9 Điều Mà Người Lớn Tuổi Nên Tránh

[trungthuc]

Con người chúng ta khi về già, các bộ phận trong cơ thể đều lão hóa, yếu đi. Một số điều sau đây luôn ẩn chứa những hiểm họa bất ngờ mà người cao tuổi cần phải lưu tâm đề phòng.

1/ Không nên tập luyện vào lúc sáng sớm
Chúng ta vẫn có quan niệm cho rằng việc tập luyện vào buổi sáng là tốt vì không khí trong lành. Điều đó không hoàn toàn đúng. Vì từ 4-6 giờ sáng theo quy luật của đồng hồ sinh học của người già, thân nhiệt đang cao, huyết áp tăng, thận thượng tuyến tố cũng cao gấp 4 lần buổi tối, nếu vận động mạnh, chạy hoặc đi bộ nhiều gặp gió lạnh, tim dễ bị ngừng đập. Đã có không ít cụ đi bộ buổi sáng sớm về ra mồ hôi, tắm xong huyết áp tăng đột ngột, đứt mạch máu não, bị đột quỵ luôn. Tốt nhất là nên tập vào chiều tối, tuy không khí không được trong sạch như lúc sáng sớm nhưng sẽ an toàn hơn nhiều.

2/ Đang ngủ không nên trở dậy vội vàng
Thần kinh người già thường chậm chạp. Lúc ngủ muốn dậy đi tiểu hoặc có ai gọi đang ở tư thế nằm mà trở dậy ngay, đứng lên đi lại ngay, dễ làm cho huyết áp tăng đột ngột, dẫn đến đứt mạch máu não. Vì vậy, đang ngủ khi có việc cần dậy phải từ từ theo 3 bước, mỗi bước khoảng nửa phút. Bước 1, khi tỉnh giấc hãy nhắm mắt lại nằm thêm nửa phút. Bước 2, ngồi dậy tại giường nửa phút xoa tay, xoa chân. Bước 3, cho hai chân chạm đất hoặc chạm nền nhà nửa phút rồi mới đứng dậy đi. Nên tránh hấp tấp, vội vàng vì sẽ gây hại đến sức khỏe.

3/ Không nên ngoái đầu một cách đột ngột
Ở người già, mạch máu thường bị xơ cứng, thành mạch dày hẹp và sự đàn hồi kém. Nếu đột nhiên quay ngoắt đầu về phía sau, mạch máu ở cổ bị chèn ép, động mạch vốn đã hẹp, khi bị chèn ép lại càng hẹp hơn cộng thêm thần kinh giao cảm bị kích thích mạnh làm mạch máu bị co lại, máu lưu thông chậm làm cho não thiếu máu cục bộ, thiếu ôxy nên bị choáng váng, hoa mắt, chóng mặt, có người đã bị té ngã. Vậy khi đang đứng hoặc đang đi có ai gọi từ phía sau, chớ có quay ngoắt đầu lại ngay mà nên quay chầm chậm. Tốt nhất là xoay cả người lại, tránh chỉ quay đầu liền. Khi rảnh, ngồi tại chổ, bắt đầu xoay cổ chậm chậm theo chiều kim đồng hồ, xong xoay ngược lại, làm 3-5 lần rồi nghỉ. Động tác này dể thực hiện, giúp cho cơ bắp ở cổ và gân cốt linh động, dể dàng xoay trở khi quay đầu, mổi ngày làm đông tác này 3-4 lần.

4/ Không nên đứng co một chân để mặc quần
Xương của người già thường bị xốp do thiếu calcium. Nếu không bị xốp thì xương cũng bị giòn. Khi mặc quần mà đứng co một chân để xỏ từng chân vào ống quần dễ bị ngã do mất thăng bằng hoặc do vướng vào quần. Người cao tuổi khi đã té ngã thì dễ gãy xương, dập xương. Khi mặc quần, tốt nhất là nên ngồi trên ghế, trên giường hoặc đứng dựa tường. Trong nhà tắm nếu không có chỗ ngồi thì phải dựa mông vào một bên tường để giữ thăng bằng cho khỏi té ngã. Nhiều người bị té ngã, thường bị gãy xương ống chân, dập xương chậu vì đứng co một chân mặc quần.

5/ Không nên ngửa cổ quá mức về phía sau
Có lần một ông già đã về hưu cạnh nhà tôi, sức khỏe tốt, khi ăn tối xong, ngồi nghỉ trên ghế tựa, có lẽ do mỏi cổ nên ông đã ngửa cổ về phía sau hơi quá nên bị xỉu luôn. Khi con cháu hay biết được, thì nửa người bên phải của ông đã bị liệt, nước mũi nước dãi chảy ròng ròng và không nói được nữa, phải đưa ngay vào bệnh viện. Trường hợp này là do gần mạch máu nơi cổ có nhiều đốt xương, bình thường giữa các đốt có chất nhờn bôi trơn nhưng về già chất bôi trơn ít đi, các đốt xương trở nên sắc cạnh. Khi ngửa cổ ra phía sau quá giới hạn cho phép, phần xương sắc cạnh đó gây tổn thương đến mạch máu, hạn chế số lượng máu đưa lên não, gây ra thiếu máu não làm cho ngất xỉu. Vì vậy, người già khi ngồi ghế tựa, không nên ngửa cổ quá mức về phía sau.

