Tòa án EU điều tra về hợp đồng mua vaccine ngừa COVID-19

[Romano]

Cuộc điều tra được khởi động sau khi có những dấu hiệu cho thấy Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã trực tiếp tham gia vào các cuộc đàm phán sơ bộ cho một hợp đồng mà khối cuối cùng đã ký vào tháng 5/2021.Theo trang tin Politico.eu, Văn phòng Công tố viên châu Âu (EPPO) mới đây đã mở một cuộc điều tra về việc mua vaccine ngừa COVID-19 của EU, một động thái được cho là sẽ tập trung vào vai trò của Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen trong vấn đề này.

EPPO là một cơ quan độc lập của EU chịu trách nhiệm điều tra và truy tố các tội phạm tài chính, bao gồm gian lận, rửa tiền và tham nhũng. Trong thông báo của mình, EPPO không nêu rõ ai đang bị điều tra, hoặc hợp đồng mua vaccine nào của EU đang được giám sát kỹ lưỡng.

"Cuộc điều tra đặc biệt này được đưa ra sau khi có sự quan tâm rất lớn của công chúng. Hiện không có thêm chi tiết nào được công bố trong giai đoạn này", EPPO cho biết trong thông báo.

Tuy nhiên, 2 cơ quan giám sát khác của EU trước đó đã lưu ý đến một thỏa thuận cụ thể liên quan đến các cuộc tiếp xúc cấp cao giữa lãnh đạo của Pfizer và bà Leyen.

Vào tháng 4/2021, trong một cuộc phỏng vấn với The New York Times, Chủ tịch EC Leyen thừa nhận rằng bà đã trao đổi tin nhắn với Giám đốc điều hành Pfizer Albert Bourla trong một tháng khi hợp đồng đang được đàm phán.

Các cuộc đàm phán diễn ra trong bối cảnh bà Leyen đang chịu áp lực căng thẳng ở châu Âu, vì tiêm chủng đã tụt hậu so với ở Mỹ và Anh sau khi nhà cung cấp lớn nhất của EU lúc đó, AstraZeneca, tiết lộ các vấn đề về sản xuất.

Thỏa thuận giữa EU và Pfizer vào tháng 5 năm ngoái là hợp đồng lớn nhất từng được ký kết liên quan đến vaccine ngừa COVID-19 với 1,8 tỷ liều vaccine BioNTech/Pfizer có giá trị lên tới 35 tỷ euro.

Vào tháng 9/2021, thanh tra viên của châu Âu Emily O'Reilly đã mở một cuộc điều tra sau khi EC từ chối cấp cho công chúng quyền tiếp cận các tin nhắn qua điện thoại của bà Leyen.

Vào tháng 1 năm nay, thanh tra của EU đã cáo buộc EC quản lý kém vì đã không đưa ra những tin nhắn văn bản trao đổi để đáp ứng yêu cầu tự do thông tin. Không xác nhận sự tồn tại của các tin nhắn văn bản, EC đã lập luận trong phản hồi của mình rằng "các tài liệu ngắn, đơn giản không được lưu giữ".

Tháng trước, Tòa án Kiểm toán châu Âu đã công bố một báo cáo cho biết EC từ chối tiết lộ bất kỳ chi tiết nào về vai trò cá nhân của bà Leyen trong các cuộc đàm phán liên quan đến hợp đồng với Pfizer.

Cơ quan giám sát ngân sách trên của EU phát hiện ra rằng người đứng đầu EC đã đi ngược lại quy định được thiết lập trong các cuộc đàm phán vaccine trước đó để tự mình đưa ra một thỏa thuận sơ bộ với công ty đa quốc gia của Mỹ, thay vì dựa vào các nhóm đàm phán chung. Đáp lại, EC từ chối cung cấp cho tòa án kiểm toán bất kỳ tài liệu nào liên quan đến các cuộc đàm phán sơ bộ cho thỏa thuận cụ thể với Pfizer.

Phản ứng về thông báo của EPPO, Nghị sĩ EU Kathleen van Brempt thuộc Đảng Xã hội Bỉ nói rằng "một số khía cạnh" của hợp đồng với Pfizer cần được xem xét, bao gồm "các tin nhắn văn bản của Chủ tịch EC”, lưu ý "Ủy ban [về COVID-19] sẽ theo dõi trường hợp này một cách chặt chẽ".