quan trọng hơn đối với Putin, cuộc nổi dậy của Prigozhin lan tới vùng ngoại ô Moscow, đã phơi bày sự mong manh của một chế độ mà nhiều người cho là ổn định.

Nguyên nhân của vụ tai nạn hôm thứ Tư, khiến tất cả 10 người trên máy bay thiệt mạng – các quan chức cho biết Prigozhin nằm trong số đó – vẫn chưa rõ ràng ngay lập tức, nhưng mối thù truyền kiếp của nhà lãnh đạo Wagner với quân đội và cuộc nổi dậy vũ trang mà ông lãnh đạo hồi tháng 6 là động cơ chính khiến Nga quyết định trừ khử trả thù khi nhà lãnh đạo Wagner không còn giá trị để giữ lại.



Putin không thể chịu đựng sự phản bội, Putin được biết đến là người chia những kẻ chống đối ông thành hai loại: kẻ thù và kẻ phản bội. Cuộc nổi dậy của Prigozhin chắc chắn đã xếp Prigozhin vào loại thứ hai.

Nhưng phản ứng ban đầu của Putin trước cuộc binh biến khiến nhiều người bối rối. Mặc dù hứa sẽ “thanh lý kẻ phản bội” trong bài phát biểu trước toàn dân trên truyền hình, Putin vẫn cho phép Prigozhin đạt được thỏa thuận với Alexander Lukashenko của Belarus và rời khỏi Nga để sống lưu vong.

Điều bất thường là vài tuần sau cuộc binh biến, Điện Kremlin cho biết Putin đã có cuộc gặp kéo dài ba giờ với các chỉ huy nhóm Prigozhin và Wagner vài ngày sau cuộc nổi dậy.

Putin cũng thừa nhận một cách đáng chú ý rằng ông đã tìm cách thay thế Prigozhin thủ lĩnh lực lượng chiến đấu của Wagner ở Ukraine.

Ban đầu rời đến Belarus, nơi quân Wagner của ông dựng trại và huấn luyện lực lượng an ninh địa phương, Prigozhin được nhìn thấy di chuyển tự do qua lại giữa Moscow và St Petersburg, được cho là đã giấu nhiều tiền mặt và vàng miếng mà ông ta giữ ở đó trong biệt thự sang trọng của mình. Không lâu sau, Prigozhin được phát hiện bên lề hội nghị thượng đỉnh Nga-Châu Phi ở St Petersburg, nơi ông gặp các quan chức châu Phi tại một khách sạn mà ông sở hữu.

Những người biết Prigozhin đều không ngạc nhiên, tin rằng vào một thời điểm nào đó, lãnh chúa này có thể sẽ giành được thắng lợi cho việc ông dấn thân vào chính trường. Từng là ông trùm nhà hàng trở thành thủ lĩnh lính đánh thuê, Prigozhin luôn là người thích mạo hiểm và không phải là người phải sống lưu vong ở Belarus trong khi đội quân đánh thuê của ông ta bị giải tán.


Cố gắng giải thích hành vi rụt rè của Putin, các nhà phân tích lập luận rằng nhà lãnh đạo Nga, người trước đây chưa từng phải đối mặt với bất đồng chính kiến ​​từ phe dân tộc cực đoan, đang tìm cách xoa dịu thay vì tiêu diệt đồng minh cũ của mình.

Nhưng hành vi trắng trợn của Prigozhin khiến nhiều người trong giới thượng lưu thắc mắc liệu Putin có còn nắm quyền kiểm soát đất nước hay không, theo các quan chức phương Tây.

“Đối với rất nhiều người Nga khi xem chương trình này, những người đã quen với hình ảnh Putin như người phân xử trật tự, câu hỏi đặt ra là, 'Hoàng đế không có quần áo à?' Hoặc ít nhất, 'Tại sao ông ấy lại mất nhiều thời gian để mặc quần áo? ?'” Giám đốc CIA William Burns cho biết hồi đầu tháng này.

Prigozhin được nhìn thấy lần cuối vào đầu tuần này khi ông ta tung ra một đoạn video trong đó tuyên bố đang ở Châu Phi, nơi lính đánh thuê đã di dời kể từ khi cuộc nổi dậy thất bại.

