Việc Thượng viện tha bổng Trump đặt ra nhiều câu hỏi về tương lai của cựu tổng thống Mỹ, cũng như đảng Cộng ḥa và Tổng thống Biden.
Thượng viện Mỹ chiều 13/2 bỏ phiếu với tỷ lệ 57 phiếu thuận, 43 phiếu chống trong cáo buộc cựu tổng thống Donald Trump kích động cuộc bạo loạn ở ṭa nhà quốc hội, không hội đủ 67 phiếu cần thiết để kết tội Trump và chấm dứt nỗ lực luận tội ông do đảng Dân chủ tiến hành.
Quyết định này đă được dự báo từ trước phiên xử tại Thượng viện, nhưng kết quả cuộc bỏ phiếu vẫn được coi là động thái giúp cựu tổng thống Mỹ thở phào. Trump cáo buộc phiên ṭa luận tội thứ hai nhằm vào ông là "giai đoạn khác của cuộc săn lùng phù thủy khủng khiếp nhất" trong lịch sử Mỹ. "Không một tổng thống nào phải trải qua bất cứ điều ǵ như nó", ông cho biết.
Trump xuất hiện trước người ủng hộ ở thủ đô Washington hôm 6/1. Ảnh: AFP.
Trump cũng ám chỉ khả năng sẽ tiếp tục sự nghiệp chính trị trong tương lai. "Phong trào lịch sử, yêu nước và tuyệt đẹp nhằm 'Biến nước Mỹ vĩ đại trở lại' chỉ mới bắt đầu. Chúng ta c̣n nhiều việc phía trước và sẽ sớm xuất hiện với tầm nh́n về tương lai tươi sáng, rạng rỡ và vô hạn của Mỹ", cựu tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết trong thông cáo hôm 13/2.
Trump từng nhiều lần để ngỏ khả năng chạy đua tranh cử tổng thống Mỹ năm 2024, điều này sẽ trở nên bất khả thi nếu ông bị kết tội. Trump giấu ḿnh trong khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago kể từ khi rời Nhà Trắng ngày 20/1, gần như không tương tác với thế giới bên ngoài kể từ khi các tài khoản mạng xă hội của ông bị vô hiệu hóa.
Capri Cafaro, nhà nghiên cứu tại Đại học Mỹ ở Washington và cựu nghị sĩ tại thượng viện bang Ohio, cho rằng phán quyết tha bổng có thể là "lời hiệu triệu" cho Trump và những người ủng hộ.
"Dù vậy, di sản của Trump sẽ gắn liền với sự kiện ngày 6/1, bất chấp ông được tuyên trắng án hay không. Sẽ có những người cho rằng Donald Trump đóng vai tṛ nào đó trong vụ bạo loạn, điều đó sẽ ảnh hưởng đến hoạt động của ông trong lĩnh vực tư nhân. Trump gần như không c̣n lựa chọn nào ngoài tiếp tục tham gia chính trường", Cafaro nhận định.
Wendy Schiller, giáo sư ngành khoa học chính trị ở Đại học Brown, đồng t́nh khi cho rằng tương lai của Trump sẽ bị hạn chế. "Nếu các tập đoàn mời ông đến phát biểu, phản ứng tiêu cực từ mạng xă hội sẽ rất nhanh chóng và mạnh mẽ, đi kèm nguy cơ sản phẩm của họ bị tẩy chay. Ngay cả tổ chức sự kiện ở các ṭa nhà của Trump cũng là vấn đề với những công ty đại chúng hoặc doanh nghiệp cung cấp sản phẩm trực tiếp đến người tiêu dùng", bà nói.
Việc 43 trong số 50 thượng nghị sĩ Cộng ḥa bỏ phiếu phản đối kết tội Trump là tín hiệu rơ ràng cho thấy ông vẫn có sức ảnh hưởng lớn trong đảng. "Đảng Cộng ḥa thuộc về ông ấy, chứ không phải bất kỳ ai khác", hạ nghị sĩ bang Georgia Marjorie Taylor Greene, một trong những người ủng hộ nhiệt thành nhất của Trump, nói hồi tuần trước.
