Bà Bác Sĩ Laura Evans là bác sĩ Mỹ (dù mới ra trường cũng đă lănh lương trên $100,000 mỗi năm) làm việc tại Washington Medical Center, Seattle, và làm trưởng khối phụ trách về bệnh phổi; chức vụ đó chứng tỏ bà đă có nhiều năm kinh nghiệm, lương tối thiểu cũng vài trăm ngàn. Câu tục ngữ “giật gấu vá vai” mô tả cảnh nghèo của người Việt, cái áo rách vai mà không có vải, phải cắt cái gấu áo lấy vải vá lên.
Các bệnh viện ở Mỹ nay đang thiếu nhiều loại dụng cụ và thiết bị y tế trong đó có khẩu trang khi đương đầu với COVID-19. (H́nh: JACK GUEZ/AFP/Getty Images)
Mức lương đó dù không giàu, th́ bà Evans cũng không nghèo; vậy mà bà than với cô phóng viên Sheri Fink là bà thiếu thốn đến mức không đủ sức cứu toàn thể số bệnh nhân bà có bổn phận phải cứu sống.
“Cứu ai? Bỏ ai? Câu hỏi đó chỉ có Thượng Đế mới phải trả lời.” Bà Evans không muốn, và cũng không cần phải trả lời, v́ không ai hỏi bà cả, bổn phận của bà là chọn 6 người được thở bằng máy ventilator, trong tổng số 50 bệnh nhân mà bà có thể phải chăm sóc, nếu dịch corona hoành hành hơn nữa.
Tổng Thống Trump đang giải quyết những thiếu thốn khác của “chiến sĩ y khoa” đang tận tụy và can đảm đối phó với con vi khuẩn COVID-19; ông kêu gọi các công ty giàu có cung cấp mặt nạ cho bác sĩ và y tá chăm sóc cho bệnh nhân, rất dễ bị lây lan.
T́nh h́nh trở thành trầm trọng từ 3 tuần vừa rồi, số bệnh nhân gia tăng không c̣n là một vài người mỗi ngày nữa, mà vài chục, vài trăm, rồi trở thành hàng ngàn người mỗi ngày. Tối Thứ Sáu, 20 Tháng Ba, số người nhiễm bệnh lên tới 17,000; toàn bộ 50 tiểu bang đều có người vướng COVID-19, trên 200 người thiệt mạng; tổn thất nặng nhất là 3 tiểu bang New York, California và Washington.
Con số này đang nhanh chóng gia tăng và tổn thất nặng nề này chứng minh là chính phủ không làm đúng bổn phận của họ, bổn phận cung cấp dụng cụ y tế đầy đủ cho các bác sĩ, y tá chăm sóc bệnh nhân.
Nhiều viên chức y tế, nhiều thành viên quốc hội lo là nếu chính phủ cứ lúng túng, không có giải pháp kiến hiệu và nhanh chóng, tổng số người bị giết v́ chứng dịch Corona sẽ có thể nhanh chóng đạt đến mức vài trăm ngàn người; chưa kể những người chết do những chứng bệnh khác, v́ không được chăm sóc đúng mức do số nạn nhân Corona quá đông, chiếm quá nhiều chỗ trong bệnh viện, đ̣i hỏi quá nhiều th́ giờ của nhân viên y tế.
Cuộc tàn sát của COVID-19, c̣n được hổ trợ bởi t́nh h́nh nghèo đói của vài chục triệu người mất việc, mất lợi tức, trong lúc các khoa học gia vẫn chưa t́m ra loại thuốc trị bệnh, và ngừa bệnh.
T́nh h́nh đen tối đến nỗi nhiều chính phủ địa phương phải ra lệnh ly cách toàn diện giữa cá nhân với sinh hoạt xă hội bên ngoài; trường học, giáo đường, tiệm ăn,… đóng cửa, nhiều thị trưởng yêu cầu cư dân không ra khỏi nhà, trừ trường hợp tối cần.
Biện pháp thứ nh́ là chờ thời tiết ấm trở lại, để sức nóng mặt trời giết bớt virus COVID-19; cả 2 biện pháp đó cùng thụ động, và kết quả không bảo đảm.
Một thiếu sót quan trọng nữa là nhiều bác sĩ than phiền họ chăm sóc những người bệnh COVID-19, thứ bệnh dễ lây lan, mà không có mặt nạ, không có kiếng bảo vệ mắt. Tổng thống trả lời, ông nói đó không phải là trách nhiệm của ông; người chưa bệnh cũng cần khẩu trang bảo vệ đường hô hấp, nhiều người gửi sang Trung Quốc mua với giá rất đắt, nhưng vẫn phải chờ vài ngày, thời gian gửi hàng.
