Giá hành tây tăng vọt ở Philippines đă khiến các cơ quan nông nghiệp vào cuối tuần này thông báo rằng nước này sẽ phải nhập khẩu khoảng 22.000 tấn rau củ vào tháng 3, để bổ sung nguồn cung trong nước đang suy giảm và ngăn chặn chi phí gia tăng.
Hành tây là nguyên liệu chính trong ẩm thực địa phương của quốc gia Đông Nam Á này—thường được kết hợp với tỏi để làm gia vị cho nhiều món ăn. Nhu cầu trung b́nh hàng tháng của đất nước đối với loại rau này là khoảng 17.000 tấn.
Nhưng kể từ thứ Hai, ngày 9 tháng 1, hành tây đỏ và hành trắng ở Philippines đă được bán với giá cao tới 600 peso (10,88 USD)/kg, tương đương khoảng 5 USD/pound, dựa trên sự theo dơi giá thị trường khu vực Manila của bộ nông nghiệp.
Đó là mức giá đắt gấp ba lần so với thịt gà và đắt hơn 25% -50% so với thịt lợn hoặc thịt ḅ, theo ước tính giám sát thị trường tương tự. Giá của một kg hành tây cao hơn mức lương tối thiểu cho một ngày làm việc ở Philippines.
Điều ǵ gây ra sự tăng giá?
Các nhà lập pháp Philippines muốn điều tra nguyên nhân của sự gia tăng, khẳng định rằng Tổng thống Ferdinand Marcos Jr., người cũng là bộ trưởng nông nghiệp, “chịu trách nhiệm trực tiếp”.
Một phần của việc tăng giá bắt nguồn từ các lực lượng ngoài tầm kiểm soát của cá nhân. Lạm phát toàn cầu—do nhiều nguyên nhân bao gồm chiến tranh Nga-Ukraine, khó khăn trong chuỗi cung ứng và các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt—đang gây căng thẳng cho giá lương thực ở khắp mọi nơi.
Lạm phát ở Philippines đă đạt mức cao kỷ lục trong 14 năm vào tháng 12, trong đó hành tây chiếm 0,3 điểm phần trăm trong mức tăng 8,1% của giá tiêu dùng, Nhà thống kê quốc gia Dennis Mapa cho biết trong một cuộc họp báo ngày 5 tháng 1.
Nhưng nó không chỉ là lạm phát.
Khu vực kinh doanh đổ lỗi cho bộ nông nghiệp v́ đă không đưa ra các dự báo nguồn cung chính xác bất chấp những cảnh báo vào năm ngoái. Các quan chức nông nghiệp đă cảnh báo về khả năng thiếu hành và tỏi từ đầu tháng 8, khi loại hành đỏ địa phương chỉ có giá tối đa là 140 peso (2,54 USD). Tuy nhiên, bộ đă phản đối việc nhập khẩu, nhấn mạnh rằng nguồn cung hiện có là đủ, ngay cả khi nông dân Philippines cảnh báo mức tiêu thụ dự kiến sẽ tăng trong kỳ nghỉ lễ.
Các quan chức nông nghiệp nghi ngờ các cuộc khủng hoảng địa phương khác, chẳng hạn như thao túng giá nội bộ, cũng phải chịu trách nhiệm về việc giá hành tây tăng vọt. Restoperez cho biết vào ngày 13 tháng 12 rằng bộ nông nghiệp tin rằng một tổ chức tội phạm đă tích trữ nguồn cung cấp hành tây và một cuộc điều tra đang được tiến hành.
Chính phủ phản ứng thế nào?
Vào ngày 30 tháng 12, bộ thương mại của Philippines, theo lệnh của Tổng thống, đă áp đặt “giá bán lẻ đề xuất” là 250 peso (4,53 USD)/kg đối với hành tây. Nhưng mặc dù bộ thương mại có thể buộc tội những người đặt giá cao hơn SRP là trục lợi, nhưng điều đó hầu như không được thực thi. Bất chấp giá trần, giá hành vẫn ở mức cao.
Tháng trước, cơ quan hải quan đă chặn một lượng hành đỏ nhập lậu trị giá khoảng 362.000 USD từ Trung Quốc được giấu trong các hộp bánh ḿ và các sản phẩm bánh ngọt và một lượng hành trắng nhập lậu khác trị giá 309.000 USD trong các container được cho là chứa hàng may mặc.
Marcos Jr. cho biết vào ngày 29 tháng 12 rằng chính phủ đang t́m cách hợp pháp để bán hàng nhập lậu nhằm giải quyết t́nh trạng thiếu hụt nguồn cung. Tuy nhiên, một số hành nhập lậu được phát hiện là không phù hợp cho con người. Mạng tin tức địa phương GMA đưa tin rằng vi khuẩn như E. coli và dấu vết của thuốc trừ sâu đă được t́m thấy trên một số lô hàng, những thứ này phải được loại bỏ.
Trợ lư Bộ trưởng Nông nghiệp Rex Estoperez nói với Bloomberg hôm Chủ nhật rằng việc nhập khẩu vừa được công bố sẽ là một “giải pháp tạm thời”, với nguồn cung mới sẽ đến không muộn hơn tuần đầu tiên của tháng Hai, trước khi thu hoạch trong nước từ tháng Ba đến tháng Năm.
Philippines gần đây cũng đă đạt được thỏa thuận song phương với Trung Quốc nhằm tăng cường hợp tác nông nghiệp và thương mại. Không rơ liệu hành nhập khẩu có phải là một phần của sự hợp tác đó hay không.