04/20/20
Ai là những người cần được nói nhiều nhất ở thời điểm này? Chẳng ai ngoài những người trực tiếp ở tuyến đầu trong cuộc chiến quyết liệt giành giật lại từng mạng sống trước lưỡi hái tử thần. Gần như không có tính từ hoặc danh từ nào, kể cả những từ như “cao cả” hoặc “vĩ đại”, có thể miêu tả đầy đủ ư nghĩa việc làm của họ. Sự tàn phá của trận dịch là ngoài sức tưởng tượng và sự hy sinh của những người ở tuyến đầu cũng ngoài sức tưởng tượng.
Nằm trên giường bệnh, Madhvi Aya ư thức rơ chuyện ǵ xảy ra với ḿnh. Từng chăm sóc những bệnh nhân coronavirus đầu tiên tại Trung tâm y khoa Woodhull, một bệnh viện công ở Brooklyn, Madhvi Aya giờ cũng là bệnh nhân. Bà đă nhiễm coronavirus. 61 tuổi, nằm một ḿnh trong bệnh viện, cách nhà không đến hai dặm nhưng Aya không thể gặp chồng và đứa con gái 18 tuổi ở Long Island. Bà chỉ có thể liên lạc với họ qua tin nhắn điện thoại. Trong một tin nhắn, bà cho biết ḿnh bị đau ngực khủng khiếp. “Con nhớ mẹ” – cô con gái Minnoli nhắn cho bà vào ngày 25-3 – “Đừng tuyệt vọng nhé mẹ, v́ con vẫn không ngừng hy vọng. Con cần mẹ lắm. Con muốn mẹ trở về với con”… Trong một tin nhắn, bà Aya viết: “Mẹ yêu con. Mẹ sẽ trở về”. Tuy nhiên, bà đă không thể giữ lời hứa…
Một đêm, sau khi nhét túi xác vào xe đông lạnh, Jim Mullen quyết định không kể lại với vợ những ǵ ḿnh chứng kiến, như đă hứa và từng giữ lời suốt những ngày trước đó. Những ǵ anh thấy là quá khủng khiếp. Vợ anh, Gina, là người có tật hay lo. Ngày 3-4, Jim đáp chuyến bay từ Dallas đến New York. Anh t́nh nguyện lên đường đến hỗ trợ đồng nghiệp. Vào đêm đầu tiên trong ca trực 12 tiếng, khi bước vào pḥng cấp cứu, Jim đă lập tức thấy một bệnh nhân hộc ra máu và nghe vô số tiếng bíp từ các màn h́nh đo nhịp tim tứ phía xung quanh. Chưa kịp hoàn hồn, có ai đó nói anh đưa hai cái xác lên tầng trên và lấy thi thể thứ ba trong pḥng hồi sức cấp cứu. Sau đó, anh chuyển xác xuống dưới. Một trong hai xe tải chở xác bị khóa v́ bên trong không c̣n chỗ. Anh mở cửa chiếc thứ hai. Đôi chân một thi thể bật ra. Có một túi xác chưa kéo lại. Jim nh́n xuống. Anh thấy gương mặt một người mà có lẽ cũng có vợ và đứa con gái như ḿnh.
