05/28/20
Chính phủ Mỹ đang xem xét việc hạn chế cấp visa cho các sinh viên thạc sĩ và tiến sĩ của Trung Quốc từ các trường đại học có liên quan đến quân đội Trung Quốc.
CBC photo
Theo các viên chức chính phủ th́ những sinh viên này là một mối đe dọa tiềm tàng đối với an ninh của Mỹ, v́ họ có thể đánh cắp các bí mật công nghệ, quân sự của Mỹ mang về Trung Quốc.
Nếu việc này được thực hiện, sẽ có khoảng 3000 sinh viên Trung Quốc bị ảnh hưởng, trong số hơn 300 ngàn sinh viên nước này ở Mỹ, đông nhất trong các sinh viên nước ngoài tại Mỹ.
Đây là diễn biến mới nhất trong cuộc cạnh tranh giữa hai cường quốc giằng co suốt ba năm nay, từ chiến tranh thương mại, đến tiếp cận truyền thông, từ đổ lỗi dịch bệnh COVID-19 đến sinh viên. Nếu Washington thực hiện điều này, th́ chắc chắn Bắc Kinh sẽ trả đũa bằng cách áp lệnh không cấp visa cho một số người Mỹ.
Việc hạn chế sinh viên Trung Quốc học ở Mỹ đă được bàn đến từ lâu. Có người như thượng nghị sĩ Marco Rubio ủng hộ việc hạn chế nhằm vào những người, những trường cụ thể của Trung Quốc. Có những nhà chính trị Mỹ khác muốn cấm hoàn toàn sinh viên Trung Quốc học thạc sĩ, tiến sĩ trong các lĩnh vực khoa học và kỹ thuật.
Khuynh hướng cấm sinh viên Trung Quốc càng tăng lên sau vụ một giáo sư Mỹ ở Đại học Harvard bị bắt v́ nhận tiền từ một quỹ nghiên cứu của Trung Quốc mà không khai báo. Một vụ khác trầm trọng hơn là một nghiên cứu sinh Trung Quốc đồng thời cũng là sĩ quan quân đội Hoa Lục học tại một trường đại học ở Boston, được giao nhiệm vụ t́m hiểu công tŕnh của những nhà khoa học Mỹ. Khi vụ việc được phát hiện th́ sinh viên này đă cao chạy xa bay.
Các cơ quan an ninh Mỹ đă làm việc với các trường đại học Mỹ, cảnh báo họ về nguy cơ có gián điệp Trung Quốc. Ngoài việc có nguy cơ gián điệp trong các trường đại học, sau khi tốt nghiệp, sinh viên Trung Quốc cũng có khuynh hướng vào làm việc tại các công ty của Mỹ, và điều này tạo điều kiện thuận lợi để Bắc Kinh t́m cách nắm bắt những bí quyết công nghệ mới của Mỹ.
Nhưng cũng có những ư kiến cho là chính quyền Mỹ quá bị ám ảnh bởi nguy cơ gián điệp Trung Quốc, không khéo lại trở thành nỗi kinh khiếp màu đỏ, như đă từng xảy ra trong những năm 1950. Một lư do nữa làm cho các trường đại học Mỹ không mặn mà với nỗi lo của chính quyền Mỹ là nguồn thu nhập rất lớn từ sinh viên Trung Quốc, góp phần giảm chi phí mà sinh viên Mỹ phải trả.
Một lư lẽ khác được chia sẻ bởi nhiều giới là khi cho phép sinh viên Hoa Lục học hành ở Mỹ, họ sẽ thay đổi khi tiếp xúc với những giá trị tự do phương Tây, điều này lớn hơn những rủi ro gián điệp. Mà ngay trong lĩnh vực gián điệp, sinh viên Trung Quốc cũng là một nguồn để các cơ quan an ninh Mỹ tuyển dụng khi họ quay về Hoa Lục.
NG H̉A