Bạo loạn bùng nổ, đại dịch Covid-19 đang thách thức chính quyền Donald Trump phục hồi kinh tế Mỹ. Mới đây Văn pḥng Ngân sách Quốc hội Mỹ CBO cảnh báo nền kinh tế lớn nhất thế giới có thể mất tới 10 năm để phục hồi tăng trưởng sau đại dịch Covid-19. Vậy mà bạo loạn ở Mỹ hiện đang thổi bùng lên làn sóng dịch bệnh thứ hai thách thức chính quyền Donald Trump trong việc phục hồi kinh tế Mỹ gấp nhiều lần dự báo trước đó.
Trong một bức thư gửi các nhà lập pháp Mỹ, Giám đốc Văn pḥng Ngân sách Quốc hội CBO cảnh báo đại dịch Covid-19 có thể thổi bay 3% sản lượng kinh tế Mỹ từ nay đến năm 2020, tương đương thiệt hại 8 ngh́n tỷ USD.
Các biện pháp cách ly xă hội kéo theo nhiều doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động dự kiến sẽ khiến chi tiêu tiêu dùng giảm mạnh, kéo theo đầu tư kinh doanh tụt dốc, đặc biệt là đầu tư trong các lĩnh vực năng lượng khi giá dầu bất ổn.
Kinh tế Mỹ vốn đă điêu đứng v́ cuộc khủng hoảng đại dịch Covid-19
Kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát đến nay, Quốc hội Mỹ đă phê duyệt tổng cộng 3 ngh́n tỷ USD trợ cấp doanh nghiệp và hộ gia đ́nh nhằm xoa dịu tác động của cuộc khủng hoảng. Thêm vào đó, Cục Dự trữ Liên bang hạ lăi suất cho vay về mức gần 0%, đồng thời giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc với các ngân hàng và tích cực bơm thanh khoản vào hệ thống tài chính trong nỗ lực kích thích nền kinh tế.
Nhưng các nỗ lực khổng lồ đó không ngăn tỷ lệ thất nghiệp tăng vọt lên mức kỷ lục trong hơn 9 thập kỷ. Cho đến nay, khoảng hơn 40 triệu người Mỹ đă nộp đơn xin trợ cấp thất nghiệp trên tổng số 328 triệu dân.
Dự kiến vào cuối tuần này, Bộ Lao động Mỹ sẽ công bố tỷ lệ thất nghiệp đạt mức 20% trong tháng 5, tăng từ mức 14,7% hồi tháng 4.
Ngay cả khi các doanh nghiệp mở cửa trở lại, vẫn có hàng triệu người lao động Mỹ mất việc vĩnh viễn do t́nh trạng tinh giản nhân sự, cắt giảm chi phí hoạt động do kinh tế khó khăn, các nhà phân tích cho hay.
Tức là cho đến năm 2021, nền kinh tế Mỹ vẫn có thể chứng kiến tỷ lệ thất nghiệp ở mức 10%, cao nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính 2008 đến nay và cao gấp 3 lần tỷ lệ thất nghiệp 3,5% mà Mỹ đạt được hồi cuối năm 2019, trước khi đại dịch bùng phát.
Khi nền kinh tế Mỹ khôi phục chậm chạp, Quốc hội Mỹ đang xem xét gói hỗ trợ tiếp theo trị giá 3 ngh́n tỷ USD để tiếp tục các chương tŕnh cứu trợ sắp hết hạn, bao gồm cả việc tăng các khoản trợ cấp thất nghiệp sắp hết hạn vào cuối tháng 7.
Đảng Cộng ḥa hiện đang “chùn bước”, v́ gói cứu trợ khổng lồ có thể gây thâm hụt ngân sách kỷ lục cho Chính quyền Donald Trump. Nhưng nhiều nhà lập pháp trong đó có Thượng nghị sĩ Chuck Schumer cho rằng gói viện trợ là cần thiết để tránh nguy cơ tái diễn một cuộc Đại khủng hoảng khác trong nền kinh tế Mỹ tương tự như những năm 1930.
“Thượng viện cần có hành động với tinh thần quyết liệt để đảm bảo mọi người Mỹ có đủ thu nhập cần thiết để nuôi sống gia đ́nh. Người dân Mỹ không thể chờ thêm cả tháng trời để đợi Thượng viện thông qua dự luật. Họ cần chúng ta hành động ngay bây giờ”.
