Chắc hẳn bạn đă nhiều lần nghe nói chế độ ăn low-carb là một cách giảm cân. Trên Internet, có rất nhiều thông tin viết rằng chúng ta không nên ăn lương thực chứa nhiều carbohydrate v́ chúng không tốt cho sức khỏe.
Nhưng điều này có đúng không?
Theo Joshua Wolrich, bác sĩ phẫu thuật thuộc Dịch vụ Y tế Quốc gia Vương quốc Anh (NHS), có lẽ đă đến lúc chúng ta nên "ngừng coi tinh bột như ma quỷ". Bác sĩ Wolrich yêu thích dinh dưỡng, luôn muốn giúp bệnh nhân cải thiện ‘mối quan hệ’ với thức ăn. Đặc biệt, anh muốn minh oan cho carbohydrate, xóa bỏ định kiến cho rằng tinh bột hay carbohydrate trực tiếp khiến bạn béo ph́.
Carbohydrate là ǵ?
Trong một cảnh nổi tiếng từ bộ phim tài liệu "Homecoming", nữ ca sĩ Beyoncé nói: "Để đạt được mục tiêu của ḿnh, tôi hạn chế ăn bánh ḿ, carb và đường…". Thế nhưng cùng lúc, Beyoncé lại ăn một quả táo, trong đó có chứa carb.
"Nếu bạn định loại bỏ thứ ǵ đó khỏi chế độ ăn uống của ḿnh, bạn nên biết nó là ǵ trước", Wolrich viết.
Theo Wolrich, carbohydrate là một trong ba thành phần chính của dinh dưỡng đa lượng (macronutrients), tạo nên tất cả thực phẩm. Protein và chất béo là hai chất c̣n lại. Dinh dưỡng đa lượng rất cần thiết cho cơ thể.
Carb có thể được chia thành ba nhóm: đường, tinh bột và chất xơ thực phẩm. Đường thường được t́m thấy trong các loại trái cây như táo trong khi tinh bột được t́m thấy trong bánh ḿ, ḿ ống, ngũ cốc, khoai tây...
Hăy nhớ rằng, hầu hết các loại thực phẩm mà mọi người gọi là "carbohydrate" thực sự là sự kết hợp của cả ba loại carb, cùng với protein và chất béo. Hiếm khi t́m thấy thứ ǵ đó hoàn toàn là carb.
Vậy tại sao mọi người tin rằng carb gây béo ph́?
Các giả thuyết trong khoa học được đưa ra là để được kiểm tra xác minh, theo Wolrich. Vấn đề với giả thuyết carb gây béo ph́ là nó đă được chứng minh không chính xác nhiều lần nhưng ít ai để ư.
Khi chúng ta ăn carbohydrate, lượng đường trong máu gia tăng, kích thích giải phóng insulin – hormone cho phép các tế bào hấp thụ glucose và sử dụng nó như một nguồn năng lượng.
Insulin c̣n có nhiệm vụ truyền tín hiệu cho gan để lưu trữ glucose dư thừa dưới dạng glycogen. Gan chỉ có thể trữ một lượng glycogen nhất định tại một thời điểm, v́ vậy bất cứ thứ ǵ thừa sẽ được chuyển hóa thành chất béo để lưu trữ lâu dài hơn, cũng dưới sự kiểm soát của insulin.
"Mọi người thường lo lắng về điều này, nhưng hăy thư giăn: Việc tích trữ chất béo là b́nh thường và cần thiết cho hoạt động của cơ thể con người", Wolrich viết.
Glucose là nguồn nhiên liệu quan trọng nhất cho cơ thể. Do chúng ta không ăn liên tục mỗi phút, có những lúc lượng đường trong máu cần được tăng cường. Đó là khi glycogen được lưu trữ trước đó bị phân hủy trở lại thành glucose.
V́ glucose là nguồn năng lượng ưu tiên của năo, có nhiều cơ chế để giữ mức glucose trong máu của chúng ta ổn định. Khi các cơ chế này không hoạt động b́nh thường (trong các bệnh như tiểu đường), sức khỏe có thể bị ảnh hưởng.
Nhiều người nghĩ rằng nếu hạn chế kích thích insulin bằng cách ăn ít carb, th́ việc ‘tiêu thụ’ chất béo sẽ dễ dàng hơn.
"Nhưng trước khi giả thuyết trên được chứng minh, mọi người bắt đầu tuyên bố rằng: chế độ ăn ít carb là lựa chọn tốt nhất để giảm cân và việc kích thích tiết insulin là lư do tăng cân và béo ph́", Wolrich viết.
Khi giả thuyết trở thành định kiến
Theo Wolrich, giả thuyết kích thích insulin trực tiếp gây ra béo ph́ có thể được kiểm tra bằng cách so sánh tỷ lệ giảm cân giữa người ăn nhiều carb và người ăn ít carb (lượng calo và protein được giữ nguyên).
Nếu giả thuyết trên đúng, những người theo chế độ ăn low carb sẽ giảm cân nhiều hơn.
"May mắn thay cho chúng ta, giả thuyết này đă được thử nghiệm một cách thích hợp hết lần này đến lần khác trong 3 thập kỷ qua", Wolrich viết.
Một bản báo cáo đăng trên tạp chí y khoa của Hiệp hội Tiêu hóa Mỹ năm 2017 đă xem xét 32 nghiên cứu kiểu này, trong đó người tham gia được cho ăn có kiểm soát.
Kết quả rất rơ ràng: Chế độ ăn low-carb không tạo ra bất kỳ lợi ích nào về tiêu hao năng lượng hoặc giảm cân so với chế độ ăn nhiều carb (lượng calo và protein giống nhau).
"Trong giảm cân, điều quan trọng là kiểm soát lượng calo chứ không phải kiểm soát insulin", Wolrich nhấn mạnh.
VietBF @ Sưu tầm