6/ Không nên thắt dây nịt quá chặt
Vùng bụng quanh dây nịt quần là nơi gần bao tử, ruột non, ruột già, trực tràng và hậu môn. Dây nịt mà thắt chặt quá sẽ chèn ép các mạch máu ở bụng, cản trở máu huyết lưu thông, đoạn ruột gần hậu môn có thể dễ bị lòi ra ngoài khi đi đại tiện mà người ta thường gọi là "lòi dom" hay còn gọi là "trỉ ngoại". Dây nịt thắt chặt, bao tử, ruột non luôn ở trạng thái chịu sức ép lớn nên ảnh hưởng xấu đến tiêu hóa. Vì vậy, không nên thắt chặt dây nịt và tốt nhất là dùng dây đeo quần qua vai, tiếng Pháp gọi là "Bretelles". Bình thường ở nhà chỉ nên mặc quần ngủ bằng thun không nên mặc quần tây vì cứ phải thắt dây nịt làm bụng luôn bị gò bó.

7/ Khi đi đại tiện không nên rặn quá mức
Táo bón là hiện tượng thường gặp ở người già. Tâm lý khi đi đại tiện không ai muốn ở lâu trong nhà vệ sinh nên thường muốn rặn cho mạnh để đi cho nhanh nhưng nếu rặn quá sức, mặt mũi đỏ gay rất nguy hiểm. Các khảo nghiệm về y học đã cho biết khi rặn mạnh lúc đi cầu dễ bị giãn tĩnh mạch ở hậu môn gây chảy máu, nhưng điều quan trọng hơn là huyết áp sẽ tăng có thể dẫn đến tai biến mạch máu não và nhồi máu cơ tim. Để đỡ phải rặn khi đi ngoài, người già cần ăn nhiều rau quả, chuối, khoai, uống nhiều nước để chống táo bón. Trường hợp hơn 3 ngày mà không đi đại tiện được, đừng ngại sử dụng thuốc nhét hậu môn hiệu DUCOLAX (loại 4 viên, không cần bỏ đông lạnh), chỉ trong 5-10 phút thuốc sẽ giúp làm phân mềm và thúc đi cầu ngay. Dĩ nhiên không nên lạm dụng nhiều và nhớ uống đủ nước mổi ngày.

8/ Không nên nói quá nhanh, nói nhiều
Một vài khoa học gia Mỹ phát hiện khi chúng ta nói chuyện bình thường dù chỉ là chuyện vui nhẹ nhàng, các tế bào trong cơ thể vẫn chịu tác động và ảnh hưởng đến huyết áp. Thử nghiệm khoa học với 100 người mỗi người đọc 2 trang tài liệu với tốc độ nhanh chậm khác nhau. Kết quả cho thấy người đọc tốc độ vừa phải thì huyết áp, nhịp tim bình thường. Người đọc nhanh quá, đọc liến thoắng thì lập tức huyết áp tăng, nhịp tim tăng nhưng khi đọc thong thả trở lại, huyết áp, nhịp tim lại giảm xuống. Qua đó chúng ta thấy người già nên nói ít, nói chậm thì có lợi cho sức khỏe. Những cụ nào bị bệnh tim mạch, bị huyết áp càng phải nói chậm, nói ít.

9/ Không nên xúc động quá nhiều
Đối với người già, mạch máu đã lão hóa nếu bị xúc động mạnh, quá giận dữ hoặc quá vui dễ bị nhồi máu cơ tim và gây đứt mạch máu não. Do đó, người già không nên xúc động nhiều để tránh mọi rủi ro do tức giận, buồn phiền mà cần sống thanh thản, hòa nhã, vui vẻ, bỏ qua hết mọi chuyện thị phi, ảnh hưởng không tốt đến tâm lý, sức khỏe.

Có một câu nói rất hay: "Đừng để chết vì thiếu hiểu biết". Vì thật ra đã có rất nhiều người chết vì thiếu kiến thức hiểu biết kể cả những người còn trẻ. Qua sự hiểu biết ít ỏi của bản thân, qua kinh nghiệm cuộc sống và qua tham khảo các tài liệu y học mới nhất của nước ngoài mong rằng với bài viết ngắn này sẽ giúp các bậc cao niên sống lâu, sống khỏe, sống vui tăng thêm nhiều tuổi thọ.