Trái cây là nhóm thực phẩm cần thiết cho người bệnh đái tháo đường. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều bệnh nhân đái tháo đường mắc sai lầm khi ăn trái cây khiến đường huyết tăng cao
Trái cây c̣n là một nguồn chất xơ dồi dào rất tốt cho hệ tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón, giúp ổn định đường huyết. Ảnh: Healthyeating.
Hầu hết loại vitamin cần thiết cơ thể chúng ta không tự tổng hợp được mà phải thông qua chế độ ăn uống. Trái cây là một trong những nhóm thực phẩm thiết yếu cung cấp rất nhiều vitamin, khoáng chất tham gia vào việc chuyển hóa năng lượng và giúp mọi hoạt động của cơ thể diễn ra trơn tru hơn.
Ăn trái cây là cách tốt nhất để chúng ta bổ sung nhiều loại vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể như vitamin A, C, D, E, K, kali, kẽm, magie, sắt, natri, folate…
Trái cây c̣n là một nguồn chất xơ dồi dào rất tốt cho hệ tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón, giúp ổn định đường huyết.
Trái cây cung cấp chất chống oxy hóa giúp quá tŕnh oxy hóa diễn ra chậm hơn, giúp cơ thể phát triển khỏe mạnh, tăng cường sức đề kháng, chống lại bệnh tật.
Đặc biệt, các chất chống oxy hóa và các hợp chất thực vật có nhiều trong các loại trái cây giàu vitamin A, C, E, beta-carotene, lycopene và selen giúp ngăn chặn hoặc hạn chế tổn thương gây ra bởi các gốc tự do, có thể hỗ trợ ngăn ngừa nguy cơ mắc các bệnh: Ung thư, đái tháo đường, bệnh tim và đột quỵ.
Những sai lầm phổ biến
Tuy nhiên, trái cây cung cấp lượng đường khá lớn. Một số loại trái cây lại chứa nhiều đường, ảnh hưởng đến sự cân bằng đường huyết.
Nguyên nhân khiến nhiều người bệnh đái tháo đường mắc sai lầm khi ăn trái cây có thể là chưa hiểu rơ được tác dụng của trái cây đối với sức khỏe hoặc cho rằng trái cây thường ngọt chứa nhiều đường dẫn đến các trường hợp sau:
- Kiêng hoàn toàn không ăn trái cây.
- Chỉ ăn một vài loại trái cây như ổi, bưởi v́ nghe nói tốt cho người bệnh đái tháo đường nhưng ăn rất nhiều và thường xuyên.
- Không để ư, ăn tùy thích.
Cả 3 trường hợp trên đều là sai lầm nên tránh. Người bệnh đái tháo đường cần hiểu rơ về tác dụng của trái cây và cách ăn như thế nào cho hợp lư.
Nguyên tắc ăn trái cây cho người bệnh đái tháo đường
Trái cây có nhiều loại, có loại làm tăng đường huyết từ từ nhưng cũng có loại làm tăng đường nhanh chóng. Yếu tố nhanh, chậm dựa vào hàm lượng đường và chất xơ trong trái cây.
Các loại trái cây phù hợp cho người bệnh đái tháo đường là những loại chứa ít glucose, nhiều chất xơ và vitamin.
Người bệnh đái tháo đường nên ăn trái cây có chỉ số đường huyết thấp (GI bằng 55 hoặc ít hơn) giúp đường huyết tăng một cách chầm chậm. Hạn chế ăn trái cây có chỉ số đường huyết cao (GI bằng 70 trở lên) khi ăn vào đường tăng nhanh.
Những trái cây có chỉ số đường huyết thấp nên lựa chọn là ổi, bưởi, cam, táo, lê, thanh long, bơ, chuối… Những trái cây có chỉ số đường huyết cao nên hạn chế: nhăn, vải, mít, sầu riêng…
Nên ăn đa dạng, thay đổi. Không nên theo thói quen, sở thích mà chỉ ăn một số loại trái cây nhất định. Ăn nhiều loại trái cây sẽ nhận được được nhiều chất dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất khác nhau.
Ăn nguyên trái, nguyên múi (cam), nên ăn trái cây cả vỏ (táo) bởi chất xơ có nhiều trong vỏ, xác làm hấp thu đường chậm và có khả năng chống táo bón. Không nên ép thành nước để uống v́ dễ tăng đường huyết cao sau ăn.
Ví dụ, b́nh thường người bệnh nên ăn một nửa trái cam, khi ép lấy một cốc nước thường phải sử dụng 2 quả cam, tăng lượng gấp 4 lần, khi uống có thể làm đường huyết tăng vọt.
Nên chọn trái cây tươi. Hạn chế sử dụng trái cây sấy hoặc phơi khô v́ tỷ lệ đường cao, lượng các chất dinh dưỡng bị thay đổi khi chế biến. Trái cây sấy khô thường cho thêm chất phụ gia và chất bảo quản, không tốt cho sức khỏe.
Nên chọn trái cây vừa chín tới. Nếu càng chín và chuyển sang màu vàng đậm, nâu, hàm lượng đường trong trái cây sẽ càng cao, ví dụ chuối, xoài.
Đây cũng là vấn đề người bệnh rất quan tâm. Theo khuyến cáo, lượng trái cây người bệnh nên ăn trong mỗi lần là 15 g; mỗi ngày nên ăn 2-3 suất trái cây. Ví dụ:
- Một quả na to (khoảng 300 g): Nửa quả
- Một quả cam to (khoảng 300 g): Nửa quả
- Bưởi to: 2 múi
- Quả chuối trung b́nh: Một quả
- Xoài: Một má xoài
- Quả thanh long vừa: 1/4 quả
- Đu đủ: 1/4 quả
- Nho: 10 quả
- Dưa hấu: Một miếng tam giác…
- Với những loại trái cây ngọt hơn như: Nhăn (10 quả), vải (5 quả), chôm chôm (5 quả), mít (3 múi), sầu riêng (nửa múi)…
Theo khuyến cáo của Hội Đái tháo đường Mỹ, chúng ta có thể ăn trái cây ngay sau bữa ăn hoặc thời điểm cách bữa chính 2 giờ tùy theo thói quen, sở thích cũng như mức độ đường huyết của mỗi người.
Ví dụ: Nếu đường huyết của người bệnh tăng nhiều sau bữa ăn chính, họ nên ăn trái cây cách bữa ăn chính 2 giờ, có thể ăn 2-3 lần trái cây mỗi ngày.