Theo như AIEA yêu cầu đ̣i được tiếp cận toàn bộ khu vực nhà máy điện hạt nhân Zaporijjia do Nga kiểm soát từ mùa xuân 2022, để «xác minh không có ḿn hoặc chất nổ», sau khi khi Nga và Ukraina cáo buộc nhau lên kế hoạch «tấn công» nhà máy điện hạt nhân này.
Nhà máy điện hạt nhân Zaporijjia của Ukraina. © Anissa El Jabri / RFI
Trong khi Nga và Ukraina cáo buộc nhau lên kế hoạch « tấn công » nhà máy điện hạt nhân Zaporijia, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế - AIEA - tỏ ra rất quan ngại. Hôm qua, 05/07/2023, AIEA yêu cầu được tiếp cận toàn bộ khu vực nhà máy do Nga kiểm soát từ mùa xuân 2022, để « xác minh không có ḿn hoặc chất nổ ». Trước đó, Ukraina cho rằng « có nhiều vật giống như chất nổ được đặt » trên nóc các cơ sở chứa ḷ phản ứng 3 và 4.
Trong một thông cáo, được AFP trích dẫn, tổng giám đốc AIEA Rafael Grossi nhấn mạnh « vào lúc căng thẳng và hoạt động quân sự gia tăng ở trong vùng, đội ngũ chuyên gia của (AIEA) phải có quyền kiểm chứng t́nh h́nh trên thực địa » một cách « độc lập và khách quan ». Vài tuần trước, nhân viên của AIEA có mặt ở khu vực nhà máy đă thanh tra nhiều địa điểm, nhưng « cho đến lúc đó, không thấy có dấu vết của ḿn hay chất nổ ». Tuy nhiên, họ đă không được lên nóc các cơ sở có ḷ phản ứng số 3 và 4, cũng như một số khu vực của hệ thống làm mát ḷ phản ứng.
Chính quyền Kiev kêu gọi cộng đồng quốc tế có « những biện pháp ngay lập tức » để đối phó những nguy cơ trên. Đặc phái viên RFI Stéphane Siohan gởi về bài tường tŕnh sau khi gặp thống đốc vùng Zaporijjia tối qua:
« Ông Yuriy Malyshenko không trả lời điện thoại di động, một mắt nh́n về chiến tuyến, mắt kia hướng về phía thành phố Energodar, nơi đặt nhà máy điện hạt nhân, cách đó khoảng 50 km về phía đông nam. Thống đốc vùng Zaporijjia khẳng định là có ǵ đó mờ ám ở nhà máy này: « Người Nga làm ǵ ở đó à? Trước hết đó là những hành động đi ngược với các công ước quốc tế. Chúng tôi có những thông tin cho biết họ đă gài ḿn khu vực này và người ta không biết chuyện ǵ xảy ra bên trong nhà máy ».
Ukraina cũng như cộng đồng quốc tế ngày càng quan ngại, nhưng thống đốc vùng Zaporijjia, đang ở tuyến đầu, kêu gọi mọi người giữ b́nh tĩnh. Ông trấn an : « T́nh h́nh đáng lo ngại, nhưng không hề giống như thảm họa Chernobyl. Trong trường hợp xảy ra tai nạn, lượng phóng xạ thải ra sẽ rất nhỏ, nhất là v́ hiện nay các ḷ phản ứng không hoạt động. Tuy nhiên, cần phải chuẩn bị, v́ bất cứ chuyện ǵ cũng có thể xảy ra. Người Nga có thể đang toan tính ǵ đó ».
Tại Zaporijjia, cho dù để pḥng ngừa, một số người đang tích trữ lương thực, nhưng người dân nói chung vẫn b́nh thản. Thống đốc vùng Zaporijjia cho biết : « Hiện giờ chỉ có một số ít người dân đă quyết định rời đi, chúng tôi tiếp tục làm việc và làm mọi thứ để giành được thắng lợi sớm nhất có thể. Chúng tôi đă lập kế hoạch sơ tán trong trường hợp khẩn cấp. Chúng tôi đă sẵn sàng cho mọi t́nh huống».
Ở phía nam thành phố, cuộc phản công của Ukraina tiếp diễn. Suy cho cùng, chính cuộc phản công đó sẽ định đoạt số phận của nhà máy ».
Nga oanh kích Lviv, 4 người thiệt mạng
Sáng 06/07, Nga đă bắn tên lửa vào một ṭa chung cư cao tầng ở thành phố Lviv ở miền tây Ukraina, làm 4 người thiệt mạng và 9 người bị thương, hơn 50 căn hộ bị phá hủy. Một ṭa nhà văn pḥng cũng chịu nhiều thiệt hại. Theo thị trưởng Lviv Andri Sadovy, « đây là vụ tấn công nghiêm trọng nhất nhắm vào cơ sở hạ tầng dân sự ở Lviv từ đầu cuộc xâm lược quy mô lớn ». Tổng thống Volodymyr Zelensky khẳng định sẽ có biện pháp đáp trả « thích đáng » vụ tấn công trên.
Ở mặt trận miền đông, ngày 06/07, lănh đạo lực lượng ly khai vùng Donetsk khẳng định quân Nga tiến ở quanh khu vực Vuhledar, dù lực lượng Ukraina chống trả dữ dội. Quân Ukraina đă phá hủy một kho xăng dầu của Nga ở Makaivka, hiện do quân Nga chiếm đóng.
Trước đó, ngày 05/07, quân Nga cũng oanh kích khu vực Sumy ở đông bắc Ukraina, nơi có khoảng 279 vụ nổ, theo chính quyền địa phương. Sumy từng bị quân Nga oanh kích bằng drone vào đầu tuần, khiến 3 người chết.