Trong cuộc họp báo tại Ṭa Bạch Ốc hôm Thứ Bảy, 21 Tháng Ba, Phó Tổng Thống Mike Pence cho biết chính phủ liên bang đă đặt mua “vài trăm triệu” khẩu trang kiểu N-95 cho nhân viên y tế; ông Pence không cho biết ngày nào chính phủ sẽ phân phối những khẩu trang cần thiết đó cho các bệnh viện.
Tổng Thống Trump cũng loan tin là hăng Hanes và hăng General Motors đang nhận phối hợp hoạt động với chính phủ để làm khẩu trang.
Trump nói nhiều người đề nghị ông sử dụng đạo luật động viên sản xuất (Defense Production Act), nhưng ông thấy không cần thiết, v́ chính phủ vẫn c̣n có thể đặt mua của thương gia, kỹ nghệ gia những ǵ cần thiết.
Ông nói, “Chúng tôi muốn sản phẩm của họ xuất hiện trên thị trường tự do, được họ tự do sản xuất, tự do định giá.” Điều này có thể đúng, một phần lỗi là của thương gia, họ không đủ bén nhậy để tiên đoán được nhu cầu khẩu trang của trên 300 triệu người Mỹ.
Ông Trump cho biết hăng Pernod Ricard USA đang mở lại những cơ sở sản xuất của họ tại 4 tiểu bang để cấp tốc sản xuất hand sanitizer (nước sát trùng tay), và sẽ có hàng bán ra ngay ngày Thứ Ba này.
Về cách dùng khẩu trang, ông nói, “không chỉ dùng một lần, mà chỉ cần rửa bằng thuốc khử trùng, rồi dùng lại.”
Bác Sĩ Anthony Fauci, viên chức cao cấp nhất trong địa hạt chống lan lây, truyền nhiễm, nói thêm là chỉ những chuyên viên của CDC (Centers for Disease Control and Prevention) mới đủ hiểu biết và thẩm quyền để xác định khẩu trang nào có thể giặt để xài lại vài lần nữa.
Trump nói, “Phải chi người Trung Quốc cho chúng ta biết, th́ chúng ta đă t́m được giải pháp.” Thái độ đủng đỉnh của Ṭa Bạch Ốc không phản ánh t́nh trạng thiếu thốn của bệnh viện và nhân viên y tế, trong lúc từ 17,935 trường hợp nhiễm bệnh ngày Thứ Sáu, 20 Tháng Ba đă trở thành 21,000 trường hợp tối Thứ Bảy.
Xin dịch lại một câu tổng thống nói trong bài diễn văn ông đọc ngày Thứ Bảy, 21 Tháng Ba, “Chính phủ đang cấp tốc ban hành thêm luật lệ để cung cấp ngân khoản cho giới tiểu thương, giới kỹ nghệ và tài trợ trực tiếp cho khối công nhân Mỹ tuyệt vời và những gia đ́nh Mỹ chuyên cần làm lụng.”
Mỗi người Mỹ có đóng thuế sắp được lănh $1,200, bác sĩ và y tá sắp được lănh khẩu trang để giảm bớt nguy cơ lây lan, nhưng chưa ai biết 3 chữ “sắp được lănh” có nghĩa là tuần sau, hay tháng tới, v́ chính phủ làm việc hơi đủng đỉnh.
Bà Nancy Messonnier, giám đốc Trung Tâm Tiêm Chủng Và Bệnh Hô Hấp Quốc Gia, xác nhận là nhân viên y tế Mỹ bắt tay vào việc săn sóc bệnh nhân COVID-19 từ ngày 21 Tháng Giêng 2020, tính đến nay đă 60 ngày. Và hôm qua, tổng thống hứa với họ là họ sắp nhận được khẩu trang để đeo vào khi chăm sóc bệnh nhân để tránh lây lan!
Bà Bác Sĩ Laura Evans muốn được cấp 50 cái máy thở (ventilator) cho khu chuyên về bệnh phổi, với 50 giường, mà bà phụ trách. Nhưng bà chỉ được cấp 6 cái; bà nói bà không muốn phải chọn 6 người được thở, và bỏ mặc cho 44 người v́ nghẹt thở mà qua đời.
Bà khóc khi nh́n họ khó nhọc thở những hơi thở cuối cùng? Hoàn cảnh bó tay của bà cũng được mô tả bằng một câu tục ngữ Việt Nam khác: câu “CÁI KHÓ NÓ BÓ CÁI KHÔN,” ư câu này cũng na ná như câu “GIẬT GẦU, VÁ VAI.”
Hai câu tục ngữ Việt mô tả hoàn cảnh của nước Mỹ không nghèo mà vừa túng, vừa thiếu. (Nguyễn Đạt Thịnh)