Những bệnh lý khiến gan to bất thường

[june04]

Tình trạng gan tăng kích thước trong ổ bụng có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý nguy hiểm như xơ gan, ung thư gan, suy tim.

Nam giới thường có kích thước gan lớn hơn nữ giới. Kích thước gan có thể thay đổi theo độ tuổi, chỉ số cơ thể, chiều cao, lượng rượu tiêu thụ và nhiều yếu tố khác. Theo nghiên cứu trên tạp chí Journal of Ultrasound in Medicine, kích thước gan trung bình của người 18-66 tuổi, đường kính khoảng 13,6-15 cm.

Bác sĩ, Tiến sĩ Vũ Trường Khanh, Trưởng khoa Tiêu hóa - Gan mật - Tụy, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội cho biết, siêu âm là phương pháp đơn giản nhất có thể giúp bác sĩ xác định được kích thước gan. Gan to thường là dấu hiệu cho thấy gan có thể bị bệnh mặc dù chức năng hoạt động còn bình thường. Kích thước gan lớn cùng với các triệu chứng đi kèm giúp bác sĩ chẩn đoán tình trạng sức khỏe, bệnh lý người bệnh đang mắc phải.

Viêm gan virus cấp

Viêm gan virus cấp tính là tình trạng gan bị viêm do một trong 5 loại siêu vi viêm gan gây ra như viêm gan A, B, C, D, E. Trong đó, viêm gan virus A, E lây qua đường tiêu hóa như ăn uống, thức ăn không nấu chín. Viêm gan có thể gây tình trạng tăng kích thước gan so với bình thường. Cơ thể có thể loại bỏ những virus này, riêng virus viêm gan B, C, D, có thể phát triển bệnh viêm gan mạn tính.

Xơ gan

Xơ gan có thể là hậu quả của việc uống nhiều rượu bia, viêm gan hoặc các tình trạng khác liên quan đến gan. Người bệnh xơ gan có thể dẫn đến việc tăng kích thước gan, gọi là xơ gan to thường do rượu bia. Các phương pháp điều trị xơ gan chủ yếu làm chậm sự tiến triển và ngăn ngừa các biến chứng của xơ gan.

Gan nhiễm mỡ

Sử dụng nhiều rượu bia hoặc tăng cân là những nguyên nhân chính gây ra gan nhiễm mỡ. Ngoài do bia rượu, viêm gan thoái hóa mỡ không do rượu hay gặp ở người thừa cân, béo phì và rối loạn chuyển hóa. Bệnh làm tăng đáng kể kích thước của gan. Gan nhiễm mỡ có thể được cải thiện nhờ vào việc giảm cân, kiêng rượu và điều trị rối loạn chuyển hóa.

Ung thư gan

Ung thư gan nguyên phát hay gặp ở những người có bệnh gan mạn tính như viêm gan virus B, C, tổn thương gan do rượu. Nhiều loại ung thư bắt đầu ở cơ quan khác và di căn đến gan hoặc ung thư phát triển từ trong gan đều có thể gây tình trạng gan to. Hiện nay có rất nhiều phương pháp điều trị ung thư gan khi phát hiện bệnh ở giai đoạn chưa muộn.

Áp xe gan và sỏi ống mật chủ

Áp xe gan do các nguyên nhân như vi khuẩn, sán lá gan lớn, a míp, trong trường hợp này gan to là do viêm và hình thành các ổ mủ ở trong gan. Đau vùng hạ sườn phải và sốt là triệu chứng thường gặp. Những trường hợp tắc mật lâu ngày như do sỏi hoặc hẹp đường mật do các nguyên nhân khác cũng gây ra gan to.

Suy tim phải hoặc viêm màng ngoài tim co thắt

Suy tim phải hoặc viêm màng ngoài tim co thắt có thể khiến máu về buồng tim kém ứ máu ở tĩnh mạch gan. Điều này khiến gan bị sung huyết và phát triển với kích thước lớn. Phương pháp điều trị thường nhằm mục đích cải thiện chức năng tim hoặc phẫu thuật giải phóng màng ngoài tim làm giảm ứ đọng máu ở gan, nếu gan chưa bị xơ hóa có thể co nhỏ lại được.

Các nguyên nhân ít phổ biến khiến kích thước gan lớn hơn bình thường bao gồm ung thư máu), bệnh Wilson (tích tụ đồng trong gan), bệnh gaucher (chứng rối loạn gây ra các chất béo tích tụ trong gan), viêm gan do nhiễm độc hóa chất, tắc nghẽn ống mật hoặc túi mật, nang gan... Gan tăng kích thước có thể là lành tính (không phải ung thư) hoặc ác tính (ung thư). Do vậy, người bệnh cần đến cơ sở y tế có chuyên khoa Tiêu hóa - Gan mật- Tụy khi có biểu hiện nghi ngờ như vàng da, đau mỏi cơ, ngứa, buồn nôn, đau bụng, tăng kích thước vòng bụng...

Vòng bụng to bất thường, đau bụng, vàng da, mỏi cơ... có thể là dấu hiệu gan bị tăng kích thước. Ảnh: Shutterstock

Tiến sĩ Vũ Trường Khanh chia sẻ thêm, gan bị tổn thương làm tăng nguy cơ phá hủy cấu trúc gan. Gan dần bị xơ cứng và không hoàn thành nhiệm vụ giải độc, chuyển hóa gây ảnh hưởng đến cơ quan khác. Để tránh bị tăng kích thước gan khiến cơ thể dễ mắc nhiều bệnh lý nguy hiểm, mọi người cần bảo vệ gan bằng cách duy trì cân nặng hợp lý, tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, hạn chế uống rượu bia, tránh tiếp xúc với các độc tố, quản lý và điều trị bệnh viêm gan B, C.