Nếu chuyển máy bay chiến đấu cho Ukraine, phương Tây đối mặt thách thức gì?

[Romano]

Viễn cảnh Ba Lan gửi máy bay quân sự cho Ukraine có thể khiến nước này và phương Tây đối mặt những thách thức nghiêm trọng trong bối cảnh chiến sự leo thang.
Trong cuộc họp trực tuyến với các quan chức Mỹ vào cuối tuần qua, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã khẩn thiết kêu gọi Mỹ giúp Kiev có thêm máy bay chiến đấu để đối phó chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga và duy trì khả năng kiểm soát không phận của mình, hãng AP đưa tin.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết Washington đã “bật đèn xanh” cho ý tưởng này và hiện đang “rất tích cực” xem xét để Ba Lan cung cấp cho Kiev các máy bay chiến đấu MiG-29 thời Liên Xô. Sau đó, Mỹ sẽ bù đắp cho không quân Warsaw bằng chiến đấu cơ F-16.

Tại sao Ukraine cần máy bay chiến đấu của Ba Lan?

Lực lượng không quân Ukraine sử dụng máy bay chiến đấu MiG-29 và Su-27 do Liên Xô sản xuất để bảo vệ không phận và lãnh thổ trước chiến dịch quân sự đặc biệt mà Nga phát động hôm 24-2. Chính quyền Kiev cũng đã kêu gọi có thêm máy bay chiến đấu để có thể tiếp tục thực hiện nhiệm vụ trong thời gian dài.

Theo AP, không quân Ukraine “thua xa” không quân Nga vốn mạnh hơn nhiều, nhưng các phi công Ukraine vẫn tiếp tục thực hiện nhiệm vụ. Quân đội Nga liên tục khẳng định rằng Moscow hoàn toàn lấn át được lượng phòng không, không quân của Ukraine.Các phi công Ukraine không được đào tạo để lái máy bay chiến đấu của Mỹ. Trong khi đó, họ đã được đào tạo để điều khiển các loại tiêm kích như MiG-29 hoặc Su-27. Những loại này hiện đang được các nước thành viên NATO như Ba Lan, Bulgaria và Slovakia sử dụng.

Các phi công Ukraine sẽ có thể lái máy bay MiG-29 ngay lập tức, song Ba Lan lại không muốn mất một lượng đáng kể máy bay chiến đấu mà không có bất kỳ một sự thay thế nào.

Ba Lan và phương Tây đối mặt thách thức gì?

Mặc dù Ba Lan ủng hộ Ukraine cả về mặt chính trị, cũng như mở cửa biên giới cho những người tị nạn từ Ukraine, nhưng dường như Warsaw không quá mặn mà với ý tưởng gửi máy bay đến Ukraine của Mỹ.“Về việc gửi máy bay, tôi chỉ có thể nhắc lại rằng không có quyết định nào được đưa ra cả” - ông Piotr Mueller, phát ngôn viên chính phủ Ba Lan cho biết.

Theo AP, Warsaw đang phải đối mặt một quyết định quan trọng và đầy thách thức liên quan đến việc cung cấp máy bay cho Ukraine. Nga đã cảnh báo các nước láng giềng của Ukraine không nên tiếp nhận máy bay chiến đấu của Kiev trên lãnh thổ của họ và nói rằng Moscow có thể coi đó là “hành vi tham gia xung đột quân sự”.

Tuyên bố của Moscow có thể được coi là “lời cảnh báo” đối với những nỗ lực hỗ trợ lực lượng không quân của Ukraine. Mối quan hệ giữa Warsaw và Moscow hiện đang ở mức thấp kể từ khi chính phủ cánh hữu lên nắm quyền ở Ba Lan hồi năm 2015.

Một trong những thách thức chính là nếu được chuyển đến Ukraine, thì số phận những chiếc MiG-29 này sẽ đi về đâu khi chúng không thể ở trên đất của NATO. Với viễn cảnh căng thẳng leo thang hiện tại, không rõ liệu Ukraine có thể đảm bảo an toàn cho chúng về lâu dài được hay không.

Một câu hỏi khác đặt ra là làm thế nào để chuyển các tiêm kích đến Ukraine. Các phi công Ba Lan, cũng là phi công của NATO, không thể đưa chúng đến Ukraine vì nếu làm vậy sẽ tìm ẩn nguy cơ kéo NATO tham gia vào cuộc xung đột với Nga. Việc cử các phi công Ukraine đến Ba Lan để lái tiêm kích về nước cũng có thể gây ra các vấn đề tương tự.

Ngoài ra, nếu các nước, bao gồm Ba Lan, chuyển giao MiG-29 và Su-27 cho Ukraine, khả năng cao họ sẽ phỉa đợi thêm một thời gian mới có thể nhận được F-16 của Mỹ.

Theo Thượng nghị sĩ Cộng hòa Marco Rubio, việc chuyển giao tiêm kích cho Ukraine vướng nhiều bất cập, không đơn giản chỉ bàn giao là xong.

“Vấn đề này rất phức tạp. Việc bàn giao chúng không hề dễ dàng. Bạn phải đưa chúng tới đó. Bạn cũng phải tìm nơi đáp chúng. Nga đã phóng 8-12 tên lửa tại một sân bay ở phía tây Ukraine, và đó chỉ là một phần của chiến lược ngăn phương Tây chuyển máy bay cho Kiev” - ông nhận định.