Tình tiết chưa kể về chiến dịch tiêu diệt Ayman al-Zawahiri - thủ lĩnh của Al-Qaeda

[vuitoichat]

Theo như sau khi bị săn lùng hàng thập kỷ, thói quen đơn giản của al-Zawahri là tắm nắng ngoài ban công đã tạo cơ hội cho CIA thực hiện cuộc tấn công bất ngờ, khi quân đội Mỹ xác nhận đã tiêu diệt Ayman al-Zawahiri - thủ lĩnh của Al-Qaeda trong một cuộc không kích bằng máy bay không người lái ở Afghanistan hôm 31-7.

Ayman al-Zawahri từng là cánh tay phải đắc lực của trùm khủng bố Osama bin Laden Ngôi nhà an toàn ở Kabul

Làm việc liên tục qua 4 đời tổng thống, những nỗ lực của lực lượng đặc nhiệm tình báo Mỹ trong việc theo dõi al-Zawahri và các cộng sự đã có kết quả vào đầu năm nay. Lực lượng này đã xác định được hắn sống tại ngôi nhà thuộc sở hữu của phụ tá một thủ lĩnh Taliban cứng rắn. Chiến dịch được khởi động vào đầu tháng 4-2022 khi tình báo nhận được tín hiệu cho thấy Zawahiri và gia đình đã rời khỏi nơi ẩn náu trên núi và chuyển đến Kabul. Sau khi Taliban trở lại nắm quyền ở Afghanistan vào tháng 8 năm ngoái, với sự hỗ trợ của mạng lưới Haqqani của Taliban, al-Zawahiri cùng vợ, con gái và các cháu đã chuyển đến sống tại Sherpur (ngoại ô Thủ đô Kabul).

Ayman al-Zawahiri chính là đồng chủ mưu vụ khủng bố kinh hoàng vào nước Mỹ ngày 11-9-2001 khiến gần 3.000 người thiệt mạng. Sau cái chết của trùm khủng bố Osama bin Laden, hắn tiếp tục lãnh đạo nhóm khủng bố Al-Qaeda và nằm trong số đối tượng bị truy nã gắt gao nhất của Cục Điều tra Liên bang Mỹ. Cánh cửa của cuộc thánh chiến đã mở ra với al-Zawahri khi hắn còn là một bác sĩ trẻ tại một bệnh viện ở Cairo năm 1980. Khi đó, một vị khách xuất hiện và đề nghị hắn chữa trị cho các chiến binh Hồi giáo đang chiến đấu với quân đội Liên Xô ở Afghanistan. Lời đề nghị đó đã khiến al-Zawahri dấn thân vào cuộc sống mà sau hơn 3 thập kỷ đã đưa hắn lên vị trí hàng đầu của nhóm khủng bố đáng sợ nhất thế giới, al-Qaeda.

Nung nấu ý đồ lật đổ chế độ của Ai Cập từ khi mới 15 tuổi, al-Zawahri đã đến vùng chiến sự Afghanistan vài tuần. Những gì al-Zawahri trải qua là “khóa đào tạo cho thanh niên Hồi giáo để khởi động trận chiến với Mỹ”, như lời ông ta viết trong một bản tiểu sử năm 2001. Al-Zawahri dần trở thành cánh tay phải của bin Laden trong phong trào thánh chiến chống nước Mỹ. Và khi bin Laden bị tiêu diệt ở Pakistan năm 2011, chưa đầy 2 tháng sau Al-Qaeda tuyên bố al-Zawahri là thủ lĩnh tối cao của tổ chức.

Nhưng việc phát hiện được nơi ở của al-Zawahri chỉ là bước đầu tiên. Phía Mỹ đã mất nhiều tháng để xác nhận và vạch kế hoạch tấn công trong một thành phố đông đúc mà không gây nguy hiểm cho dân thường. Đồng thời đảm bảo hoạt động này sẽ không cản trở các ưu tiên khác của Mỹ.

Thói quen “tắm nắng” ngoài ban công

Một trong những sai lầm dẫn tới việc Ayman al-Zawahiri bị máy bay không người lái vào tiêu diệt vào sáng 31-7 chính là thói quen thích ngồi ngoài ban công tại ngôi nhà an toàn của mình. Bước ra ban công sau những buổi cầu nguyện buổi sáng, al-Zawahri có thể ngắm mặt trời mọc. Theo chia sẻ của một quan chức Mỹ vào ngày 1-8, chính điều này đã cho phép lực lượng tình báo sử dụng máy bay không người lái Reaper để bắn 2 quả tên lửa đúng lúc Zawahiri xuất hiện. Hình ảnh được chia sẻ trên mạng xã hội về cuộc tấn công cho thấy, 2 quả tên lửa Hellfire đã được cải tiến để gây sát thương mạnh cho mục tiêu nhưng lại tránh thương vong diện rộng.

