Lúc anh Hoàn sang Nga, con trai đầu ḷng mới ẵm ngửa. Nay cậu bé biết chạy khắp nhà cũng là hơn một năm hai bố con xa cách v́ Covid-19.
Nhiều năm liền du học ở Nga, chuyện đón Tết xa nhà không phải là điều ǵ quá mới mẻ với anh Xuân Hoàn, nghiên cứu sinh người Việt tại thủ đô Moskva. Tuy nhiên Tết năm nay, nỗi buồn nhân đôi nhân ba bởi có thêm người vợ trẻ và cậu con trai 1 tuổi rưỡi mong ngóng ở Bắc Ninh.
"Lúc tôi quay lại Nga, con trai mới ẵm ngửa. Nay thằng bé đă biết chạy long nhong khắp nhà. Hơn một năm qua nhiều lần tôi dự định về nước rồi không thành v́ Covid-19 bùng phát mạnh, việc đi lại trở nên khó khăn", anh Hoàn chia sẻ với *********.
Nga là một trong những vùng dịch lớn nhất thế giới với gần 4 triệu ca nhiễm nCoV. Thời gian đầu dịch mới bùng phát, anh Hoàn luôn sống trong sợ hăi, mấy lần không may trở thành F1, phải cách ly, uống thuốc dự pḥng.
"Bây giờ tôi vẫn lo lắng nhưng không c̣n sợ nhiều nữa, chỉ luôn giữ ư thức pḥng ngừa, luôn đeo khẩu trang, sát khuẩn đầy đủ. Vaccine ra đời cũng làm người Việt ở đây cảm thấy an tâm hơn", anh nói.
Sát Tết, các khu chợ người Việt ở Moskva vẫn đầy đủ bánh chưng, lá dong, xôi đỗ, nấm hương mộc nhĩ, gị chả để phục vụ bà con nhưng không khí ảm đạm v́ dịch bệnh vẫn bao trùm. Anh Hoàn cũng sắm một ít thực phẩm để tổ chức liên hoan tiễn năm cũ, đón năm mới với những anh em sống chung trong kư túc xá, riêng người ngoài vẫn bị cấm tụ tập.
"Năm nay đành đón Tết xa gia đ́nh. Nhớ bố mẹ, vợ con lắm nhưng mọi người cũng đành động viên nhau chấp nhận hoàn cảnh và ǵn giữ sức khoẻ là quan trọng nhất", anh nói.
Cùng chung nỗi canh cánh hướng về gia đ́nh ở Việt Nam lúc này là anh Ngọc Nghĩa ở Mỹ, vùng dịch Covid-19 lớn nhất thế giới. Trên Facebook, anh chia sẻ nhiều h́nh ảnh của người bố đă 90 tuổi vào những dịp Tết trước và bày tỏ nỗi ḷng "không biết bao giờ mới lại được về Việt Nam".
"Tôi xa nhà du học và định cư ở Mỹ đến nay là 21 năm nhưng năm nào cũng tranh thủ về nước dịp Tết cùng vợ chăm bố", anh Nghĩa, một chuyên gia nghiên cứu hoá sinh ở hạt Henrico, bang Virginia, cho hay. "Mẹ mất từ 2014, bố sống một ḿnh nên mỗi năm tôi chỉ mong đến Tết để được về với bố, vậy mà năm nay v́ Covid-19 phải ở lại".
Cách nửa ṿng Trái đất gọi điện về, anh vui mừng v́ bố vẫn khoẻ và được các anh chị em lo cho đầy đủ. "Bố bảo 'con yên tâm, dịch bùng lên đừng về, cứ giữ ǵn sức khỏe'. Bên này chúng tôi rất nhớ bố và chỉ mong sớm hết Covid-19 để được về quây quần bên bố và đại gia đ́nh", anh nói thêm.
Ở Virginia không đông người Việt như California nên Tết hầu như cũng giống ngày thường. Anh Nghĩa vẫn đến pḥng thí nghiệm làm việc tới tối. Tuy nhiên, gia đ́nh anh luôn cố gắng ǵn giữ nhưng phong tục truyền thống như dọn dẹp nhà cửa, chuẩn bị mâm ngũ quả, cúng tất niên, ĺ x́ cho trẻ con và không quét rác 3 ngày đầu năm.
Mọi năm, anh Nghĩa thường mua bánh chưng, gị chả làm sẵn ở khu chợ người Hoa nhưng năm nay v́ Covid-19, không thể về Việt Nam, vợ anh quyết định tự gói bánh chưng, "dù bánh không đẹp nhưng vẫn vui và ngon".
Gia đ́nh anh Ngọc Nghĩa gói bánh chưng, chuẩn bị mâm ngũ quả, bánh kẹo, chả gị cho Tết. Ảnh: Nhân vật cung cấp.
Các cơ quan đại diện ngoại giao Việt Nam ở nước ngoài tháng trước cho biết có rất nhiều người Việt Nam đăng kư về nước đón Tết Nguyên đán. Theo người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng, trong năm 2002, Việt Nam tổ chức 299 chuyến bay, đưa hơn 80.000 công dân Việt Nam từ 60 quốc gia và vùng lănh thổ về nước.