Khi những suy đoán xoay quanh vai trò của Putin trong vụ tai nạn, cái chết của lãnh chúa này chắc chắn sẽ làm gia tăng căng thẳng trong quân đội Nga. Trong khi cuộc nổi dậy của ông phần lớn bị các lực lượng vũ trang lên án, ông vẫn là một nhân vật nổi tiếng trong số một số thành phần quân đội đồng cảm với những lời phê bình của ông đối với cơ sở quân sự Nga và cuộc chiến đang chùn bước.

Egor Guzenko, một người lính Nga, người điều hành một blog với biệt danh “Thirteenth” ngay sau khi tin tức về cái chết của Prigozhin xuất hiện: “Nếu ông ta thực sự chết, [tôi sẽ] đào ngũ, chúng ta không cần cuộc chiến chết tiệt này”. .

Sergei Markov, một blogger nổi tiếng và cựu cố vấn của Điện Kremlin, viết: “Chúng ta nên giết kẻ thù chứ không phải chính mình”. “Tất cả kẻ thù của chúng ta đang ăn mừng… Cái chết của Priogzhin là thành tựu lớn nhất của Ukraine trong năm nay.”

Vụ tai nạn máy bay của Prigozhin cũng xảy ra vào ngày xuất hiện các báo cáo cho thấy Moscow đã cách chức Tướng Sergei Surovikin khỏi quyền chỉ huy lực lượng hàng không vũ trụ Nga, trong vụ sa thải cấp chỉ huy quân sự cấp cao nhất sau cuộc binh biến của Prigozhin.

Sự ủng hộ công khai của Prigozhin dành cho Surovikin, một chỉ huy kỳ cựu được coi là đồng minh của lực lượng dân quân Wagner trong Bộ Quốc phòng Nga, đã đặt ra câu hỏi liệu ông ta hoặc các chỉ huy cấp cao khác có hỗ trợ cuộc binh biến hay ít nhất là có biết trước về kế hoạch của Prigozhin hay không.


Trong khi đoạn phim về vụ tai nạn kịch tính khiến các đồng minh của ông bị sốc, một số người trong giới lãnh đạo Nga trước đó đã chỉ ra rằng Putin sẽ không để sự phản bội của Prigozhin trôi qua.

Trong một cuộc phỏng vấn trước đó với Guardian, một người trong cuộc ở Điện Kremlin nói rằng “trong nửa năm hoặc một năm nữa, novichok sẽ đuổi kịp Prigozhin,” ám chỉ vụ đầu độc thủ lĩnh phe đối lập Alexei Navalny vào năm 2020.

“Tôi không nghĩ ông ấy sẽ dễ dàng được tha thứ… Có thể không phải ngay lập tức, nhưng một lúc nào đó, theo những truyền thống tốt nhất, novichok sẽ đến thăm ông ấy. Có lẽ ông ấy nên cẩn thận với quần lót của mình”, nguồn tin nói thêm.

Tuy nhiên, Putin dường như đang làm việc theo một lịch trình nhanh chóng.

Có vẻ như chắc chắn rằng những người trong giới tinh hoa chính trị sẽ rút ra bài học quan trọng từ mùa hè đầy biến động năm 2023: “Bạn đến gặp nhà vua, tốt nhất bạn không nên bỏ lỡ”.

Bộ tình trạng khẩn cấp của Nga thông báo vụ tai nạn của một chiếc máy bay tư nhân đi giữa Moscow và St Petersburg cho biết giám đốc Wagner Prigozhin có tên trong danh sách hành khách.

Tổng thống Joe Biden cho biết ông “không ngạc nhiên” trước tin Prigozhin có thể đã chết trong một vụ tai nạn máy bay ở Nga.

“Tôi không biết thực tế chuyện gì đã xảy ra, nhưng tôi không ngạc nhiên,” Biden nói và nói thêm, “Không có nhiều chuyện xảy ra ở Nga mà Putin không đứng sau. Nhưng tôi không đủ biết để trả lời.”

