11/26/20
Hiến Pháp Hoa Kỳ có điều khoản cho phép Tổng Thống ân xá bất cứ ai v́ bất cứ lư do ǵ (trừ trường hợp đang bị impeach). U.S. Const. Art. 2 sec. 2 cl. 1.
Hiến Pháp Hoa Kỳ mượn quyền ân xá này từ trong luật có sẵn của Anh, cho phép nhà vua ân xá bất cứ ai bất cứ lúc nào.
Quyền ân xá của TT chỉ áp dụng cho tội liên bang v́ HIến Pháp ghi rơ là "offenses against the United States." Tội phạm tiểu bang không phải "offenses against the United States" mà là against bang đó, nên TT không ân xá được.
Quyền ân xá này rất rộng. Nhắc lại là đây là quyền sót lại từ quyền của Vua, nên rất là rộng.
Sau chiến tranh VN, TT Carter ân xá tội trốn quân dịch cho tất cả mọi người nào đă có thể phạm tội này.
Trước đó, ngay sau khi nắm quyền, TT Ford ân xá cho cựu TT Nixon tất cả mọi tội nào liên quan tới Watergate.
Trong cả hai trường hợp này, lệnh ân xá đều áp dụng cho những người chưa hề bị truy tố. Lệnh của TT Carter c̣n chưa biết những người đó là ai nữa kia.
Vậy TT Trump muốn tự ân xá có được không?
Ca này khó. Hiến Pháp không nói rơ. V́ chưa có TT nào thử tự ân xá, nên cũng chưa có án lệ nào của ṭa để giải thích Hiến Pháp có cho phép hay không.
Có ư kiến cho rằng v́ đây là quyền "không có mà thành có," cho nên Hiến Pháp phải nói cho tự ân xá, mới có được.
Lại có ư kiến cho rằng khi Hiến Pháp đă ban cái quyền đó rồi, mà không giới hạn, là không có giới hạn. Đă không giới hạn là được làm.
Thành ra có người nói có thể TT Trump tự ân xá được, lại có người nói có lẽ nên từ chức rồi để TT Pence ân xá ổng cho chắc ăn.
Nhưng, trở lại chuyện Watergate, hồi đó có ư kiến chính thức của Bộ Tư Pháp cho rằng TT không có quyền tự ân xá, nhưng cũng nêu ra một cách để được ân xá mà không cần từ chức.
Đó là, sử dụng Tu Chính Án 25, tự tuyên bố không đủ khả năng làm việc, trao quyền lại cho PTT. Khi PTT cầm quyền th́ ổng cầm luôn quyền ân xá. Vậy ổng ân xá cho TT. Được ân xá rồi th́ TT tự tuyên bố giờ tui đủ khả năng rồi, tui quay lại làm việc.
Thế là TT được ân xá, không cần tự ân xá, mà vẫn là TT, không cần từ chức.
Luật Mỹ hay hong?
Vũ Quư Hạo Nhiên