Câu chuyện này đang rộ lên trên mạng xă hội ở Warsaw, nơi tôi sinh sống , và xin kể về bản thân trước đă. Ngay từ hồi c̣n cắp sách tới trường, tôi đă quen thuộc với các số liệu ghi ở Việt Nam trong tất cả các giấy tờ của tôi, tức là nếu cần ghi họ và tên th́ tôi có thể viết luôn "Ngô Hoàng Minh" mà chẳng cần phải lăn tăn ǵ. Khi sang Ba Lan du học, lúc khai họ tên th́ tôi cứ tưởng mọi chuyện sẽ dễ dàng mà hóa ra là không phải vậy.
Câu trả lời là hoàn toàn không!
Tuy nhiên hiện nay chúng ta đang sinh sống trong một thế giới phẳng, thời buổi toàn cầu hóa, tức là người Việt không chỉ sinh sống ở tổ quốc của ḿnh, mà c̣n đi du lịch và và thậm chí quyết định sinh sống nhiều nơi khác trên thế giới.
Một buổi họp của Ban Hỗ trợ và Pḥng chống Covid-19 của Cộng đồng người Việt ở Ba Lan
Mà đi ra nước ngoài th́ bạn sẽ gặp chuyện liên quan đến giấy tờ, thủ tục xin visa hoặc thẻ cư trú (tạm cư hoặc định cư) ở quốc gia khác.
Phải công nhận rằng mỗi một quốc gia đều có cách nh́n nhận riêng và có những phong tục tập quán riêng của ḿnh. Làm thế nào để công dân không gặp nhiều khó khăn khi mỗi quốc gia có những cách nh́n nhận khác nhau trong mọi số liệu cá nhân?
Suy nghĩ về Họ và Tên chỉ đến khi ra nước ngoài
Xin kể về bản thân trước đă. Ngay từ hồi c̣n cắp sách tới trường, tôi đă quen thuộc với các số liệu ghi ở Việt Nam trong tất cả các giấy tờ của tôi, tức là nếu cần ghi họ và tên th́ tôi có thể viết luôn "Ngô Hoàng Minh" mà chẳng cần phải lăn tăn ǵ.
Gia đ́nh và bạn bè gọi tên tôi là "Minh", vậy th́ cứ nghiễm nhiên chấp nhận như vậy.
Khi sang Ba Lan du học, lúc khai họ tên th́ tôi cứ tưởng mọi chuyện sẽ dễ dàng mà hóa ra là không phải. V́ ở Ba Lan người ta lại ghi là "tên và họ", chứ không phải là "họ và tên". Người ta cũng hoàn toàn không có khái niệm về tên đệm hay chữ đệm.
Trong học bạ ở trường đại học, tôi đă ghi tên trước (theo phong tục và pháp luật Ba Lan), tức là Minh, mà chẳng quan tâm ǵ đến tên đệm, vậy là nghiễm nhiên trong tấm bằng Ba Lan của tôi họ ghi số liệu là Minh Ngô Hoàng.
Khi thành lập gia đ́nh, ở Ba Lan có phong tục giống như ở Việt Nam là con cái sẽ mang họ của cha. Khi đó tôi mới nghĩ lại, nếu các con ḿnh mang họ Ngô Hoàng th́ sẽ không khớp với cả tộc nhà ḿnh, v́ cha tôi không có họ như vậy. Tôi biết họ của tôi là họ Ngô, v́ cha tôi cũng chỉ có họ Ngô, chứ không phải là Ngô Hoàng.
Thậm chí giả sử cha tôi có họ Ngô Hoàng th́ các anh chị em trong gia đ́nh tôi lại không có cùng họ này, v́ đó là phong tục Việt Nam. C̣n theo luật Ba Lan th́ tất cả những người con có chung một người cha (anh chị em) th́ phải mang một họ giống nhau.
Vậy rất may là tôi đă kịp sửa, ghi họ của ḍng tộc nhà tôi chỉ là Ngô. Vậy Hoàng Minh là tên, trong bằng tốt nghiệp đại học đă trót ghi 'sai' th́ đành chịu vậy.
Tưởng là đă ổn, vậy mà lại xuất hiện một vấn đề khác: ở Ba Lan người ta có khái niệm tên thứ nhất (tên chính) và tên thứ hai. Trong một số giấy tờ, cơ quan chính quyền ghi họ tôi là Ngô, tên thứ nhất chỉ là Hoàng và tên thứ hai là Minh. Ở quốc gia này chỉ dùng tên thứ nhất, vậy nhiều khi người ta chỉ ghi số liệu của tôi là Hoàng Ngô.
Người Việt Nam vẫn đang gặp nhiều vấn đề
Bây giờ xin kể chuyện làm phiên dịch, lo giải quyết giấy tờ cho nhiều người Việt Nam tại Ba Lan.
