05/21/20
(New York Times) – Tổng thống Donald Trump vào thứ Tư đưa ra cáo buộc sai trái về bỏ phiếu bằng thư ở Michigan và Nevada, tiếp tục tấn công vô căn cứ vào bỏ phiếu khiếm diện.
Tổng thống ban đầu chỉ trích sai về hành động mở rộng bỏ phiếu qua đường bưu điện trong thời gian đại dịch virus corona của Thư kư tiểu bang Michigan, cho đây là hành động bất hợp pháp, và lặp lại khẳng định sai lầm của ông về gian lận trong bỏ phiếu khiếm diện. Ông Trump cũng đe doạ sẽ rút lại ngân khoản hỗ trợ các tiểu bang mà không biết rằng, bản thân hành động này vi hiến và bất hợp pháp.
Sau đây là những đánh giá về tuyên bố của Tổng thống.
Có phải Michigan gởi phiếu khiếm diện đến 7,7 triệu cử tri?
Không! Ông Trump ban đầu đăng trên Twitter về vấn đề này vào sáng thứ Tư, tuyên bố không chính xác rằng phiếu khiếm diện được gởi cho 7,7 triệu cử tri. Trên thực tế, Thư kư tiểu bang Michigan Jocelyn Benson (Dân chủ) đang gởi ra đơn ghi danh bỏ phiếu khiếm diện cho bầu cử sơ bộ vào tháng 8 và tổng tuyển cử vào tháng 11. Để nhận được phiếu bầu vắng mặt thực sự, cử tri phải điền vào đơn ghi danh, và gởi ngược lại cho văn pḥng bầu cử để xác minh.
Mẩu tweet này sau đó bị xoá, nhưng đến buổi chiều thứ Tư, ông Trump có đính chính là ḿnh muốn nói về việc Michigan gởi đơn ghi danh bỏ phiếu bằng thư, không phải gởi phiếu bầu cử.
Tại Nevada, Thư kư tiểu bang Cộng hoà tuyên bố bầu cử sơ bộ vào tháng 6 sẽ được bỏ phiếu qua đường bưu điện, và phiếu đang được gởi đến tất cả cử tri trên khắp tiểu bang.
Có phải gởi đơn ghi danh bỏ phiếu khiếm diện ở Michigan bất hợp pháp?
Không! Cử tri Michigan phê chuẩn một hiệu đính hiến pháp cho phép bỏ phiếu bằng thư không cần phải có lư do vào năm 2018. Điều này có nghĩa, bất cứ cử tri nào bây giờ đều có thể ghi danh bầu cử khiếm diện v́ bất cứ lư do nào, và đây là ṿng bầu cử đầu tiên kể từ khi chính sách này có hiệu lực. Đơn có trên mạng, và bất cứ ai ở tiểu bang đều có thể in tờ đơn một cách hợp pháp và gởi cho ai đó.
Trong ṿng bầu cử tổng thống sơ bộ ở tiểu bang vào ngày 10 tháng 3 vừa qua, phân nửa 2,3 triệu cử tri bỏ phiếu khiếm diện. Trong kỳ bầu cử địa phương vào ngày 5 tháng 5, 99% cử tri bỏ phiếu vắng mặt, tăng khoảng 25% từ 12% trung b́nh trong 9 kỳ bầu cử tháng 5.
Tiểu bang nhận được ngân khoản hỗ trợ bầu cử từ gói cứu trợ virus corona $2,2 ngh́n tỉ Mỹ kim. Bà Benson cho hay, gởi đơn ghi danh bỏ phiếu khiếm diện đă tiêu khoản $4,5 triệu Mỹ kim trong số $11,2 triệu phân bổ cho Michigan. Bà là người có quyền sử dụng tiền khi cần thiết.
Để tranh chấp quyền hạn này, một viên chức vận động tranh cử cho ông Trump nhắc đến một hồ sơ ở Michigan vào năm 2008, trong đó quan toà phán quyết, các thư kư địa phương không thể gởi đơn bỏ phiếu khiếm diện cho một số cử tri hạn chế. Nhưng chuyện này xảy ra trước khi có hiệu đính 2018. Việc ứng dụng ngân quỹ theo đạo luật CARES Act đặt biệt khi mở rộng bầu cử bằng thư, và như vậy, theo phát ngôn nhân văn pḥng Thư kư tiểu bang, tuyên bố Benson thiếu quyền hành pháp lư trong việc gởi đơn ghi danh bỏ phiếu khiếm diện là hoàn toàn sai.
Có phải bỏ phiếu khiếm diện dễ bị gian lận?
Rất nhiều nghiên cứu chỉ ra, tất cả mọi h́nh thức gian lận bầu cử rất hiếm xảy ra ở Mỹ. Ngay sau khi nhậm chức, ông Trump lập nên một uỷ ban điều tra tham nhũng bầu cử, và uỷ ban này giải tán vào năm 2018 sau khi không t́m ra chứng cớ thực sự nào về gian lận.
Giới chuyên viên cho rằng, bỏ phiếu qua đường thư ít an toàn hơn bỏ phiếu tại pḥng phiếu, nhưng vẫn rất hiếm thấy nhiều trường hợp gian lận bầu cử.
Một nghiên cứu ở Washington – tiểu bang bầu cử hoàn toàn bằng phiếu khiếm diện – cho thấy 142 trường/ 3,1 triệu phiếu đă bỏ phiếu không đúng trong bầu cử 2018 được chuyển sang cho cảnh sát quận và công tố viên truy tố, chiếm gần 0,004%.
