5 điểm nổi bật trong ngày chất vấn luận tội đầu tiên

01/29/20

(Washington Post) – Trong phần chất vấn xét xử luận tội Tổng thống Mỹ, các thượng nghị sĩ Hoa Kỳ phải viết các câu hỏi đặt ra cho bên công tố và bên biện hộ, và Chủ toạ John Roberts đọc các câu hỏi.


Sau hai ngày chất vấn, Thượng viện vào thứ Sáu sẽ bỏ phiếu việc gọi nhân chứng ra khai. Dưới đây là những điểm nổi bật trong ngày đầu tiên chất vấn.

1. Luật sư biện hộ thúc đẩy lập luận “cho dù Tổng thống có làm gì đi nữa thì cũng không bị luận tội.”

Nếu Trump rút lại viện trợ quân sự cho Ukraine để họ điều tra gây thiệt hại cho Phó Tổng thống Joe Biden, thì sao?! Lập luận này đầu tiên được luật sư biện hộ, Giáo sư luật Harvard Alan Dershowitz đưa ra hồi đầu tuần.

“Tất cả mọi công chức mà tôi biết đều tin rằng, chiến dịch bầu cử của ông Trump nằm trong lợi ích công chúng,” Dershowitz tuyên bố vào hôm thứ Tư trên sàn Thượng viện. “Và nói một tổng thống làm điều gì mà ông tin sẽ giúp mình đắc cử trong lợi ích công, thì đó không thể là chuyện có qua có lại dẫn đến bị luận tội.”

Hay nói cách khác, nếu Trump có mục tiêu chính trị trong đầu khi rút lại viện trợ quân sự cho Ukraine và cuộc hội kiến ở Phòng Bầu dục thì hành vi này cũng bình thường và không có gì đáng ngạc nhiên.

2. Cuộc chiến mời John Bolton ra khai nghiêng về phía Cộng hoà

Vào lúc thủ tục xét xử bắt đầu vào hôm thứ Tư, Cộng hoà nhận được tin xấu nhưng không bất ngờ, Thượng nghị sĩ Cory Gardner (Cộng hoà – Colorado) – một trong những nhà lập pháp Cộng hoà yếu thế nhất sẽ ra tái tranh cử vào tháng 11 – sẽ không bỏ phiếu gọi nhân chứng, gồm cựu Cố vấn An ninh Quốc gia John Bolton.

Lãnh tụ Thiểu số Thượng viện Charles Schumer (Dân chủ – New York) cũng cho hay, cuộc chiến giành 4 phiếu Cộng hoà ủng hộ nhân chứng sẽ vô cùng cam go. Ngoài ra, Dân chủ đang có nguy cơ đào tẩu cao trong vấn đề nhân chứng. Thượng nghị sĩ Joe Manchin (Dân chủ – West Virginia) cho hay, ông nghĩ cũng nên có Hunter Biden ra khai.

Cùng lúc đó, Bolton đang đấu tranh với Toà Bạch Ốc về việc có thể xuất bản cuốn sách như bản thảo gốc hay không. Hội đồng An ninh Quốc gia nơi ông ta từng lãnh đạo cho rằng, cuốn sách của Bolton có lượng thông tin mật đáng kể, và ông phải phối hợp với Toà Bạch Ốc để viết lại, xoá những thông tin mật trong đó, nếu muốn xuất bản cuốn sách.

Bolton hiện chưa đưa ra lời bình luận, nhưng công bằng mà nói, nếu Toà Bạch Ốc đang tìm cách ngăn cản cuốn sách của Bolton thì cuộc chiến lời khai của ông ta sẽ khó khăn như thế nào.

3. Phần lớn các câu hỏi liên quan đến việc liệu có cho phép nhân chứng ra khai hay không?

Vấn đề nhân chứng được đưa ra tranh luận dữ dội bên ngoài sàn Thượng viện. Vào tối thứ Ba, Lãnh tụ Đa số Thượng viện Mitch McConnell (Cộng hoà – Kentucky) thông báo cho đồng nghiệp Cộng hoà rằng, họ chưa có đủ phiếu để ngăn chặn Dân chủ gọi nhân chứng.

Trên sàn Thượng viện vào hôm thứ Tư, luật sư biện hộ của ông Trump gọi việc mời nhân chứng là một thất bại và có thể tổn hại cho Thượng viện bằng việc biến họ thành cơ quan điều tra. “Tôi nghĩ, điều tối quan trọng đối với viện này là cân nhắc điều gì thực sự có nghĩa khi bắt đầu làm tất cả các công việc điều tra,” luật sư Philbin nói.

Phía công tố viên Hạ viện tranh cãi rằng, có thêm nhân chứng mới là điều bình thường, điều tra luận tội không chỉ giới hạn ở Hạ viện. “37/40 nhân chứng ra khai trong phiên xét xử luận tội tổng thống Andrew Johnson đều là những nhân chứng mới,” dân biểu, công tố viên Hakeem Jeffries (Dân chủ – New York) cho hay.

4. Hầu hết các thượng nghị sĩ né tránh đặt câu hỏi rủi ro cho phe mình

Ngoài một số ngoại lệ đáng chú ý, đa số thượng nghị sĩ quyết định đặt câu hỏi đối thoại với phía bên kia. Một số chẳng cần đặt câu hỏi, mà yêu cầu thẳng thừng. “Quý vị có thể hồi đáp lập luận hay khẳng định từ mà các công tố viên mới đưa ra hay không?” Thượng nghị sĩ John Thune (Cộng hoà – South Dakota) hỏi các luật sư biện hộ, làm rộ lên tiếng cười.

Hậu qủa là chúng ta không có được màn đối thoại mang tính nội dung giữa hai bên. Trước đó, Toà Bạch Ốc từ chối tham dự vào cuộc điều tra luận tội tại Hạ viện.

5. Một số thượng nghị sĩ Cộng hoà không nghiêng về bên nào trong vấn đề nhân chứng đã đặt những câu hỏi quan trọng.

Câu hỏi đầu tiên trong phiên chất vấn đến từ ba thượng nghị sĩ Cộng hoà có thể bỏ phiếu gọi nhân chứng, gồm Susan Collins (Maine), Lisa Murkowski (Alaska), và Mitt Romney (Utah). Câu hỏi này rất quan trọng. Nếu Tổng thống Trump có hơn một động cơ trong các hành vi bị cáo buộc, như theo đuổi lợi ích chính trị cá nhân, triệt phá tham nhũng và thúc đẩy lợi ích quốc gia, thì Thượng viện nên cân nhắc hơn một động cơ trong đánh giá điều khoản luận tội 1 lạm quyền như thế nào?

Sau đó, Murkowski cũng yêu cầu các luật sư của Trump giải thích tại sao họ lại ngăn chặn trát đòi vì Hạ viện không chính thức hoá cuộc điều tra luận tội bằng bỏ phiếu. Sau đó, bà cùng những thượng nghị sĩ khác đặt câu hỏi về tiêu chuẩn chứng cớ mà họ nên sử dụng khi quyết định liệu có truy tố ông Trump hay không.

Romney lên Twitter cho hay, ông nộp lên một danh sách các câu hỏi, tất cả đều với mục đích tìm hiểu xem liệu có phải ông Trump qủa thực làm những chuyện bị tố cáo hay không.

Và có lẽ đáng chú ý nhất, Murkowski và Collins hỏi các luật sư biện hộ liệu Trump có từng nhắc đến bố con Biden trước khi cựu phó Tổng thống ra tranh cử tổng thống hay không.

Hương Giang (Theo Washington Post)