Tôi nhận thấy không ít nhân viên các cấp như ủy ban quận, thành phố của Ba Lan cũng khá "bướng". Họ cho là ḿnh đă làm việc lâu năm, có nhiều kinh nghiệm, vậy không cần phải nghe lời ông gốc nước ngoài kia, tức là ông ấy phải nhập gia tùy tục. Khỏi tranh luận nhé! Vậy là nhiều người Việt khốn đốn ở Ba Lan.
Xin lấy ví dụ phụ nữ gốc Việt khi đăng kư giấy tờ Ba Lan, người tên Nguyễn Thị Bích Thủy, th́ có họ là Nguyễn, tên thứ nhất bị cho là Thị. Công chức Ba Lan cứ theo hộ chiếu Việt Nam mà ghi 'tên thứ nhất và họ' thành bà Thị Nguyễn, nhiều khi chẳng thấy xuất hiện tên chính của ḿnh là Bích Thủy. Mà Thị tiếng Việt chỉ là chữ đệm, chứ đâu có là tên thứ nhất (tên chính)?
Truyền thông Ba Lan - ảnh minh họa
Cũng rất may là tôi có bằng Phiên dịch tuyên thệ, do Bộ Tư pháp Ba Lan cấp. Do vậy nhiều khi các nhân viên chính quyền cũng phải nghe lư lẽ của tôi, mà không bắt tôi phải dịch lại các văn bản của ḿnh theo cách nh́n nhận của các ông bà ấy nữa, bởi v́ họ đâu có thông thạo tiếng Việt và biết rơ về các phong tục Việt Nam. Tức là họ không thể yêu cầu tôi phải ghi trong các bản dịch là Nguyễn là họ, Thị là tên 1 và Bích Thủy là tên 2 nữa.
Vậy là sau một thời đấu tranh dài, và để đảm bảo cho quyền lợi của những công dân gốc Việt, một số ủy ban ở Warsaw mới chấp nhận lư lẽ của tôi, phân biệt "Nguyễn" là họ và tất cả các chữ "Thị Bích Thủy" coi như là một tên thứ nhất (tên chính), v́ người Việt hoàn toàn không có tên thứ hai.
Một vấn đề nữa là họ kép. Với người Việt Nam ḿnh, nếu gia tộc nào cứ khăng khăng họ ḿnh không phải là Nguyễn, mà có họ kép chẳng hạn là Nguyễn Đ́nh, và tên chỉ có một là Sinh th́ cũng không sao. Nhưng nếu sang sống ở châu Âu, con cái của ông họ Nguyễn Đ́nh kia sẽ đều phải mang họ Nguyễn Đ́nh như ông ấy, kể cả con trai lẫn con gái, v́ con phải mang họ đúng như của cha. Sẽ có nơi đánh dấu nối Nguyễn-Đ́nh thành một.
Tôi đă phải giải thích và phân bua nhiều với các nhân viên chính quyền ở Ba Lan là các ông bà không nên bực tức với đương sự người Việt, bởi v́ nhiều khi chính bản thân họ cũng không biết tách chia đôi tên họ của ḿnh như thế nào cho hợp lư. Lư do là từ khi sinh ra họ đều ghi liền họ và tên trên một ḍng nên việc tách làm đôi các số liệu họ tên của họ nhiều khi là một vấn đề rất lớn đối với họ.
Người Việt Nam sinh sống tại Ba Lan vẫn gặp nhiều vấn đề v́ cách ghi họ tên (ảnh minh họa)
C̣n về phía chính quyền Việt Nam, thiết nghĩ các cấp nên nhanh chóng ghi rơ trong giấy tờ hộ tịch, hộ chiếu của công dân ḿnh, đâu là họ và đâu tên, thật rạch ṛi. Có vậy th́ người dân mới hiểu ra về các số liệu của chính ḿnh, bởi v́ khái niệm "tên đệm, chữ đệm" cứ tưởng như là dễ hiểu, mà hóa ra là rất mơ hồ, nhất là khi phải đi ra nước ngoài và phải kê khai số liệu họ tên (tên họ) như các quốc gia khác quy định.
Chưa kể chuyện đă được nêu trên báo chí là cách ghi kèm tiếng Anh trong hộ chiếu Việt Nam 'full name' hoàn toàn không có nghĩa ǵ khi dịch ra ngoại ngữ. Và ở nhiều nước bên này, chính quyền họ dịch 'full name' thành ra chỉ có tên, không có họ.
Điều quan trọng là nếu chính quyền của tất cả các quốc gia, gồm cả Việt Nam luôn hoạt động v́ dân, lo cho dân th́ sẽ t́m ra được những giải pháp ưu việt nhất cho tất cả các bên liên quan, đặc biệt là không gây khó cho người dân khi ra nước ngoài.
Thiết nghĩ nếu tất cả những ư kiến (hoặc sáng kiến) của người dân nên được các cơ quan hành chính lưu ư và nếu quy định hiện hành nào trở nên lỗi thời, nhất là về các thủ tục hành chính, th́ cần thay đổi để hợp với thời đại và xă hội đang phát triển rất nhanh.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