Trước đó, vào ngày 1-7, tại Phòng Tình huống của Nhà Trắng, sau khi trở về từ chuyến công du châu Âu, Tổng thống Joe Biden đã được các trợ lý an ninh quốc gia trình bày tóm tắt về kế hoạch tấn công. Tại cuộc họp, ông Biden và các cố vấn (bao gồm Giám đốc CIA William Burns, Giám đốc Cơ quan tình báo quốc gia Avril Haines, Giám đốc Trung tâm Chống khủng bố quốc gia Christy Abizaid) đã xem mô hình ngôi nhà mà al-Zawahri đang ẩn náu. Tổng thống Mỹ dự cuộc họp cuối cùng của chiến dịch vào ngày 25-7 và cho phép tấn công ngay khi có cơ hội.

Tối 1-8, tại Nhà Trắng, Tổng thống Biden có bài phát biểu tuyên bố về chiến công tiêu diệt thủ lĩnh Al-Qaeda. Ông nhấn mạnh: “Tôi đã cho phép tấn công nhằm loại bỏ hắn ta một lần và mãi mãi. Biện pháp này đã được lên kế hoạch cẩn thận, nghiêm ngặt để giảm thiểu nguy cơ gây hại cho dân thường”. Nhà Trắng tuyên bố thêm rằng, vụ tấn công là hợp pháp, hoàn hảo và chỉ có một mình al-Zawahiri thiệt mạng. Hiện trường vụ việc đã được giám sát trong 36 giờ sau vụ tấn công và trước khi ông Biden có thông báo chính thức. Sau vụ tấn công, người thân của al-Zawahiri đã được nhìn thấy rời khỏi ngôi nhà dưới sự hộ tống của lực lượng Haqqani.

Sau khi rút quân vào năm ngoái, Mỹ chỉ để lại vài căn cứ trong khu vực nhằm thu thập thông tin tình báo và thực hiện các cuộc tấn công vào các mục tiêu khủng bố. Không rõ máy bay không người lái mang tên lửa được phóng đi từ đâu, liệu các quốc gia mà nó bay qua có biết về sự hiện diện của nó hay không?

Ngôi nhà mà thủ lĩnh Al-Qaeda ẩn náu ở Kabul

Al-Qaeda sau cái chết của thủ lĩnh số 1

Giới chuyên gia cho rằng, cái chết của thủ lĩnh Ayman al-Zawahiri sẽ gây ra một số bất ổn trong ngắn hạn cho tổ chức Al-Qaeda, nhưng không có khả năng tác động lớn về mặt lâu dài. Hiện tại, mặc dù bản chất sự việc này cho thấy Washington hoàn toàn có khả năng tấn công kẻ thù của nước Mỹ ngay cả trong môi trường thù địch, nhưng nó không có khả năng làm suy yếu đáng kể mạng lưới của Al-Qaeda. Đơn giản là vì al-Zawahiri đã 71 tuổi, bị ốm nặng và nhiều nhiệm vụ quan trọng có thể đã được người khác xử lý trong vài năm qua. Sắp tới, một trong số chỉ huy trẻ hơn sẽ đảm nhận vai trò thủ lĩnh tối cao.

Khi trở thành thủ lĩnh số 1 sau cái chết của trùm khủng bố Bin Laden, al-Zawahiri đã từ bỏ chủ trương thực hiện các cuộc tấn công ở nước ngoài vì tin rằng chúng phản tác dụng. Trong 11 năm al-Zawahiri nắm quyền, Al-Qaeda đã phải chịu những thất bại đáng kể ở Iraq và Syria. Điều này dẫn đến mất danh tiếng và ảnh hưởng tại các khu vực trọng điểm cũng như sức cạnh tranh ở những nơi khác. Nhưng không thể phủ nhận, Al-Qaeda đã cố gắng duy trì hoặc tăng cường sự hiện diện ở vùng cận Sahara (châu Phi), Nam Á và Trung Đông. Theo các thông tin tình báo gần đây, al-Zawahiri quyết định tăng cường quan hệ với al-Shabaab (một phong trào cực đoan ở Somalia) cũng như với các phe phái khác nhau của Taliban.

Nhưng chiến lược của nhà lãnh đạo mới sẽ là gì? Thực tế, Al-Qaeda vẫn có khả năng phát động các cuộc tấn công từ xa vào phương Tây. Một báo cáo của Liên hợp quốc dựa trên thông tin tình báo từ các quốc gia thành viên chỉ ra rằng, Al-Qaeda phát triển mạnh là do sự bất ổn và bạo lực ở những nơi cách xa London, Paris hoặc Washington. Trừ khi các xung đột được giải quyết, những nơi như vậy sẽ là mầm mống hoạt động cho phần tử IS, Al-Qaeda hoặc một tổ chức khủng bố có liên quan.