Đây là câu chuyện miếng chả gị cứu rỗi cuộc đời người đàn ông Việt bị lừa sang châu Phi. Một người đàn ông nơi xứ người đă nhờ những miếng chả gị tưởng chừng bé nhỏ, giản đơn nhưng đă trở thành "vị cứu tinh". Nó lại chính là đại diện của ẩm thực Việt trên mảnh đất châu Phi xa xôi.
Chả gị hay c̣n gọi là nem rán, chả ram, chả cuốn,... từ lâu được xem là món đặc trưng trong mâm cơm truyền thống người Việt và có ở tất cả 3 miền. Có khác chăng là mỗi vùng miền sẽ có biến tấu riêng về nguyên liệu tùy theo sản vật và thổ nhưỡng ở mỗi nơi.
Nhưng tựu trung lại vẫn là vị gịn thơm nhờ lớp vỏ bên ngoài ḥa quyện cùng vị béo của thịt nạc băm nhuyễn và một số loại rau thơm bên trong. Ngoài món phở nổi tiếng, những người con Việt xa xứ cũng nhớ da diết hương vị thơm ngon của món chả gị mang đậm hương vị quê nhà.
Món chả gị hấp dẫn được CNN b́nh chọn là 1 trong 50 món ăn ngon nhất thế giới vào năm 2011. Và cũng không khó để lư giải v́ sao chả gị là 1 trong 11 món đặc trưng của ẩm thực Việt có tên trong danh sách Kỷ lục ẩm thực châu Á năm 2012.
Không chỉ nức tiếng ở các nước láng giềng châu Á, chả gị c̣n hiên ngang chễm chệ trên những bàn ăn sang trọng của các nhà hàng ở châu Âu. Và đặc biệt hơn cả, món ăn này c̣n chinh phục được khẩu vị của rất nhiều thực khách ở Senegal, một quốc gia ở Tây Phi xa xôi và đầy khác biệt với chúng ta.
Để đạt được thành công đó, không thể không kể đến một phần công sức của người đàn ông có nước da ngăm đen, vóc dáng nhỏ bé mà ẩn chứa một nghị lực sống phi thường cùng tấm ḷng nhân ái đáng ngưỡng mộ.
Mơ về "miền đất hứa" nào ngờ bị lừa sang châu Phi
Ở nơi đất khách quê người, lại là một quốc gia xa xôi, anh Hồ Văn Dương có lẽ chẳng bao giờ nghĩ rằng ḿnh sẽ gặp một người đồng hương "nói sơi" tiếng Việt và cũng chẳng bao giờ anh mong được trải ḷng về câu chuyện cuộc đời đầy gian truân của ḿnh.
Nhưng như một cơ duyên, nam thanh niên tên Kyle Le - một người Việt trẻ với khát khao được đi khắp năm châu bốn bể t́m gặp và kể lại câu chuyện của người đồng hương từ nơi xa lạ - đă t́m đến anh Hồ Văn Dương và giúp người đàn ông này kể lại câu chuyện về hành tŕnh món chả gị trở thành "vị cứu tinh" của cuộc đời anh.
Trong đoạn video được đăng tải lên Youtube với tựa đề “What's Life Like in Africa? Vietnamese Man in Africa - Viet Kieu Chau Phi”, Kyle Le kể lại câu chuyện cảm động về ông Dương Nem, một con người thật thà chất phác, đang hàng ngày mưu sinh ở đất nước Senegal xa xôi.
"Tôi tên là Dương, bán nem, hay chả gị, nên họ gọi tôi là Dương Nem, hay Dương Chả Gị cũng vậy", anh Dương kể trong video.
Chân dung người đàn ông gặt hái được thành công nho nhỏ nhờ món chả gị ở đất nước Senegal xa xôi.
17 năm trước, vào năm 2003, anh Dương quen một người đàn ông ở Sài G̣n, người này gợi ư xin cho anh vào làm việc tại một nhà hàng Pháp. Dương hào hứng với ư nghĩ được sống ở một đất nước giàu có, hiện đại bậc nhất thế giới và bắt đầu mơ về "miền đất hứa", nơi cho anh cơ hội đổi đời.
Anh Dương kể, rơ ràng đặt vé sang Pháp nhưng anh chỉ được quá cảnh ở đó đúng 6 tiếng, sau đó lại bị đưa qua một số nơi và rồi công việc ở nhà hàng Pháp mà anh tưởng hóa ra chỉ là chân phục vụ ở một quán ăn nhỏ ở Bờ Biển Ngà.
Anh Dương làm việc ở đó được gần một năm cho đến khi cuộc xung đột vũ trang giữa phe nổi dậy và chính phủ khiến Bờ Biển Ngà biến động và để bảo toàn tính mạng, anh Dương không c̣n cách nào khác là đi lánh nạn. Thay v́ trở lại Việt Nam, anh đă t́m đến Dakar. Thực ra th́ anh cũng chẳng biết Dakar là ǵ và Senegal ở đâu nhưng cứ đi th́ đến thôi, anh chẳng c̣n con đường nào khác.
