Sau 15 năm, hoàng đế Gia Khánh mới hiểu được ư của Càn Long về việc không được giết tham quan Ḥa Thân. Đó là ǵ?
Gia thế của Ḥa Thân tuy không hiển hách nhưng cũng là gia tộc quân công. Từ nhỏ, Ḥa Thân phải chịu cảnh mồ côi cha mẹ nên cuộc sống có nhiều vất vả. Khi lớn lên, Ḥa Thân không những am hiểu Tứ thư, Ngũ kinh mà c̣n tinh thông nhiều ngoại ngữ như tiếng Măn, Hán, Mông Cổ và Tây Tạng.
Quan lộ của Ḥa Thân cũng hết sức rộng mở. Ban đầu Ḥa Thân nhậm chức Tam đẳng thị vệ, sau lần lượt là Càn Thanh môn Thị vệ, Ngự tiền Thị vệ và kiêm Phó Đô thống Măn Châu Chính Lam kỳ. Ḥa Thân xuất hiện bên cạnh Càn Long và khiến vị hoàng đế nổi tiếng này dần nhận ra tài năng của ông, đặc biệt là năng lực quản lư tài chính và ngoại giao.
Thời hoàng đế Càn Long trị v́ nhà Thanh tuy được coi là thời thái b́nh thịnh trị nhưng thực ra ngân khố lại không dồi dào. Do đó, mỗi khi muốn phân bổ tiền trong ngân khố, Càn Long đều phải rất thận trọng. Việc gia tăng ngân khố quốc gia có thể nói là rất khó khăn. Đúng lúc này, Ḥa Thân mới thể hiện tài năng nổi bật của ḿnh.
Ḥa Thân - đại tham quan bậc nhất của nhà Thanh
Quan lộ của Ḥa Thân có thể nói là lên như diều gặp gió là từ khi xử lư vụ án tham nhũng của Đại học sĩ kiêm Tổng đốc Vân Quư là Lư Thị Nghiêu. Sau một thời gian dài điều tra và t́m được bằng chứng tham ô, Ḥa Thân đă thành công đưa Lư Thị Nghiêu ra công đường. Nhờ chiến tích này, Ḥa Thân được hoàng đế Càn Long thăng lên chức là Hộ bộ Thượng Thư. Sau vụ việc này, bên cạnh lén bỏ túi được không ít tài sản của tham quan họ Lư, Ḥa Thân lại càng được Càn Long trọng dụng và sủng ái.
Kể từ đó, Ḥa Thân đă có những bước tiến dài trong sự nghiệp, liên tiếp được nhận nhiều chức vụ khác nhau, trở thành trọng thần trong triều của Càn Long.
Không chỉ thăng tiến trong sự nghiệp, Ḥa Thân c̣n biết sử dụng vị trí và quyền lực của ḿnh để t́m kiếm về lợi ích cá nhân, nhận hối lộ, đồng thời tham gia đầu tư vào nhiều lĩnh vực "hái ra tiền" lúc bấy giờ. Nhờ vậy, của cải của Ḥa Thân không ngừng tăng lên và ông trở thành vị quan giàu có bậc nhất thời hoàng đế Càn Long trị v́.
Ḥa Thân tuy là tham quan nhưng lại có khả năng làm cho quốc khố trở nên dư dả. Đây là điều khiến Càn Long rất coi trọng ở Ḥa Thân. Ngoài việc khéo léo, biết cách giải quyết công việc, điều quan trọng nhất là Ḥa Thân biết hoàng đế muốn cái ǵ và hết ḷng t́nh nguyện làm. V́ vậy, đối với vị tham quan được việc như vậy th́ có dù có chút tham nhũng th́ Càn Long cũng có thể "nhắm mắt" bỏ qua.
Chính v́ Ḥa Thân là người có thể đoán được ư của người khác, chủ động giải quyết công việc và công khai mong có được sự tín nhiệm của hoàng đế nên Càn Long rất trọng dụng Ḥa Thân. Thậm chí, vị hoàng đế nổi tiếng này c̣n gả Thập công chúa, người con gái mà ông rất mực yêu thương cho Phong Thân Ân Đức, con trai của Ḥa Thân. Điều này khiến uy tín và quyền lực của Ḥa Thân trong triều lại càng được nâng cao.