Tuy nhiên, 7 thượng nghị sĩ Cộng ḥa đă đứng về phe Dân chủ khi bỏ phiếu ủng hộ kết tội Trump, cùng với đó là 10 thành viên đảng ủng hộ luận tội ông trong cuộc bỏ phiếu ở Hạ viện hồi tháng trước. Trong số đó có nghị sĩ Liz Cheney, lănh đạo cấp cao thứ ba của đảng Cộng ḥa tại Hạ viện, cũng là con gái cựu phó tổng thống Dick Cheney.
Lănh đạo phe Cộng ḥa tại Thượng viện Mitch McConnell bỏ phiếu trắng án cho Trump, nhưng cho rằng cựu tổng thống Mỹ vẫn có trách nhiệm trong sự việc. "Không có nghi ngờ nào về việc Tổng thống Trump phải chịu trách nhiệm về đạo đức và thực tế v́ kích động những sự kiện hôm đó. Những người tấn công ṭa nhà này tin rằng họ đang hành động theo mong muốn và chỉ đạo từ tổng thống của họ", ông nói.
Hàng loạt thành viên Cộng ḥa đă t́m cách tránh xa cựu tổng thống Mỹ và đang chuẩn bị cạnh tranh suất chạy đua vào Nhà Trắng năm 2024. Một trong số đó là cựu thống đốc Nam Carolina Nikki Haley, người từng khẳng định phe Cộng ḥa đă sai khi ủng hộ nỗ lực đảo ngược kết quả bầu cử của Trump.
"Ông ấy đi vào con đường không đúng đắn và chúng ta không nên theo chân ông ấy", Haley nói trong một cuộc phỏng vấn và bác bỏ khả năng cựu tổng thống Mỹ chạy đua vào năm 2024. "Tôi không nghĩ ông ấy đủ khả năng. Ông ấy đă quá sa ngă".
Dù vậy, những người t́m cách cắt đứt hoàn toàn quan hệ với Trump chỉ là thiếu số và phần lớn vẫn lo sợ quyền lực trong đảng của ông.
"Các nghị sĩ Cộng ḥa bỏ phiếu trắng án dường như đang tự bảo vệ ḿnh khỏi những thách thức từ phe phái cực đoan trong đảng vào năm 2022, thậm chí là 2024. Nhưng điều này cũng khiến họ dễ thất bại hơn trong tổng tuyển cử", Schiller nhận xét.
Cafaro cho rằng các nghị sĩ trung thành với Trump đang tham gia canh bạc "cực kỳ mạo hiểm". "Họ đưa ra quyết định dựa trên t́nh h́nh chớp nhoáng, có thể không c̣n tồn tại trong hai năm nữa", bà nói.
Một nhóm cựu quan chức Cộng ḥa có quan điểm chống Trump đă đề xuất ư tưởng thành lập đảng mới, nhưng nó khó trở thành hiện thực.
Phiên ṭa luận tội Trump đă treo lơ lửng trên đầu chính quyền Tổng thống Joe Biden và phe Dân chủ dường như cũng vui mừng khi nó chỉ kéo dài 5 ngày. "Biden đă làm rất tốt khi tách biệt khỏi quá tŕnh xét xử luận tội, cũng như duy tŕ những thông điệp về khủng hoảng Covid-19 và kinh tế", Schiller nói.
Thượng viện giờ đây có thể nhanh chóng xác nhận các đề cử cho vị trí trong nội các, đồng thời làm việc để thúc đẩy những chương tŕnh nghị sự của Biden trong bối cảnh Mỹ vẫn vật lộn với đại dịch Covid-19 và nền kinh tế bị tổn thương nghiêm trọng.
Tuy nhiên, Trump vẫn là thế lực đáng gờm với Biden. "Không có ǵ bảo đảm rằng sẽ không có thêm những cuộc biểu t́nh và hoạt động của phe cực hữu. Thời điểm xảy ra và cách Joe Biden xử lư chúng sẽ là điều đáng theo dơi", Cafaro nói.