Vào thứ Sáu đầu tiên của tháng 4, Jim tạm biệt vợ và đứa con gái hai tuổi Gracie để lên đường đến New York. Cả nhà cùng chụp tấm ảnh. Gina không cầm được nước mắt. Trên đường đưa Jim ra phi trường, Gina thỉnh thoảng nh́n chồng, như muốn nói, thôi đừng đi. Tuy nhiên, Gina đă không cản. Cô cũng là bác sĩ. Cô chỉ dặn anh phải gọi điện mỗi ngày và phải kể hết những ǵ anh thấy. Trên đường về nhà, Gina dừng xe gần một ṭa nhà bỏ trống. Cô ̣a khóc…
Cách đây không lâu, Jim bắt đầu viết thư cho vợ trên điện thoại. Nhiều bác sĩ và y tá New York đă làm như vậy: viết thư cho người thân trước khi ḿnh bị coronavirus đánh gục và vĩnh viễn ra đi. Trong thư, Jim viết rằng có nhiều điều anh đă không nói với cô; rằng anh yêu quư vợ; rằng anh xin lỗi v́ không tự chăm sóc ḿnh tốt và ăn uống tốt hơn; rằng anh đă không sống để lo cho cuộc đời vợ và con gái mà họ xứng đáng được hưởng. Có một điều thật ḷng mà anh thú nhận là ḿnh không hề hối hận. Đó là chuyến bay đi đến New York. Trước khi kết thúc thư, Jim muốn nói với Gina điều cuối cùng: đừng trám cái lỗ ở vách tường nhà tắm. Cứ để nó không “hoàn hảo” như vậy, cũng như anh…
Có rất nhiều câu chuyện như vậy, về những người ở tuyến đầu. Câu chuyện của Jim kể ở trên (được thuật từ Washington Post) đă dừng chỗ đó nhưng những câu chuyện tiếp nối về những tấm ḷng dành cho những người ở tuyến đầu chưa ngừng lại. Hàng loạt nhà hàng, siêu thị, cửa hàng… đang có các chương tŕnh giảm giá hoặc miễn phí dành cho giới bác sĩ-y tá và cả cảnh sát. Chuỗi siêu thị Walgreens có chương tŕnh “Frontline Heroes Discount Day”. Tập đoàn viễn thông Verizon có gói cước giảm giá dành cho bác sĩ-y tá và cả giáo viên. Chuỗi siêu thị Costco cho phép bác sĩ-y tá vào mua mà không phải xếp hàng. Circle K tặng càphê, trà và soda miễn phí…

Dollar General giảm giá 10% tại hơn 16.300 cửa hàng của họ đối với giới bác sĩ-y tá. Starbucks miễn phí càphê cho bác sĩ, y tá, cảnh sát, lính cứu hỏa, nhân viên bệnh viện, giới nghiên cứu y khoa. Uber miễn phí chở nhân viên y tế, người già, và người bệnh coronavirus. Tập đoàn khách sạn hạng sang Four Seasons ở Manhattan (giá pḥng có thể lên đến 1.000 USD/đêm) tuyên bố miễn phí pḥng cho bác sĩ, y tá và nhân viên y tế nói chung. Hilton và American Express miễn phí pḥng cho một triệu chuyên viên y tế làm việc ở tuyến đầu. Tập đoàn khách sạn Marriott, phối hợp với American Express và JP Morgan Chase, tung ra 10 triệu USD thực hiện chương tŕnh miễn phí pḥng cho giới y tế đang trực tiếp có mặt ở tuyến đầu (tại những điểm nóng New York City, New Orleans, Chicago, Detroit, Los Angeles, Las Vegas và Washington DC)…
C̣n có những thể hiện tinh thần bày tỏ cảm kích dành cho những người tuyến đầu, đặc sệt kiểu Mỹ, chẳng hạn phi đội Thần Sấm (Thunderbirds) lái F-16 Fighting Falcon bay ṿng quanh các bệnh viện ở bang Colorado (ngày 17-4) để “vinh danh nhân viên y tế, những người ở tuyến đầu cấp cứu, những người trong quân đội và người phục vụ ở những lĩnh vực thiết yếu đang ở tuyến đầu trên trận chiến coronavirus”. Tính đến nay, hơn 9.000 nhân viên y tế tại Mỹ đă nhiễm coronavirus và ít nhất 27 người tử vong. Chưa kể số người nhiễm trong lính cứu hỏa, cảnh sát, nhân viên xe cứu thương…
Tỷ lệ nhiễm và tử vong tại Mỹ vẫn tăng từng giờ, nếu không nói từng phút. Sức ép đối với những người ở tuyến đầu càng dữ dội. “Cự ly” giáp mặt tử thần càng gần và sự sống càng mong manh hơn bao giờ. Những người ở tuyến đầu, không chỉ ở Mỹ mà c̣n bất cứ điểm nóng nào trên thế giới, cần phải được cám ơn, chứ không phải ai khác. Mạng sống họ đang được tính từng giây khi họ nỗ lực kéo dài cuộc sống cho bao nhiêu người. Đối mặt những điều đó hoặc cảm nhận điều đó mới thấy những cuộc tranh căi về bất kỳ vấn đề ǵ trong cơn đại dịch này trở nên vô nghĩa như thế nào.
Mạnh Kim