Tại cuộc họp báo gần đây trong khuôn khổ của kỳ họp Lưỡng hội, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đă nêu những mối quan tâm cốt lơi của Bắc Kinh đối với sự phát triển của quan hệ Trung-Mỹ và cho biết Bắc Kinh sẵn sàng hợp tác với Washington trong nhiều vấn đề như kiểm soát đại dịch, phục hồi kinh tế và biến đổi khí hậu. Nhưng Ngoại trưởng Trung Quốc nhấn mạnh: "Chính phủ Trung Quốc không có chỗ cho sự thỏa hiệp trong vấn đề Đài Loan, và cũng không có chỗ cho sự nhượng bộ."
Trung Quốc vừa "vạch ra ranh giới" trong mối quan hệ của họ với Mỹ khi tuyên bố rằng không có chỗ cho sự thỏa hiệp trong vấn đề Hồng Kông và Đài Loan, nhưng các vấn đề khác đang được thảo luận và hợp tác, theo báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP - Hồng Kông).
Tại cuộc họp báo hôm 7/3 trong khuôn khổ của kỳ họp Lưỡng hội, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đă nêu những mối quan tâm cốt lơi của Bắc Kinh đối với sự phát triển của quan hệ Trung-Mỹ và cho biết Bắc Kinh sẵn sàng hợp tác với Washington trong nhiều vấn đề như kiểm soát đại dịch, phục hồi kinh tế và biến đổi khí hậu.
Tuy nhiên, ông Vương nhấn mạnh rằng quan hệ giữa hai nước cần được thiết lập trên nguyên tắc không can thiệp vào chuyện nội bộ của đối phương và tôn trọng chủ quyền.
"Mỹ luôn can thiệp vào chuyện nội bộ của các quốc gia khác với lư do nhân quyền và dân chủ. Nhưng điều đó đang gây ra rất nhiều rắc rối, và đó cũng chính là nguồn cơn của sự hỗn loạn trên thế giới", ông Vương b́nh luận với báo giới. "Chừng nào Mỹ vẫn chưa nhận thức được điều đó, th́ thế giới sẽ không b́nh yên".
Ông Vương cũng đă cảnh báo Washington rằng vấn đề Đài Loan là "lằn ranh đỏ" mà Mỹ không nên vượt qua, qua đó nhắc nhở Nhà Trắng nên từ bỏ mối quan hệ của chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump với ḥn đảo mà Bắc Kinh luôn khẳng định là một phần lănh thổ của ḿnh.
Ngoại trưởng Trung Quốc nhấn mạnh: "Chính phủ Trung Quốc không có chỗ cho sự thỏa hiệp trong vấn đề Đài Loan, và cũng không có chỗ cho sự nhượng bộ. Chúng tôi kêu gọi chính quyền mới của Mỹ nhận thức đầy đủ về mức độ nhạy cảm của vấn đề Đài Loan và thay đổi hoàn toàn các hoạt động 'vượt qua ranh giới' và 'đùa với lửa' đầy nguy hiểm của chính quyền tiền nhiệm."
B́nh luận trên được ông Vương đưa ra sau khi Washington chỉ trích việc Bắc Kinh công bố kế hoạch thay đổi hệ thống bầu cử của Hồng Kông là một "cuộc tấn công trực tiếp" vào các quy tŕnh dân chủ và tự trị của thành phố, đồng thời nói thêm rằng Mỹ sẽ xem xét hành động chung đối với các hành vi vi phạm nhân quyền của Trung Quốc.
Ngoại trưởng Trung Quốc khẳng định rằng việc thay đổi quy tŕnh bầu cử ở Hồng Kông là "hợp hiến, hợp pháp và hợp lư" sẽ góp phần giúp thành phố duy tŕ sự thịnh vượng và ổn định lâu dài.
Ông nói: "Việc cải cách là cần thiết để đưa 'những người yêu nước' vào bộ máy quản lư Hồng Kông, và để thúc đẩy chính sách 'Một quốc gia, hai chế độ'. [...] Nếu một người không yêu đất nước, làm sao người đó có thể yêu Hồng Kông? Việc yêu Hồng Kông và yêu nước là 2 điều hoàn toàn nhất quán".
"Sự chuyển đổi từ hỗn loạn sang ḥa b́nh của Hồng Kông là v́ lợi ích của tất cả các bên và điều này sẽ giúp bảo vệ mạnh mẽ hơn quyền lợi của người dân Hồng Kông và lợi ích hợp pháp của các nhà đầu tư nước ngoài", ông Vương nói.

Ông Vương Nghị trả lời họp báo. Ảnh: AP
Sự thay đổi trong giọng điệu của Ngoại trưởng Trung Quốc
Quan hệ của Trung Quốc với Mỹ trong những năm gần đây đă trở nên căng thẳng nhất trong ṿng nhiều thập kỷ.
Bắc Kinh đă phát đi tín hiệu rằng họ muốn thiết lập lại mối quan hệ với Washington khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh cảnh báo rằng việc đối đầu với Mỹ sẽ chỉ dẫn đến thảm họa. Trong khi đó, các quan chức Trung Quốc cũng yêu cầu Washington tôn trọng các vấn đề cốt lơi của nước này.
Các nhà quan sát ngoại giao cho rằng t́nh trạng đối đầu giữa hai cường quốc sẽ tiếp tục, ngay cả khi hai bên có thể hợp tác trong một số lĩnh vực như biến đổi khí hậu.
Ông Pang Zhongying, giáo sư quan hệ quốc tế từ Đại học Ocean cho biết: "Quan hệ song phương của hai nước Mỹ-Trung có ít khả năng sẽ trở lại b́nh thường trong tương lai gần. Ngay cả khi họ có thể hợp tác về biến đổi khí hậu, Mỹ vẫn sẽ hành động theo một cách khác trong những vấn đề khác."
Tuy nhiên ông Gu Su, một nhà khoa học chính trị từ Đại học Nam Kinh, cho biết Ngoại trưởng Vương đă thể hiện sự kiềm chế khi nói về chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden: "Rơ ràng ông ấy đă cố gắng không khiêu khích hoặc công kích chính quyền mới của Mỹ. Những nhận xét của ông ấy có thể nói là điềm đạm và khá hợp lư, trái ngược hẳn với cách Bắc Kinh tấn công chính quyền Trump".
"Ông [Vương] đă thể hiện sự kiềm chế và không nêu tên bất kỳ quan chức nào của chính quyền mới khi b́nh luận về các vấn đề gây tranh căi như Hồng Kông và Đài Loan. Điều đó có thể là hy vọng về khả năng cải thiện quan hệ song phương", ông Gu nói.
Ông Huang Jing, chủ nhiệm Viện Nghiên cứu Quốc tế và Khu vực tại Đại học Văn hóa và Ngôn ngữ Bắc Kinh, cho biết giọng điệu có hơi hướng ḥa giải của Ngoại trưởng Vương đă cho thấy sự thay đổi của Bắc Kinh từ chính sách ngoại giao Chiến Lang bị chỉ trích nhiều trước đây.
Ông Huang cho biết Ngoại trưởng Trung Quốc đă tránh gọi sự cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc là cạnh tranh chiến lược, như Mỹ và nhiều nước phương Tây khác đă làm trong vài năm gần đây: "Rơ ràng Bắc Kinh nhận thức được những rủi ro [khi trở thành một đối thủ cạnh tranh chiến lược] và ông Vương đang kêu gọi cả hai bên chế ngự những khác biệt và xung đột giữa họ"./.