Cơ quan hàng không Nga không đưa ra nguyên nhân vụ tai nạn, mặc dù một số tài khoản Telegram gắn cờ Wagner đổ lỗi cho lực lượng phòng không Nga đã bắn hạ máy bay phản lực Embraer. Cái chết được báo cáo của ông xảy ra đúng hai tháng sau khi Nhóm Wagner dẫn đầu một cuộc nổi dậy vũ trang chống lại Lực lượng Vũ trang Nga và gián tiếp chống lại Tổng thống Nga Vladimir Putin, giành quyền kiểm soát một văn phòng quân sự Nga ở thành phố Rostov-on-Don và thực hiện một nỗ lực ngắn ngủi. hành quân về Matxcova.

Người chỉ huy thứ hai của Wagner, Dmitry Utkin, chỉ huy có hình xăm SS, cũng được cho là có mặt trên máy bay. Nó diễn ra chỉ hai ngày sau khi Prigozhin công bố một video tuyên bố cho biết Tập đoàn Wagner sẽ tập trung vào châu Phi, nơi tổ chức bán quân sự này bị cáo buộc phạm tội ác chống lại loài người.

Sự sụp đổ của Prigozhin không gây ngạc nhiên nhiều cho các nhà phân tích Nga và các quan chức phương Tây. Những người thách thức Điện Kremlin thường xuyên gặp phải những cái chết không đúng lúc. “Chúng tôi đã xem các báo cáo. Nếu được xác nhận, không ai có thể ngạc nhiên”, người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Adrienne Watson cho biết trong một bài đăng trên X, trước đây gọi là Twitter, hôm thứ Tư. Vào tháng 7, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đã nói đùa: “Nếu tôi là ông ấy, tôi sẽ cẩn thận với những gì mình ăn”.

Tập đoàn Wagner đã đóng một vai trò quan trọng trong cuộc chiến tranh của Nga ở Ukraine. Đội quân bóng tối của nó, một số được tuyển mộ trực tiếp từ nhà tù, đã dẫn đầu một số trận chiến đẫm máu nhất trong cuộc xung đột, bao gồm cả cuộc chiến kéo dài hàng tháng để chiếm Bakhmut, nơi hàng nghìn người thiệt mạng. Putin nói rằng nhà nước Nga đã trả cho Wagner gần 1 tỷ USD trong năm đầu tiên của cuộc chiến toàn diện.

Anna Borshchevskaya, thành viên cấp cao tại Viện Chính sách Cận Đông của Washington và là chuyên gia về các hoạt động của Tập đoàn Wagner ở Trung Đông, cho biết: “Một trong những bí ẩn lớn về cuộc binh biến của Prigozhin và hậu quả của nó là ‘tại sao ông ta vẫn còn sống?’”.

Sinh ra ở Saint Petersburg, quê hương của Putin vào năm 1961, Prigozhin đã phải ngồi tù những năm cuối đời ở Liên Xô với nhiều tội danh bao gồm cướp và hành hung, trước khi được thả vào năm 1990. Trong bối cảnh hỗn loạn do Liên Xô sụp đổ, chứng kiến hàng triệu người Nga rơi vào cảnh nghèo đói, ông trở thành người bán xúc xích trước khi mở rộng sang kinh doanh nhà hàng, khi ông qua đường với Putin, người lúc đó đang làm việc trong chính quyền thành phố.

Wagner—cái tên được cho là để tỏ lòng kính trọng đối với nhà soạn nhạc yêu thích của Hitler—được thành lập vào năm 2014 bởi Utkin, một cựu đặc vụ tình báo quân đội Nga, và đã hỗ trợ các lực lượng Nga chiếm Bán đảo Crimea cũng như kích động các phong trào ly khai ở miền đông Ukraine. Được biết, do Prigozhin tài trợ và liên kết chặt chẽ với nhà nước Nga, Tập đoàn Wagner đóng vai trò là lực lượng lính đánh thuê làm việc vì lợi ích của Điện Kremlin ở Syria và Châu Phi, đồng thời cung cấp cho các quan chức Nga một lớp vỏ ngoài phủ nhận chính đáng về các hoạt động gây bất ổn ở nước ngoài.