Tuy nhiên, do chủng mới của nCoV xuất hiện và lây lan nhanh ở nhiều nước trên thế giới, từ ngày 5/1, Thủ tướng chính phủ đă có văn bản ban hành yêu cầu hạn chế các chuyến bay đưa người nhập cảnh vào Việt Nam trước Tết.
Tết vốn là dịp lễ lớn và quan trọng nhất trong năm với người Việt, là cơ hội để nhiều người đoàn tụ với gia đ́nh, người thân sau 365 ngày xa cách. Tuy nhiên, bên cạnh lư do này, người Việt ở các quốc gia cũng mong trở về để tránh dịch, do visa đă hết hạn hay gặp khó khăn về tài chính.
Từ cách đây nhiều tuần, trên mạng xă hội, người Việt ở khắp nơi đă hỏi nhau cách hồi hương. Tại một group chia sẻ cách trở về Việt Nam qua đường Campuchia, rất nhiều người cho hay họ muốn hoặc có kế hoạch về nước trước Tết vào đầu tháng 2. Họ chi tiền mua vé của chuyến bay thương mại từ Mỹ, Canada, New Zealand, Nhật Bản... đến Campuchia, sau đó đi đường bộ nhập cảnh Việt Nam qua các cửa khẩu, sẵn sàng xét nghiệm Covid-19 và trả phí cách ly.
Tuy nhiên, không phải ai cũng biết hay có điều kiện để đi theo con đường này. Anh Hải Minh, một lao động Việt ở Nhật Bản, đă tốn hàng chục triệu đặt mua vé máy bay từ năm ngoái nhưng đến nay vẫn mắc kẹt v́ 5 lần 7 lượt bị huỷ chuyến.
Sang Nhật Bản theo diện thực tập sinh, sau đó bỏ ra ngoài t́m công việc khác tốt hơn, anh Minh trở thành lao động bất hợp pháp. Sau khi mất việc làm v́ dịch, lại hết hạn visa, anh quyết định ra đầu thú ở cục xuất nhập cảnh với mong muốn trở về Việt Nam.
"Nhiều lần nộp đơn xin lên sứ quán Việt Nam tại Nhật để bày tỏ nguyện vọng về nước nhưng tôi chỉ nhận được câu trả lời rằng phải kiên tŕ chờ đợi", anh nói. "Thực sự không biết bao giờ mới có thể hồi hương".
Tại cuộc họp tháng trước, giới chức Bộ Y tế, Bộ Quốc pḥng và Bộ Công an đều nhất trí khuyến khích người Việt ở nước ngoài tuân thủ các quy định pḥng dịch ở nước sở tại và "không trở về nước vào thời điểm này cũng là đóng góp cho công tác pḥng chống dịch ở Việt Nam". Chính phủ chỉ đạo sau dịp Tết Nguyên đán, Bộ Giao thông Vận tải mới nghiên cứu nối lại các chuyến bay quốc tế.
Chị Anh Đào, một cô dâu Việt ở thành phố Incheon, hiểu t́nh h́nh Covid-19 lúc này ở Hàn Quốc lẫn Việt Nam không cho phép ḿnh trở về đón Tết cùng gia đ́nh.
"Ở lại Hàn Quốc tôi không có Tết. Chính quyền đă có lệnh cấm tụ tập quá 5 người, chồng tôi là người bản địa lại đi làm xa nên không quan tâm tới ngày lễ này. Chúng tôi cũng ít tṛ chuyện v́ rào cản ngôn ngữ", chị cho hay. "Tuy nhiên, về Việt Nam bây giờ là rất khó và nếu được cũng phải cách ly 14 ngày. Chẳng c̣n cách nào khác phải chấp nhận xem Tết cũng chỉ là một ngày thông thường được nghỉ ngơi".
Nhà chị Sharon Vũ, ở London, Anh, đă sắm đủ cành đào, bánh chưng, nhưng không khí Tết vẫn không thể trọn vẹn. London vẫn đang được đặt trong t́nh trạng phong toả kể từ đầu tháng trước với hơn 14.000 ca lây nhiễm nCoV mới mỗi ngày.
"Tết năm nay nh́n chung buồn bởi chỉ có hai vợ chồng tôi và hai con, không c̣n được về Việt Nam, quây quần cùng người thân, bạn bè để gói bánh chưng, thức đêm trông bánh", chị nói, cho hay đă làm mứt và bánh mời hàng xóm người bản địa. "Chuyện b́nh thường ngày trước mà giờ trở nên thật xa xỉ".
Nghĩ về năm mới, chị Sharon chỉ mong gia đ́nh khoẻ mạnh, đại dịch bị đẩy lùi để quay lại cuộc sống b́nh thường.
"Tôi mong nhất là ra Tết đường bay được mở lại để về Việt Nam", anh Hoàn chia sẻ.
"Tôi cũng mong năm mới sẽ hết dịch bệnh để được về Việt Nam thăm gia đ́nh và nếu có điều kiện ở lại lâu, tôi muốn được đi một ṿng tham quan các danh lam thắng cảnh của đất nước ḿnh", anh Nghĩa nói.