Tùy theo tuổi mắc bệnh, vị trí và tính chất mô bệnh học của u mà bệnh nhân có các biểu hiện khác nhau. Đau đầu trầm trọng là triệu trứng phổ biến, có thể bắt gặp ở khoảng 50% số bệnh nhân u năo.
U năo xuất hiện khi có tế bào bất thường h́nh thành bên trong năo. Khối u năo có nhiều loại, trong số đó có những khối u ác tính và những khối u năo lành tính. Khối u năo ác tính bắt nguồn từ năo được gọi là ung thư năo nguyên phát. C̣n khối u năo do bệnh ung thư từ cơ quan khác của cơ thể phát triển lan rộng tới năo được gọi là ung thư năo thứ phát, hay c̣n gọi là di căn năo.
Các triệu chứng của bệnh thường biểu hiện khác nhau đối với mỗi người bệnh, tùy thuộc vào vị trí khối u, loại u, kích thước và tốc độ phát triển của nó.
Dưới đây là một số biểu hiện thường gặp của các khối u năo:
Đau đầu
Đau đầu trầm trọng là triệu trứng phổ biến, có thể bắt gặp ở khoảng 50% số bệnh nhân u năo. Thường đau nhiều vào sáng sớm hay nửa đêm về sáng, đau dai dẳng, lặp lại hàng ngày, càng ngày càng đau nhiều hơn về cả cường độ và thời gian. Ở trẻ nhỏ chưa biết phàn nàn đau có thể biểu hiện bằng bỏ ăn, quấy khóc, ngủ ít, vật vă.
Nôn và buồn nôn
Bệnh nhân có khối u năo thường có biểu hiện nôn, buồn nôn đi kèm với triệu chứng đau đầu, thường nôn vào buổi sáng, sau mỗi lần nôn bệnh nhân thường mệt hơn, nhưng đỡ đau đầu. Nếu để bệnh nhân nôn nhiều có thể dẫn đến suy kiệt, mất nước, rối loạn điện giải. Thời gian đầu, dấu hiệu chưa rơ ràng th́ một số ít bệnh nhân được chẩn đoán là triệu chứng nôn đơn thuần có thể nghi ngờ do vấn đề bệnh lư tiêu hóa, đến khi thực hiện các xét nghiệm, chỉ định cho kết quả rơ ràng hơn mới phát hiện ra là u năo.
Giảm thị lực
-Phù gai thị: Đây là dấu hiệu nặng thường gặp trong tăng áp lực nội sọ. Khi nghi ngờ có tăng áp lực nội sọ nên soi đáy mắt để xác định v́ qua giai đoạn phù gai thị sẽ chuyển sang teo gai thị có thể dẫn đến mù.
- Bán manh: Gặp trong trường hợp u chèn vào một phần của cửa dày thị giác hay giải thị giác.
- Liệt vận nhăn: Gây nh́n đôi, với bệnh nhân liệt dây thần kinh VI th́ thường có biểu hiện lác trong, liệt dây thần kinh III biểu hiện lác ngoài. Hội chứng parinaud (bệnh nhân không hội tụ được mắt) thường gặp khi u chèn vào cuống năo hoặc u vùng tuyến tùng.
- Rung giật nhăn cầu: Thường gặp ở bệnh nhân u hố sau.
Kích thước ṿng đầu tăng bất thường
Ở các trẻ nhỏ, nhất là trẻ em dưới 2 tuổi th́ nhiều khi không có các triệu chứng đau đầu, nôn, phù gai mà biểu hiện bằng kích thước ṿng đầu tăng lên bất thường (nhanh hơn so với số đo chuẩn), các khớp sọ giăn rộng, thóp phồng, da đầu căng, giăn các tĩnh mạch dưới da đầu, có thể thấy mắt của bệnh nhân ở vị trí nh́n xuống. Ngoài ra, ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có thể có biểu hiện tăng động và rối loạn hành vi nên cha mẹ cần hết sức lưu ư đến biểu hiện của trẻ.
Mất kiểm soát hành vi
Biểu hiện này khiến cho người bệnh đi lại loạng choạng, hay bị ngă, rối loạn thăng bằng, rối tầm, liệt các dây thần kinh sọ năo.
Căng thẳng kéo dài, thậm chí là trầm cảm
Biểu hiện cáu gắt, mệt mỏi, căng thẳng, dễ kích động, kém tập trung, ngủ nhiều hoặc luôn ở trạng thái buồn ngủ cũng là một trong những biểu hiện cần chú ư.
Yếu liệt và tê b́
Cảm giác yếu liệt, tê b́, cảm giác kiến ḅ ở bàn tay, bàn chân. Tê, yếu thường có xu hướng một bên thân người. Nhất là bệnh nhân có hội chứng của trên lều tiểu năo thường sẽ giảm hoặc mất cảm giác nửa người, yếu hoặc liệt vận động nửa người, rối loạn nói (có thể hiểu lời nói nhưng bệnh nhân không nói được hoặc nói được nhưng không hiểu lời nói), rối loạn nh́n, rối loạn ư thức, giảm sự tập chung, rối loạn giấc ngủ.
Động kinh
Các khối u có thể đè đẩy vào các tế bào thần kinh năo, tác động và làm biến đổi các tín hiệu điện từ trong năo sẽ gây ra các cơn động kinh.
Cơn động kinh đôi khi là dấu hiệu đầu tiên của một khối u năo, nó cũng có thể gặp ở bất kỳ giai đoạn nào của bệnh. Khoảng 50% người bệnh bị u năo trải qua ít nhất một lần cơn động kinh. Tuy nhiên động kinh không phải lúc nào cũng v́ sự xuất hiện của một khối u năo. Các nguyên nhân gây co giật khác bao gồm: dị dạng mạch máu năo, sau đột quỵ năo, sau chấn thương năo, viêm nhiễm kư sinh trùng trong năo…
VietBF@sưu tập