11/08/19
ATLANTA (New York Times) — John R. Bolton – cựu cố vấn an ninh quốc gia của Tổng thống Donald Trump – biết “nhiều cuộc họp và trao đổi liên quan” đến chiến dịch gây áp lực Ukraine mà các nhà điều tra luận tội của Hạ viện chưa được biết đến, theo luật sư của ông.
Luật sư Charles Cooper vào hôm thứ Sáu đă gởi thư thông báo đến các nhà lập pháp Hạ viện. Ông Cooper đưa ra thông tin trêu ngươi trong thư gởi cho luật sư trưởng của Hạ viện, hồi đáp yêu cầu ông Bolton ra khai trước các uỷ ban điều tra luận tội. Luật sư cho hay, thân chủ của ông sẵn sàng ra điều trần nhưng chỉ khi được toà ra phán quyết buộc ông phớt lờ phản đối của Toà Bạch Ốc.
Ông Cooper không nêu cụ thể những cuộc họp và trao đổi nào, để cho Hạ viện Dân chủ đoán xem thử Bolton có thể biết những chuyện ǵ. Cựu cố vấn an ninh quốc gia là một trong những nhân chứng được mong chờ nhất v́ các cựu viên chức và viên chức đương nhiệm miêu tả ông ta rất khó chịu trước nỗ lực gây sức ép buộc Ukraine cung cấp những thông tin gây tổn hại cho Dân chủ để hỗ trợ tương lai chính trị trong nước của ông Trump.
Bolton không ra điều trần theo lịch vào ngày thứ 5 v́, theo luật sư, ông muốn toà xác định liệu ông và cựu Phó cố vấn an ninh quốc gia Charles Kupperman có nên ra khai bất chấp phản đối của Toà Bạch Ốc hay không. Trên thực tế, Bolton và Kupperman đều yêu cầu toà đưa ra án lệnh đối với những yêu cầu mâu thuẫn lẫn nhau từ ngành hành pháp và lập pháp.
Hạ viện Dân chủ không vui v́ Bolton tỏ ra cứng nhắc với họ, thậm chí cả khi các viên chức an ninh khác đă tuân thủ trát đ̣i hay yêu cầu ra lấy lời khai, nhưng các nhà lập pháp Dân chủ mới đây rút lại trát đ̣i đối với Kupperman. Điều này là dấu hiệu cho thấy, họ sẽ không tống trát đ̣i Bolton v́ không muốn bị lôi vào thủ tục toà kéo dài. Thay vào đó, Dân chủ cho rằng, họ có thể dùng sự từ chối của Bolton và Kupperman là bằng chứng cho thấy Tổng thống cản trở Quốc hội, và điểm này có thể tạo thành một điều khoản luận tội.
Đại diện cho cả Bolton và Kupperman, Cooper bác bỏ việc họ đang t́m cách tŕ hoăn tiến tŕnh, và nhấn mạnh rằng, quan điểm pháp lư của họ không được thông đồng với Toà Bạch Ốc. Luật sư lập luận, nếu Hạ viện nghiêm túc về điều tra luận tội, th́ ông Bolton sẽ là người hợp lư để trả lời các câu hỏi.
“Cá nhân ông Bolton liên quan đến nhiều sự kiện, cuộc họp và trao đổi về những ǵ mà quư vị đă biết được qua các lời khai, cũng như nhiều cuộc họp và trao đổi khác cho đến giờ chưa được các lời khai nhắc đến,” Luật sư ghi trong thư.
Nhiều nhân chứng đă ra điều trần đặt ông Bolton vào trung tâm của các sự kiện chính, miêu tả ông ta bực tức, bất măn trước những nỗ lực của những người chung quanh ông Trump, dẫn đầu là luật sư tư của Tổng thống, ông Rudy Giuliani, nhằm gây áp để Ukraine điều tra Dân chủ. Bolton tuyên bố, ông ta không muốn dính líu ǵ tới “thoả thuận ma tuư” mà các cố vấn của Tổng thống đang sắp đặt, và gọi Giuliani “là quả lựu đạn sẽ nổ tung mọi người,” theo lời khai của bà Fiona Hill – cựu cố vấn hàng đầu về Nga và Âu châu.
Bolton chỉ thị Hill báo cáo lên luật sư của Toà Bạch Ốc về trao đổi giữa bà với Gordon Sondland – Đại sứ Mỹ tại EU, người dính líu sâu vào chiến dịch gây áp lực. Bolton cũng phản đối quyết định giữ lại $391 triệu viện trợ quân sự cho Ukraine và quyết định gọi cho Tổng thống Volodymyr Zelensky vào ngày 25 tháng 7. Trong cuộc điện đàm này, Trump yêu cầu Zelensky “làm cho chúng tôi một ân huệ,” điều tra Ukraine can thiệp bầu cử Mỹ 2016 có lợi cho Hillary Clinton và điều tra bố con ông Biden, mặc dù các viên chức khác kết luận những cuộc điều tra như vậy vô căn cứ.
Không giống như hầu hết những nhân chứng đă ra khai, ông Bolton sẽ cung cấp những thông tin về những ǵ đích thân tổng thống nói liên quan đến vấn đề trên. Hầu hết các nhân chứng đă khai những ǵ mà những người chung quanh Tổng thống nói, nhưng rất ít người nhớ bất cứ trao đổi trực tiếp nào với ông Trump. Là cố vấn an ninh quốc gia, gặp ông chủ mỗi ngày, ông Bolton chắc chắn có thể dẫn các nhà điều tra đến pḥng Bầu dục mà không một nhân chứng nào có khả năng.
Trump vào hôm thứ Sáu dường như muốn ám chỉ việc này trước khi bay sang Atlanta vận động tranh cử. “Tôi không lo ngại về bất cứ điều ǵ,” Trump nhún vai về cuộc điều tra luận tội. “Tất cả các phiên điều trần cũng ổn, trong hầu hết, tôi chưa từng nghe nói đến những người này. Tôi không biết họ là ai. Một số họ là những người tốt, một số không ưa Trump. Dường như không có ai trực tiếp chứng kiến. Không có ai biết trực tiếp.”
Hạ viện Dân chủ cho rằng, thủ tục toà đang diễn ra để buộc Donald McGahn – cựu cố vấn pháp lư Toà Bạch Ốc – ra khai về những vấn đề khác có thể được dùng để hướng dẫn Bolton và Kupperman. Nhưng luật sư Cooper tranh căi, bất cứ phán quyết cuối cùng nào của toà đối với McGahn sẽ vẫn không trả lời câu hỏi về việc liệu thân chủ của ông có nên ra khai hay không, v́ họ sẽ bị chất vấn về những vấn đề an ninh quốc gia, khác với ông McGahn. Hơn nữa, các phụ tá khác đă ra khai, phục vụ điều tra luận tội, không đối diện với hạn chế như Bolton và Kupperman v́ “họ không thường xuyên đưa ra lời cố vấn trực tiếp cho Tổng thống.”
Chỉ có toà có thể quyết định trường hợp của hai người này, ông Cooper nói thêm. “Nếu Hạ viện chọn không theo đuổi bằng trát đ̣i ra khai đối với Tiến sĩ Kupperman và Đại sứ Bolton,” luật sư viết. “Hăy để hồ sơ ghi rơ: Đó là quyết định của Hạ viện.”
Hương Giang (Theo New York Times)