05/09/20
WASHINGTON (New York Times) — Một văn pḥng điều tra liên bang phát giác ra “những cơ sở hợp lư để tin” rằng, chính phủ ông Donald Trump đă trả đũa người tố giác, Tiến sĩ Rick Bright, bằng cách hất ông khỏi cơ quan nghiên cứu chống virus corona, các luật sư cho hay.
Theo Luật sư Debra S. Katz và Lisa J. Banks, thân chủ của họ có thể được phục chức trong 45 ngày trong khi cuộc điều tra vẫn tiếp diễn. Trong thông báo gởi ra vào hôm thứ 6, các luật sư cho hay, họ nhận được thông báo vào chiều tối thứ 5 về việc Văn pḥng Công tố Đặc biệt chuyên bảo vệ người tố giác xác định, Bộ Y tế và Nhân sinh “đă vi phạm Đạo luật Bảo vệ Người tố giác” bằng việc loại Tiến sĩ Bright khỏi ghế Giám đốc Cơ quan Nghiên cứu và Phát triển Y sinh tân tiến, điều sang công tác khác hạn chế hơn tại Viện Y tế Quốc gia v́ ông đă tiết lộ những thông tin có lợi cho công chúng Mỹ.”
Kết luận được đưa ra chỉ vài ngày sau khi ban luật sư đại diện ông Bright đệ khiếu nại tố giác, tố cáo việc thân chủ bị trả đũa. Các luật sư cho rằng, thân chủ của họ đă t́m cách vạch trần “chủ nghĩa thân hữu” và tham nhũng xảy ra ra tại Bộ Y tế và Nhân sinh, trong khi kêu gọi ứng phó virus corona mạnh mẽ hơn, và phản đối việc dự trữ thuốc chống sốt rét được Tổng thống quảng bá.
Đề nghị từ Văn pḥng Công tố Đặc biệt không bị ràng buộc, nghĩa là, nhất thiết phải được nghe theo. Một năm trước, cũng văn pḥng này đề nghị Toà Bạch Ốc sa thải cố vấn cao cấp của ông Trump, bà Kellyanne Conway v́ thường xuyên vi phạm quy định cấm sử dụng vị trí cho những mục đích chính trị. Tổng thống phớt lờ đề nghị này.
Trường hợp này, hoàn toàn phụ thuộc vào quyết định của Bộ trưởng Y tế và Nhân sinh Alex Azar, liệu có để cho công tố viên đặc biệt điều tra, và phục hồi chức Giám đốc BARDA cho ông Bright hay không.
Nếu ông Azar từ chối th́ khiếu nại của Tiến sĩ Bright theo thông lệ sẽ được gởi sang cho Merit Systems Protection Board – một cơ quan bán độc lập liên bang chuyên quyết định những khiếu nại trả đũa người tố giác. Nhưng Thượng viện chưa chuẩn thuận những đề cử của ông Trump nên hiện nay hội đồng này không có thành viên.
Là chuyên viên về cúm, Tiến sĩ Bright gần 4 năm qua đă lănh đạo BARDA – một cơ quan nhỏ được thành lập vào năm 2006 nhằm ứng phó với những cuộc tấn công khủng bố 9/11. Cơ quan đă hợp tác với ngành công nghiệp phát triển những biện pháp đối phó y khoa để chính phủ liên bang có thể dự trữ nhằm chống lại các cuộc tấn công sinh học hoặc hoá học và những đe doạ đại dịch.
BARDA chi hàng tỉ Mỹ kim vào những hợp đồng với hàng chục nhà cung cấp khác nhau, bao gồm các công ty dược phẩm lớn, và những hăng kỹ thuật sinh hoá nhỏ hơn. Vào tháng 2, cơ quan trao cho công ty dược Janssen Pharmaceuticals thuộc Johnson & Johnson hợp đồng $456 triệu Mỹ kim để phát triển thuốc chủng ngừa virus corona.
Trong thông báo ngăn khi khiếu nại tố giác được đệ lên văn pḥng Công tố Đặc biệt, Tiến sĩ Bright cho hay, mấy năm làm việc dưới quyền Tiến sĩ Kadlec, người được bổ nhiệm làm cấp trên của ông sau khi ông Trump nhậm chức, là một thách thức quá mức. “Hết lần này đến lần khác, tôi bị gây áp lực phải phớt lờ hoặc bác bỏ những đề nghị khoa học chuyên môn, và thay vào đó, trao những hợp đồng béo bở dựa vào mối quan hệ chính trị,” ông Bright ghi.
Căng thẳng giữa hai bên lên đỉnh điểm vào tháng trước khi Tiến sĩ Bright bị báo động trước t́nh trạng chính phủ thúc đẩy để thuốc chống sốt rét được sử dụng rộng răi, nên đă ṛ rỉ email cho Reuters. Vài ngày sau th́ ông bị chuyển công tác khác.
Hương Giang
(Theo New York Times)