Một trong những trường hợp gian lận nổi tiếng nhất xảy ra ở khu vực bầu cử 9 tại North Carolina, nơi một người ủng hộ chính trị đă bị khởi tố tội thu thập gian lận và nộp những lá phiếu khiếm diện trong nỗ lực nhằm thao túng kết quả bầu cử có lợi cho ứng cử viên Cộng hoà. Nhưng những gian lận rộng như vậy dễ dàng bị phát giác, và trong vụ này, khu vực bầu cử trên đă tổ chức bầu cử lại.
5 tiểu bang Colorado, Hawaii, Oregon, Utah và Washington thực hiện bầu cử hoàn toàn bằng thư, nhà chức trách tự động gởi phiếu bầu cử đến tất cả cử tri ghi danh. 29 tiểu bang khác và Washington D.C cho phép bỏ phiếu khiếm diện không cần phải có lư do, bất cứ ai đều cũng có thể yêu cầu phiếu khiếm diện v́ bất cứ lư do ǵ. Ông Trump cũng bỏ phiếu khiếm diện trong kỳ bầu cử vừa qua.
Tổng thống có thể giữ lại viện trợ liên bang v́ vấn đề bỏ phiếu khiếm diện?
Hầu như không! Phần lớn tiền đều đă được cấp đến tay, và các chuyên viên pháp lư đặt câu hỏi, liệu ông Trump có có quyền ngăn chặn cứu hay không.
Kể từ bầu cử 2016, Quốc hội đă cấp ít nhất $380 triệu Mỹ kim cho các tiểu bang để sử dụng cho an ninh và nâng cấp bầu cử, và cũng phân bổ $425 triệu Mỹ kim trong thoả thuận ngân sách gần đây nhất. Gói cứu trợ CARES Act cấp thêm $400 triệu nữa, trong đó ghi rơ, ngân khoản có thể dùng cho bỏ phiếu bằng thư. Uỷ ban Hỗ trợ Bầu cử vào đầu tháng Tư cho hay, họ sẽ nhanh chóng gởi số ngân khoản này cho các tiểu bang.
Như vậy, hành động của Michigan và Nevada “chắc chắn phù hợp với mục đích luật, gây khó khăn cho tuyên bố của Tổng thống rằng, ông có thể không sử dụng một cách hợp pháp ngân khoản này,” Giáo sư Khoa học Chính trị Roy Myers tại Đại học Maryland cho hay.
Nếu Tổng thống giữ lại tiền, theo các chuyên viên pháp lư, th́ hành động này có thể vi phạm luật h́nh sự liên bang “đặc biệt nghiêm cấm sử dụng ngân sách được phân bổ nhằm can thiệp vào quyền bầu cử cá nhân.”
C̣n nhớ, Văn pḥng Trách nhiệm Chính phủ vào tháng Giêng cho rằng, ông Trump đă vi phạm đạo luật Impoundment Control Act 1974 khi đóng băng tiền hỗ trợ an ninh cho Ukraine.
Thậm chí ngay cả khi ông Trump có quyền ngăn chặn ngân khoản đi c chăng nữa, th́ có thể quá trễ. Hầu hết ngân khoản cho năm tài khoá 2020, sẽ kết thúc vào tháng 9, đă được sử dụng. Như vậy, mẩu tweet của Tổng thống chỉ là “đe doạ trống rỗng.”
Tại sao lại tập trung vào Michigan và Nevada?
Như bà Benson chỉ ra trên Twitter, không chỉ một ḿnh Michigan quyết định gởi đơn ghi danh bầu cử khiếm diện, các tiểu bang có Thống đốc hoặc Thư kư Cộng hoà như Iowa, Georgia, Nebraska và West Virginia — cũng làm như vậy trước t́nh h́nh đại dịch.
Tuy nhiên, Michigan và Nevada là hai tiểu bang chiến trường. Ông Trump thắng Michigan chỉ 0,23% vào năm 2016. Michigan và Thống đốc Dân chủ đặc biệt đă trở thành đối tượng “mê hoặc” Tổng thống, được ông Trump nhắc đến hoặc chỉ trích hàng chục lần trên Twitter kể từ khi đại dịch đến nay.
Bỏ phiếu khiếm diện có lợi cho Dân chủ hơn Cộng hoà?
Một số nghiên cứu không t́m ra bằng chứng cho thấy có những lợi thế đảng phái với bất cứ bên nào trong việc mở rộng bỏ phiếu khiếm diện. Thay v́ có lợi cho bên này hay bên kia, những kết quả gần đây cho chỉ đơn giản phản ánh bản chất giao động của bầu cử.
Nghiên cứu năm 2014 ở Colorado, tiểu bang vừa mới thực hiện hệ thống bỏ phiếu khiếm diện toàn diện, phát giác ra, Cộng hoà vượt trội hơn so với dự đoán. Bầu cử năm đó, Thượng nghị sĩ Cory Gardner (Cộng hoà) đánh bại Thượng nghị sĩ đương nhiệm Mark Udall.
Nghiên cứu năm 2016 ở Utah cho thấy, Dân chủ có lợi thế chút ít hơn dự báo tại những quận hạt chuyển sang bỏ phiếu bằng thư.
Hai cuộc bỏ phiếu mới đây nhất chứng kiến gia tăng bỏ phiếu khiếm diện một cách đột biến, và lợi ích đảng phái không thống nhất. Tại Wisconsin, hơn 1 triệu cử tri đă bỏ phiếu bằng thư và ứng cử viên Jill Karofsky vào Tối cao pháp viện tiểu bang thắng 11% trong cuộc bầu cử được dự đoán sẽ có kết quả sít sao.
Tại California vào tháng trước, bầu cử khu vực 25 được thực hiện chủ yếu bằng phiếu khiếm diện, và ứng cử viên Cộng hoà Mike Garcia đă thắng gần 10 điểm, cách xa tỉ lệ dự đoán.
Hương Giang
(Theo New York Times)