Bạo loạn đang thổi bùng làn sóng dịch bệnh thứ hai, thách thức kinh tế Mỹ phục hồi
Thực tế, cho đến cuối tháng 5, kinh tế Mỹ đă chứng kiến một số dấu hiệu phục hồi. Nếu như hồi tháng 4, nước Mỹ có tới 2.600 quận - đóng góp 30% GDP quốc gia - bị phong tỏa th́ tháng này, chỉ c̣n khoảng 500 quận vẫn nằm trong diện hạn chế kiểm dịch, chiếm khoảng 10% GDP. Các doanh nghiệp đang mở cửa trở lại nhanh chóng, các trung tâm thương mại và nhà hàng tại một số tiểu bang cũng được phép hoạt động. Theo dự kiến của chính quyền Trump, nước Mỹ sẽ dỡ bỏ đa số lệnh hạn chế vào giữa tháng 6.
Nhưng đến hôm 29/5, lần đầu tiên kể từ thế chiến II đến nay, toàn bộ Vệ binh Quốc gia đă được huy động cùng lệnh giới nghiêm sau cái chết của người Mỹ gốc Phi George Floyd. Các cuộc biểu t́nh, bạo loạn dữ dội đă bùng nổ tại nhiều thành phố ở nước Mỹ sau khi một video lan truyền trên mạng xă hội ghi lại cảnh người đàn ông da màu tử vong v́ bị một cảnh sát da trắng gh́ cổ suốt 8 phút đồng hồ. Làn sóng giận dữ, mâu thuẫn sắc tộc dâng lên đă thổi bùng các cuộc đụng độ giữa hàng ngàn người biểu t́nh với cảnh sát.
Bạo loạn ở Mỹ thổi bùng nguy cơ bùng phát làn sóng dịch Covid-19 thứ hai
Theo AP, ít nhất đă có 6 tiểu bang và 13 thành phố tuyên bố t́nh trạng khẩn cấp tính đến nay, bới 21 tiểu bang bao gồm cả Washington D.C phải sử dụng lực lượng Vệ binh quốc gia. Lệnh giới nghiêm cũng được áp đặt tại 26 thành phố thuộc 16 tiểu bang khác nhau và ít nhất 4.400 người đă bị bắt giữ.
Các chuyên gia tài chính nhận định t́nh trạng bạo lực, biểu t́nh có thể gây áp lực nặng nề lên sự phục hồi kinh tế Mỹ. Nhiều nhà bán lẻ đă buộc phải đóng cửa các store, cửa hàng, siêu thị tại nhiều thành phố, thậm chí trên toàn nước Mỹ dù vừa khôi phục hoạt động cách đây ít lâu.
Hai nhà bán lẻ Walmart và Target hôm 31/5 (giờ Mỹ) cho biết sẽ đóng cửa các cửa hàng trên khắp nước Mỹ và chưa có thời gian cụ thể mở cửa trở lại. Apple, Ray Ban và nhiều thương hiệu cao cấp khác cũng đưa ra quyết định đóng cửa tương tự.
Các cuộc biểu t́nh bạo loạn không chỉ dẫn đến nguy cơ bùng phát làn sóng dịch Covid-19 lần thứ hai tại Mỹ mà c̣n làm tổn thương chính quyền địa phương vốn đă điêu đứng sau cuộc khủng hoảng dịch bệnh. Viễn cảnh như vậy có nguy cơ khiến tâm lư thị trường sụt giảm, chứng khoán Mỹ lao dốc sau thời gian phục hồi.
John Stoltzfus, chiến lược gia đầu tư của Oppenheimer th́ cho hay: “Thật không may, các hành động phản kháng và bạo lực phá hoại đă dẫn đến hành vi phá hoại tài sản gây thiệt hại tại nhiều thành phố trên cả nước… Đám đông người biểu t́nh không đeo khẩu trang có thể làm suy yếu những nỗ lực kiểm soát làm chậm sự lây lan dịch Covid-19 trong thời gian gần đây”.
Edward Moya, nhà phân tích thị trường cao cấp từ Oanda th́ nhận định: “Sau đêm biểu t́nh hôm 29/5, có vẻ như thị trường tài chính không có nhiều xáo trộn nhưng hậu quả với ngân sách các địa phương, thành phố là điều chắc chắn.”
C̣n Naeem Aslam, nhà phân tích thị trường tại AvaTrade th́ bổ sung rằng trong dài hạn, “Các cuộc biểu t́nh, bạo loạn sẽ là mối đe dọa với thị trường tài chính Mỹ v́ nó làm xói ṃn niềm tin các nhà đầu tư vốn đă mong manh sau cuộc khủng hoảng đại dịch”.
Một khi làn sóng dịch bệnh tiếp theo bùng phát tại Mỹ, viễn cảnh cho nền kinh tế Mỹ là khó có thể dự báo.
VietBF@ sưu tầm.