Vào những năm cuối đời, hoàng đế Càn Long tuổi đă cao, sức yếu nên những việc trọng đại trong triều đều rơi vào Ḥa Thân. Lúc bấy giờ, Ḥa Thân lại càng hô mưa gọi gió trong triều, ra sức vơ vét của cải.
Có thể thấy rằng chính sự sủng ái đặc biệt của hoàng đế Càn Long dành cho Ḥa Thân tuy mang lại rất nhiều lợi ích nhưng lại vô t́nh để lại tai họa trong tương lai. Theo đó, ngay sau khi lên nắm quyền, hoàng đế Gia Khánh, con trai của Càn Long, t́m cách để kết tội và diệt trừ Ḥa Thân.
Khi Càn Long c̣n sống, ông từng căn dặn Gia Khánh đừng giết Ḥa Thân. Tuy nhiên, chỉ 15 ngày sau khi hoàng đế Càn Long qua đời, Gia Khánh đă công bố 20 tội lớn của Ḥa Thân, đồng thời ban chết cho vị tham quan nổi tiếng này và tịch thu gia sản.
Ḥa Thân sở hữu gia sản khổng lồ sau nhiều năm nhận được sự sủng ái và trọng dụng của hoàng đế Càn Long.
Số của cải của Ḥa Thân nhiều đến mức tương đương với số thu nhập của quốc khố trong 15 năm. Gia sản của Ḥa Thân đă bị tịch thu vào quốc khố.
Nguyên nhân Càn Long dặn Gia Khánh đừng giết Ḥa Thân
Tuy nhiên, 15 năm sau, hoàng đế Gia Khánh dường như mới hiểu tại sao Càn Long căn dặn đừng giết Ḥa Thân. Dù số của cải thu được từ gia sản của Ḥa Thân rất lớn, có thể làm giàu cho quốc khố nhà Thanh trong nhiều năm, nhưng trong thời gian trị v́, Gia Khánh cũng thường gặp khó khăn v́ tiền bạc.
Sau 15 năm, Gia Khánh mới hiểu lời căn dặn của hoàng đế Càn Long về việc đừng giết Ḥa Thân.
Theo đó, từ sau khi lên nắm quyền, triều đ́nh xảy ra nhiều bất ổn, hoàng đế Gia Khánh đă phải chi ra nhiều tiền để có thể tiến hành trấn áp các cuộc nổi dậy trong nhân dân.
Sau khi số tiền tịch thu được từ nhà Ḥa Thân đă hết, triều đ́nh nhà Thanh lại đối diện với nguy cơ thiếu hụt tài chính. Lúc bấy giờ, khi nh́n các quan đại thần trong triều chỉ biết ỷ lại lẫn nhau, Gia Khánh mới hiểu ra lời căn dặn của hoàng đế Càn Long. Xử tử Ḥa Thân là một thiệt hại lớn cho nhà Thanh, bởi bấy giờ không ai có đủ năng lực để có thể giúp hoàng đế Gia Khánh giải quyết khó khăn về mặt tài chính.
Hoàng đế Gia Khánh đă ra lệnh cho sử quan viết một cuốn sách về Ḥa Thân. Vị sử quan này đă viết tất cả về việc tham ô của Ḥa Thân. Tuy nhiên, sau khi xem cuốn sách, Gia Khánh nói rằng: "Ḥa Thân không phải là cái ǵ cũng sai".
Từ câu nói này có thể thấy rằng lúc bấy giờ Gia Khánh đă rất hối hận v́ đă xử tử Ḥa Thân và mới hiểu được lời căn dặn của hoàng đế Càn Long năm xưa. 15 năm trước, Gia Khánh giết Ḥa Thân chỉ để xoa dịu cơn tức giận nhất thời, làm gương cho những người khác.
Nhưng đáng tiếc vị hoàng đế này lại không tính đến năng lực của Ḥa Thân có thể giúp ông giải quyết các xung đột trong triều, t́nh trạng ngân khố cạn kiệt. Mặc dù Ḥa Thân là một đại tham quan nhưng ông quả thực là người có năng lực, có thể san sẻ nỗi lo với hoàng đế.