TP.HCM và Hà Nội được cho là hai thành phố ô nhiễm nhất Việt Nam. Nhiều người ở TP.HCM đang mua bình oxy về nhà để thở, vừa tốt cho sức khoẻ vừa thư giãn, giúp tinh thần tỉnh táo.
Được một người bạn tặng 4 bình oxy mini, anh Tuấn ban đầu chỉ muốn hít cho thơm vì không có nhu cầu sử dụng. Sau hơn hai tuần dùng, anh cảm thấy thích và mua nhiều hơn. Bình oxy nhỏ gọn, anh bỏ trong balo mang đi làm để hít hàng ngày.
"Không biết vì lý do tâm lý hay không, mỗi khi mệt mỏi do áp lực công việc, tôi lại mang bình oxy ra để hít. Thay vì hút thuốc lá thì việc hít oxy mùi bạc hà thơm mát thích hơn nhiều", anh Tuấn nói.
Sống ở khu vực có nhiều công trường đang thi công, lo sợ khói bụi ảnh hưởng không khí nên chị Thủy, (quận 9) sử dụng bình thở oxy tại nhà để tự "cứu" mình. Chị cho rằng vài phút thở oxy tinh khiết sẽ bù đắp lại cho cơ thể những lúc hít phải khói bụi.
"Mỗi tối, tôi vừa làm việc vừa thở bình oxy. Sử dụng nhiều rồi thành thói quen, cách nhiều ngày mà không thở oxy là thấy người khó chịu", chị nói. Hiện chị đã sử dụng bình oxy được hơn 3 tháng, trung bình mỗi tuần khoảng 5-7 bình.
Anh Mai, chủ một cửa hàng bán thiết bị y tế quận Bình Thạnh, cho biết oxy tinh khiết được nén trong một bình nhôm thông qua cơ chế điều áp (nạp với áp suất chuẩn chứ không dùng các chất khác để đẩy khí). Khi ấn nút trên nắp bình, oxy được xả ra và người dùng hít vào một cách tự nhiên.
Bình thở oxy mini được bán trên thị trường với nhiều dung tích từ 1.000-8.000 ml, được đóng kín trong bình có van khóa. Thành phần gồm oxy tinh khiết 98%; hương bạc hà, nho, cam... khoảng 0,002% dùng để phân biệt với không khí thông thường. Mỗi bình được 110-150 lần hít thở, đủ sử dụng gần 10 phút.
Bình oxy mini cầm tay sử dụng cho bệnh nhân cần thở thường xuyên như mắc bệnh tim, hen suyễn, người mang thai, vận động viên thể thao. Bình cũng có thể sử dụng như một thiết bị hỗ trợ khi xảy ra sự cố hỏa hoạn, ngộ độc khí...
Thị trường bình oxy mini đa dạng thương hiệu, xuất xứ từ Việt Nam, Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ... Giá có mức dao động lớn, từ 150.000 đồng đến hơn một triệu đồng, tùy chất lượng, dung tích và thương hiệu. Sản phẩm được bán tại các cửa hàng thiết bị y tế, trang web thương mại điện tử...
Tại một cửa hàng bán bình oxy ở quận 10, nhân viên tư vấn cho biết mỗi ngày có hàng chục khách hàng đến tìm hiểu loại bình oxy này. Ban đầu là những bệnh nhân về đường hô hấp, người tập thể thao. Gần đây đa số khách hàng là những người thường xuyên làm việc trí óc căng thẳng, muốn thở oxy để giảm stress, những gia đình sinh sống ở những nơi ô nhiễm, khói bụi.
"Khách đa số mua sỉ, 25 đến 100 bình để sử dụng lâu dài. Họ mua cho cả gia đình hoặc cho công ty nhỏ để phòng ngừa những trường hợp khẩn cấp", nhân viên này nói.
Bình oxy mini được quảng cáo có thể dùng cho tất cả mọi người. Tuy nhiên các chuyên gia y tế cho rằng oxy nguyên chất như là một loại thuốc, không phải ai cũng nên sử dụng.
Bác sĩ Quách Minh Phong, Trưởng Đơn vị hô hấp, Bệnh viện Quận 2, cho biết oxy cũng như các loại thuốc khác, khi sử dụng cần phải có chỉ định của bác sĩ. Trong quá trình điều trị, bác sĩ chỉ định thở oxy cho những bệnh nhân bị suy hô hấp cấp do cơn hen phế quản cấp, đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, viêm phổi, ngộ độc cấp làm giảm khả năng vận chuyển oxy của máu... Một số trường hợp mạn tính như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, xơ phổi, phải dùng oxy lâu dài tại nhà sau khi được điều trị qua đợt cấp. Đối với những người không bị suy hô hấp sẽ không có chỉ định dùng oxy.
Trước khi cho người bệnh thở oxy, bác sĩ phải đo oxy qua mao mạch đầu ngón tay hoặc phân tích khí máu động mạch. Sau đó xác định liều lượng oxy như một lít, hai lít hay ba lít trong một phút, thời gian sử dụng trong ngày bao lâu.
"Trong y khoa, oxy không được chỉ định dành cho người tập thể dục mệt, giảm stress hay ứng phó với không khí ô nhiễm ngoài trời. Muốn thở oxy tại nhà cần phải có chỉ định của bác sĩ và được theo dõi chặt chẽ, tuân thủ tuyệt đối những chỉ định về liều lượng, thời gian thở", bác sĩ Phong khuyến cáo.
Thở oxy quá nhiều sẽ gây ức chế trung tâm hô hấp, làm chậm nhịp thở, giảm thông khí, tăng CO2 máu, giảm hoạt động bạch cầu, khô niêm mạc miệng, mũi họng. Khí phế quản nếu không được làm ẩm tốt nên dễ gây viêm phổi, tắc đờm và tạo cảm giác khó chịu cho bệnh nhân.
Nồng độ oxy quá cao có thể tổn thương màng phế nang - mao mạch và phổi. Thở oxy lâu dài khiến cơ thể mệt mỏi, đau đầu chóng mặt, ù tai, bong võng mạc ở trẻ sơ sinh, nhất là trẻ sơ sinh non tháng. Vì vậy, tránh lạm dụng thở oxy một cách tùy tiện, nhất là với người không bị bệnh.
"Ngoài ra, oxy là chất dễ gây cháy nổ nhanh và mạnh. Một bình oxy 12 lít nếu cháy nổ có thể làm sập một căn nhà hai tầng. Do đó, khi sử dụng tại nhà nếu không được đảm bảo an toàn sẽ rất nguy hiểm", bác sĩ Phong khuyến cáo.