"Tập Cận B́nh bỏ phiếu ủng hộ Donald Trump". Ủng hộ phe Cộng Ḥa trong kỳ bầu cử tổng thống Mỹ gần như đă trở thành truyền thống của đảng Cộng Sản Trung Quốc, khiến quan hệ Mỹ - Trung vẫn luôn thu hút sự quan tâm dưn luận.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (P) và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh tại Trung Quốc, ngày 09/11/2017. AP - Andrew Harnik
Theo cây bút thời luận Alain Frachon, đó không chỉ là nhằm tôn vinh việc tổng thống Richard Nixon (1913-1994) b́nh thường hóa quan hệ Mỹ - Trung với Mao Trạch Đông, không chỉ là v́ đảng Cộng Ḥa thường ít « lên lớp » Trung Quốc về nhân quyền hơn so với phe Dân Chủ Mỹ, mà chủ yếu v́ đảng Cộng Ḥa nói chung thực tế hơn trong chính sách đối ngoại, nhất là về việc làm thế nào để thu được nhiều lợi nhuận.
Đối với kỳ bầu cử tổng thống Mỹ tháng 11/2020 cũng vậy. Theo Alain Frachon, đảng Cộng Sản Trung Quốc sẽ « giơ cả hai tay » ủng hộ Donald Trump. Mặc dù ông Trump là nguyên thủ Mỹ đầu tiên tiến hành một cuộc chiến tranh thương mại chống Trung Quốc, đối đầu trực diện với Bắc Kinh thông qua các biện pháp tăng thuế quan, tố cáo chính sách cạnh tranh bất b́nh đẳng về thương mại và tấn công mạng của Trung Quốc … nhưng điều đáng nói là cách hành động của Trump không mang lại ǵ đáng kể cho Mỹ. Bắc Kinh vẫn có thể « ăn miếng trả miếng ». Và trong bối cảnh kinh tế khó khăn, hồi tháng Giêng 2020, hai bên đă « tạm đ́nh chiến ».
Mặc dù phe của tổng thống Trump sau đó lại tiến hành « chiến dịch cuồng loạn bài Trung Quốc », coi tất cả đều là lỗi của Bắc Kinh : thủ phạm gây ra cuộc khủng hoảng Covid-19 đè nặng lên nền kinh tế Mỹ. Thế nhưng, đối với Trung Quốc, tổng thống Trump có hai « phẩm chất » quan trọng : không nhất quán và thiếu năng lực.
Biết đánh vào « cái tôi » rất lớn của nguyên thủ Mỹ, khi đón tiếp tổng thống Mỹ tại Bắc Kinh hồi tháng 11/2017, chủ tịch Trung Quốc đă hết lời tâng bốc ông Trump và giành được sự biết ơn của tổng thống Mỹ. Donald Trump gọi Tập Cận B́nh là « chủ tịch vĩ đại nhất trong lịch sử Trung Quốc » và « nể nang », không đả động đến hồ sơ nhân quyền.
Nhưng Trump c̣n mang lại một lợi thế khác cho Bắc Kinh : ông Trump một ḿnh tiến hành chính sách chống Trung Quốc, đối xử trịch thượng, coi thường hoặc chê bai các đồng minh châu Âu và châu Á. Nếu Joe Biden làm tổng thống, ông ấy sẽ làm điều ngược lại. Khi xác định và áp dụng chính sách đàm phán cứng rắn với Trung Quốc, đảng Dân Chủ sẽ t́m kiếm sự hỗ trợ. Một cựu thành viên của phái đoàn đàm phán thương mại của Trung Quốc gần đây nói với Bloomberg là việc ông Biden trở thành tổng thống sẽ nguy hiểm hơn cho Trung Quốc bởi ông ấy sẽ hợp tác với các đồng minh của Hoa Kỳ, trong khi Donald Trump th́ phá hủy các liên minh.
C̣n đối với công luận Trung Quốc, những phát biểu của ông Trump trong cuộc chiến chống Trung Quốc, chiến lược hung hăng bài Trung Quốc càng cho thấy Bắc Kinh có lư khi nói là phương Tây thù hằn Trung Quốc. Trump c̣n phục vụ cho công tác tuyên truyền của đảng Cộng Sản Trung Quốc bằng cách làm suy yếu nền dân chủ Mỹ. Trong cuộc chiến của Trung Quốc nhằm hạ thấp nền dân chủ tự do và hợp pháp hóa chế độ chính trị chuyên chế, nước Mỹ dưới thời Donald Trump với hệ thống y tế suy yếu, xă hội tổn thương do phân biệt chủng tộc … như vậy đă mang lại một lợi thế lớn cho Bắc Kinh.