Tổng Bí thư Trung Quốc Tập Cận B́nh đă nổi giận trước những nỗ lực của Hoa Kỳ nhằm hạn chế Bắc Kinh tiếp cận với công nghệ tiên tiến của phương Tây khi một tuần căng thẳng về việc một quả bóng bay Trung Quốc bị bắn rơi đă chấm dứt một cuộc đấu tranh ngoại giao rộng lớn hơn để giành ảnh hưởng và hợp tác.
“Hành động của bá quyền tham gia vào cuộc đối đầu về ư thức hệ, chính trị hóa và vũ khí hóa các trao đổi kinh tế, thương mại, khoa học và công nghệ, thúc đẩy 'tách rời và phá vỡ dây chuyền', ngăn chặn và đàn áp sự phát triển của các quốc gia khác, đồng thời yêu cầu các quốc gia trong khu vực đứng về phía nào, sẽ không được người dân ủng hộ,” ông Tập nói hôm thứ Sáu, theo truyền thông nhà nước.
Mặt rộng đó trùng hợp với một lời tố cáo cụ thể hơn về sáng kiến của Hoa Kỳ nhằm ngăn chặn Trung Quốc mua máy móc cần thiết để sản xuất vi mạch hoặc chất bán dẫn cao cấp. Nhóm của Tổng thống Joe Biden đang cố gắng sắp xếp một thỏa thuận về kiểm soát xuất khẩu với Hà Lan và Nhật Bản, một cặp quốc gia đồng minh có các nhà cung cấp chính thiết bị đó - một sáng kiến có thể dẫn đến việc lĩnh vực công nghệ của Trung Quốc “bị nước ngoài bóp nghẹt”, như Xi đă nói gần đây.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ning cho biết: “Để duy tŕ ưu thế kinh tế và công nghệ của ḿnh, Hoa Kỳ đă mở rộng quá mức khái niệm an ninh quốc gia, lạm dụng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu, phá vỡ các hoạt động kinh tế và thương mại b́nh thường, đồng thời gây bất ổn cho chuỗi cung ứng và công nghiệp toàn cầu”. “Đây là một sự khác biệt hoàn toàn với các nguyên tắc kinh tế thị trường và cạnh tranh công bằng mà Mỹ từ lâu đă tuyên bố là vô địch.”
Tập Cận B́nh đă chủ tŕ một mối quan hệ ngoại giao xấu đi với Hoa Kỳ, một phần do tuyên bố chủ quyền của ông đối với Biển Đông — một sự khẳng định mở rộng bao gồm các vùng biển quốc tế và các khu vực mà các quốc gia khác tuyên bố chủ quyền, bao gồm cả các đồng minh của Hoa Kỳ — và sự lo lắng lan rộng về Các mối đe dọa quân sự của Trung Quốc đối với Đài Loan.
Sự hợp nhất hùng biện của Mao trùng hợp với một sự xâm phạm mới vào không phận Hoa Kỳ, mà đỉnh điểm là một cuộc xuất kích của máy bay chiến đấu F-22 để bắn hạ một “đối tượng” trên bầu trời Alaska.
“Tại thời điểm này, chúng tôi không biết nguồn gốc của vật thể,” Không quân Brig. Tướng Pat Ryder, thư kư báo chí Lầu Năm Góc, nói với các phóng viên hôm thứ Sáu. “Xét đến thực tế là nó đang hoạt động ở độ cao có thể gây ra mối đe dọa hợp lư đối với giao thông hàng không dân sự, quyết định đă được đưa ra và tổng thống đă ra lệnh hạ nó.”
Việc một phóng viên ảnh ở Montana phát hiện ra quả bóng bay vào tuần trước đă khiến chuyến đi dự kiến của Ngoại trưởng Antony Blinken tới Trung Quốc bị hủy bỏ.
“Sẽ có lúc, khi có những hoạt động đang diễn ra mà chúng tôi đang theo dơi, chúng tôi sẽ không công khai, đặc biệt nếu nó không thể hiện một mối đe dọa cụ thể hoặc gây ra mối đe dọa đáng kể cho công chúng Mỹ,” Ryder nói . “Nhưng một lần nữa, khi chúng tôi theo dơi quả bóng bay đó, đă có một nỗ lực được tiến hành để đảm bảo rằng mọi người hiểu điều này đặc biệt là ǵ khi nó có thể nh́n thấy được.”
Blinken sẵn sàng gặp Tập với mục đích đă nêu là đảm bảo rằng “sự cạnh tranh không dẫn đến xung đột”, như người phát ngôn của ông đă nói. Thay vào đó, việc phát hiện quả bóng bay đă gây ra sự phản đối kịch liệt của công chúng và thúc đẩy các nhà lănh đạo của cả hai chính phủ thực hiện một loạt tín hiệu chính trị và ngoại giao mới, khi Biden nhấn mạnh rằng “chiến thắng trong cuộc cạnh tranh với Trung Quốc nên đoàn kết tất cả chúng ta” trong bài phát biểu về T́nh trạng Liên bang của ḿnh, trong khi Ông Tập phản bác rằng sự nổi lên của Trung Quốc với tư cách là một cường quốc kinh tế mang lại “một mô h́nh hiện đại hóa mới, khác với phương Tây”, tương đương với một “h́nh thức hoàn toàn mới của nền văn minh nhân loại” để các quốc gia khác noi theo.
“Chúng ta đă hoàn thành quá tŕnh công nghiệp hóa trong nhiều thập kỷ mà các nước phát triển phương Tây đă mất hàng trăm năm,” ông Tập nói hôm thứ Ba trong một bài phát biểu trước các quan chức chế độ, theo bản dịch của South China Morning Post.
Sự khoe khoang đó chỉ ra tham vọng của chế độ cộng sản trong cuộc cạnh tranh với Hoa Kỳ, điều mà nhiều nhà phân tích Mỹ cho rằng sẽ dẫn đến một cuộc chạy đua giành ưu thế công nghệ trong nhiều lĩnh vực.
“Mục tiêu chính của ĐCSTQ không phải là đánh bại chúng ta trong chiến tranh mà là đánh bại chúng ta trong mọi lĩnh vực khác,” Melanie Sisson, thành viên chính sách đối ngoại của Viện Brookings, cho biết trong phiên điều trần của Ủy ban Quân vụ Hạ viện hôm thứ Hai khi thảo luận về các công ty viễn thông Trung Quốc. “Và đây là một phần trong đó, và chúng ta cần chú ư đến quan điểm chiến lược đó.”