Sắp chết đuối th́ vớ được phao cứu sinh
May mắn thay, anh Dương kiếm được công việc rửa bát tại một nhà hàng do một phụ nữ gốc Việt người Pháp làm chủ. Bà vui vẻ nhận anh v́ anh thậm chí c̣n không bàn đến tiền lương, anh chỉ cần chỗ để ngủ.
Không lâu sau, người phụ nữ ấy đóng cửa nhà hàng và trở về Pháp, nhưng bà hứa với anh Dương là sẽ tặng anh một chiếc tủ lạnh để anh bắt đầu kinh doanh. Khi rời đi, người phụ nữ không giữ lời hứa nhưng bà đă cho anh Dương một thứ có giá trị hơn - đó chính là công thức món chả gị ngon, chuẩn đúng vị.
Cận cảnh một số khâu làm chả gị của anh Dương.
Anh Dương đă dùng bí quyết mà người phụ nữ tốt bụng ấy truyền lại cùng sự chăm chỉ, cần cù để làm nên những chiếc chả gị và dần chinh phục được trái tim của những người dân trong vùng.
Tất nhiên, không phải một sớm một chiều mà anh có được thành công ở mảnh đất đó. Anh cũng phải trải qua những ngày tháng cơ cực, sống trong căn pḥng nhỏ hẹp đúng 2m2, trong đó 1m là để đặt giường, 1m c̣n lại anh đặt bàn để làm và bán chả gị, kiếm từng miếng ăn qua ngày.
Anh Dương cũng kể về những ngày mang chả gị đi bán rong trên các con phố, cổng trường học rồi bị cảnh sát đuổi. Anh cũng không quên kể về những người dân bản xứ tốt bụng, thân thiện đă cưu mang anh những ngày "không c̣n một cắc nào trong người". Những con người ấy, dù bản thân chẳng dư dả ǵ nhưng thấy anh Dương hiền lành, thật thà, chất phác th́ họ cũng động ḷng thương mà giúp đỡ không mong ngày báo đáp.
Sau một thời gian bán chả gị và được nhiều người yêu thích, anh Dương mới tích góp được một ít tiền để bay về Việt Nam thăm gia đ́nh. Mọi người ở quê mai mối cho anh một người phụ nữ hiền lành để lấy làm vợ.
Kết hôn rồi, anh đưa vợ sang Senegal tiếp tục công việc làm ăn nhưng sau một thời gian không thích nghi được với cuộc sống nơi xứ người, chị quyết định trở về quê, c̣n anh tiếp tục một ḿnh ở lại bươn chải, tất cả v́ "miếng cơm manh áo".
Từ đó, một năm đôi ba lần anh Dương về Việt Nam thăm vợ con rồi quay trở lại Senegal tiếp tục công việc bán chả gị. Những người thân tiễn anh đi v́ họ nghĩ anh đi là để kiếm tiền nhưng không phải ai cũng hiểu thấu được nỗi cô đơn của anh nơi đất khách quê người.
Trong bài viết trên tờ Huffpost, Kyle Le đă có những ḍng chia sẻ đầy xúc động: "Tôi đă tận mắt chứng kiến nỗi cô đơn trong cuộc sống của anh ấy. Mặc dù có bạn bè và hàng xóm xung quanh nhưng anh Dương vẫn cảm thấy sự cô quạnh. Anh làm việc không ngừng nghỉ để quên đi nỗi nhớ nhà. Tôi là người Việt Nam đầu tiên đến thăm anh.
Bạn bè và gia đ́nh anh ở quê nhà không thể thấu hiểu t́nh cảnh và môi trường anh đang sống. Họ chỉ hiểu rằng anh làm việc ở nước ngoài, và anh gửi nhiều tiền về quê, đủ tiền để xây một ngôi nhà và mua một chiếc xe máy. V́ vậy, tất nhiên, họ khuyên anh cứ ở lại đó làm việc, v́ mặc dù không có mặt ở nhà, nhưng anh vẫn chu cấp đầy đủ cho gia đ́nh. Tôi hiểu, trong sâu thẳm trái tim ḿnh, anh Dương không muốn ở lại".
Giờ đây, trên những con phố nhỏ ở thủ đô Dakar, Senegal, không khó để t́m thấy những chiếc xe đẩy bán chả gị Việt. Món chả gị có nguồn gốc từ Việt Nam là món ăn được rất nhiều người dân nơi đây yêu thích.
Người Senegal gọi chả gị là "nems" theo tiếng Pháp.
Thậm chí chả gị c̣n xuất hiện trong cửa hàng đồ ăn nhanh ở thủ đô Dakar.
Câu chuyện cuộc đời của anh Dương đă góp một phần to lớn để giúp ẩm thực Việt tồn tại vững vàng ở mảnh đất châu Phi xa xôi, rộng lớn. Thay lời kết cho bài, xin được trích lại lời của tác giả Kyle Le: "Tôi mừng ḿnh đă có dịp gặp anh Dương. Anh chính là một ví dụ điển h́nh về sự linh động uyển chuyển tuyệt vời của người Việt Nam dù ở bất cứ nơi đâu trên trái đất này... ".
VietBF@ sưu tầm.