Cho dù chúng ta có biết nguyên nhân thực sự của vụ tai nạn hay không, cuộc điều tra hiện đang tiến hành cũng chỉ ra một câu hỏi quan trọng: Ai sẽ có động cơ và phương tiện để loại bỏ Prigozhin và các cấp dưới? Vụ tai nạn máy bay của Prigozhin xảy ra chỉ khoảng hai tháng sau khi Prigozhin và Wagner tổ chức cuộc nổi dậy, thách thức lớn nhất đối với sự cai trị của Putin trong hơn hai thập niên. Chỉ vài ngày sau cuộc binh biến, Putin giận dữ nói rõ rằng ông coi hành động của Wagner là một hình thức phản quốc. Mặc dù không đề cập đích danh Prigozhin nhưng ông cáo buộc “những người tổ chức cuộc nổi dậy” đã phản bội chính nước Nga.

Yevgeny Prigozhin, chủ sở hữu của công ty quân sự Tập đoàn Wagner bày tỏ lòng thành kính cuối cùng đối với blogger quân sự người Nga Vladlen Tatarsky đã bị sát hại, trong lễ tang tại nghĩa trang Troyekurovskoye ở Moscow, Nga, Thứ Bảy, ngày 8 tháng 4 năm 2023. Tatarsky, được biết đến bởi bút danh Maxim Fomin của ông, đã bị giết vào Chủ nhật, ngày 2 tháng 4, khi ông đang chủ trì một cuộc thảo luận tại một quán cà phê ven sông ở trung tâm lịch sử của St. Petersburg, thành phố lớn thứ hai của Nga.

Người đứng đầu Wagner nói rằng lực lượng của ông đang chết dần khi các nhà lãnh đạo quân sự Nga 'ngồi như mèo béo' Các máy bay chiến đấu của Wagner được phép di dời đến nước láng giềng Belarus, theo một thỏa thuận được Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko ký kết. Và Prigozhin - trong khi giữ thái độ khiêm tốn hơn - vẫn tiếp tục xuất hiện trước công chúng, vui vẻ đón tiếp một quan chức châu Phi bên lề hội nghị thượng đỉnh Nga-Châu Phi ở St. Petersburg và đưa ra những tuyên bố về cuộc đảo chính ở Niger.

Nhưng Prigozhin, với tất cả sự khoác lác của mình, có thể đã nhớ rằng trả thù là món ăn ngon nhất, ít nhất là ở mức ấm, bất kể anh ta có bao nhiêu kẻ thù. Nếu - và đây vẫn là một chữ nếu lớn - nhà nước Nga có liên quan gì đó đến vụ tai nạn của Embraer, nó có thể làm tăng thêm cảm giác rằng Nga đang bước vào Смутное время (Thời kỳ rắc rối), như một số nhà bình luận đã đề xuất một cách đen tối trong Wagner cuộc binh biến. Ở Nga, cụm từ đó ám chỉ thời kỳ vô luật pháp và cuộc khủng hoảng kế vị đầy bạo lực vào đầu thế kỷ XVII. Vụ tai nạn làm gợi lại những ký ức khó chịu về những năm 1990 vô chính phủ, khi người Nga phải chịu đựng một quá trình chuyển đổi bất thành và đầy bạo lực sang nền kinh tế thị trường và các vụ ám sát chính trị là tiêu đề thường kỳ.

Dưới thời Putin, hành vi phá hoại đã trở thành một trò đùa bệnh hoạn khi các đối thủ của chế độ có xu hướng rơi từ cửa sổ xuống. Những vụ tai nạn máy bay bí ẩn cũng là hình mẫu trong một số vụ án cấp cao trên chính trường Nga.

Nhà báo điều tra người Nga Artem Borovik qua đời năm 2000 ngay sau khi máy bay của ông tới Kyiv bị rơi sau khi cất cánh từ sân bay Sheremetyevo ở Moscow. Và Tướng Alexander Lebed – một ứng cử viên tổng thống và thống đốc khu vực một thời – đã chết năm 2002 trong một vụ tai nạn máy bay trực thăng, loại bỏ một ứng cử viên chính trị nổi bật khỏi bối cảnh.