Elon Musk, Jeff Bezos "nín thở" trước bầu cử Tổng thống Mỹ

Sự khác biệt trong chính sách của 2 ông Donald Trump và Joe Biden không chỉ giới hạn trên Trái Đất mà ngay trong cả các dự án không gian vũ trụ.

Ông Donald Trump đặt mục tiêu giành chiến thắng trong cuộc đua không gian vũ trụ qua nhiệm vụ lên Mặt Trăng vào năm 2024, đồng thời chấm dứt sự hỗ trợ tài chính trực tiếp của Mỹ cho Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) vào năm 2025 và chuyển quyền điều hành cho các công ty không gian tư nhân.

Ứng cử viên Joe Biden theo đuổi chính sách ngược lại, khi kêu gọi hoãn nhiệm vụ lên Mặt Trăng, đồng thời đề xuất kéo dài việc cấp ngân sách cho ISS nếu ông giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống năm nay.

Lùi thời gian thực hiện các nhiệm vụ lên Mặt Trăng có thể gây thêm nhiều ngờ vực với số phận lâu dài của hệ thống tên lửa đẩy SLS do tập đoàn Boeing sản xuất, cũng như các sản phẩm do SpaceX của Elon Musk và Blue Origin của Jeff Bezos phát triển.

Gia hạn sự hỗ trợ tài chính cho ISS thêm 10 năm cũng là hành động có lợi cho Boeing, khi hợp đồng triển khai các nhiệm vụ trên ISS trị giá 225 triệu USD mỗi năm của tập đoàn này sẽ kết thúc vào năm 2024. Tập đoàn Boeing đang bị ảnh hưởng nặng do Covid-19 và lệnh cấm bay dòng 737 MAX sau một số tai nạn rớt máy bay chết người.

Boeing và SpaceX đang cung cấp tên lửa, tàu vũ trụ đưa các phi hành gia lên ISS trong chương trình được khởi động từ thời chính quyềncủa cựu Tổng thống Barack Obama, được sự ủng hộ bởi cả ông Trump và Biden.

Theo Reuters, việc trì hoãn sứ mạng Artemis trở lại Mặt Trăng có thể đẩy lùi thời hạn hợp đồng chế tạo tàu đổ bộ và trang thiết bị. Tuy nhiên, Joe Biden vẫn tìm cách thúc đẩy sự cạnh tranh giữa các tập đoàn quốc phòng truyền thống như Boeing với các đối thủ thế hệ mới như SpaceX, vốn hứa hẹn về các hệ thống không gian giá rẻ có thể được tái sử dụng với kinh phí thấp hơn.

Sự nhất trí được chờ đợi

"Sự nhất trí là chìa khóa then chốt trong ngành công nghiệp không gian. Nếu phá vỡ nền tảng hiện nay, sẽ đe dọa hàng loạt thành tựu tiềm tàng có thể đi vào lịch sử, cũng như sự ủng hộ mạnh mẽ của cả hai đảng mà Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) từng được hưởng", Mike French, Phó chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp Không gian Hoa Kỳ và cựu chánh văn phòng thuộc NASA thời Obama, cho hay.

Khoảng 20 cựu giới chức và khoa học gia ở NASA đã thành lập nhóm tình nguyện thuộc Ủy ban Khoa học trong chiến dịch tranh cử của ông Biden, nhằm giúp xây dựng những ý tưởng phát triển không gian trong tương lai. Nhiều người đã từng tham gia trong chính phủ thời ông Obama và đang tìm cách xây dựng ảnh hưởng trong giai đoạn chuyển tiếp quyền lực nếu ứng viên đảng Dân chủ đạt chiến thắng.


Tổng thống Trump (phải) cùng vợ chồng Phó tổng thống Mike Pence chứng kiến vụ phóng tên lửa Falcon 9 ngày 30/5. (Ảnh: Reuters)

Nhóm chuyên gia này cũng muốn tăng cường ngân sách của NASA cho các dự án nghiên cứu Trái Đất và hợp tác với các quốc gia khác. Họ nhấn mạnh chương trình nghị sự không gian của ông Biden mới trong giai đoạn hình thành, do chiến dịch của ông đang tập trung vào những vấn đề nóng bỏng hơn, như đại dịch Covid-19 và tình trạng thất nghiệp.

"Tôi trông chờ được dẫn đầu chương trình không gian táo bạo nhằm tiếp tục đưa các nhà du hành lên không gian để mở rộng nỗ lực thám hiểm và ranh giới khoa học", ông Biden phát biểu hồi tháng 8 sau khi SpaceX đưa các phi hành gia lên Trạm không gian ISS và trở về an toàn, đánh dấu lần đầu nhiệm vụ đưa người lên không gian được tiến hành ở Hoa Kỳ trong gần 10 năm qua.

Đại diện của Blue Origin và Boeign từ chối bình luận, trong khi SpaceX và đại diện chiến dịch tranh cử của Trump không hồi đáp câu hỏi.

Cuộc chiến xoay quanh tên lửa của Boeing

Nhóm chuyên trách không gian của ông Biden đang chia rẽ về hệ thống SLS của Boeing, theo nhiều nguồn tin giấu tên tiết lộ.

Mẫu tên lửa đẩy hạng nặng đã hứng chịu hàng loạt trì hoãn và đội giá trong quá trình sản xuất, nhưng cũng đang tạo ra hàng chục ngàn việc làm tại tiểu bang Alabama và California. Những người ủng hộ coi SLS là trọng tâm trong những kế hoạch thám hiểm không gian của NASA, cũng như là con đường duy nhất đến mục tiêu lên Mặt Trăng năm 2024 của ông Trump.

Những người chỉ trích cho rằng, công nghệ lạc hậu cùng chi phí trên một tỷ USD cho mỗi vụ phóng cần được đánh giá lại bởi Tòa Bạch Ốc hoặc Quốc hội Mỹ, đặc biệt là khi SpaceX và Blue Origin có thể cung cấp những tên lửa mới với mức giá rẻ hơn.

Mỗi tên lửa Falcon Heavy chỉ tốn 90 triệu USD trong một nhiệm vụ, trong khi một vụ phóng tên lửa Delta IV Heavy đời cũ của United Launch Alliance phải mất khoảng 350 triệu USD.

Người được Biden lựa chọn để phụ trách cơ quan hành không vũ trụ NASA khi đắc cử sẽ ảnh hưởng lớn như thế nào đến sự ưu ái dành cho SLS hay những sản phẩm mới từ SpaceX, Blue Origin? Nhiều nguồn tin cho biết chiến dịch của ông Biden muốn một phụ nữ đảm nhận vai trò này.

"NASA coi SLS là lựa chọn duy nhất để đưa người lên Mặt Trăng trong ngắn hạn, nhưng chưa có phương án cụ thể trong dài hạn", Doug Loverro, cựu phụ trách bộ phận đưa người lên không gian của NASA, cho hay.