Chỉ trong ṿng một tuần, từ 7/10 cho đến 13/10/2019 đă có 105.000 chữ kư vào Bản kiến nghị về nền độc lập của Đài Loan trên website "WE THE PEOPLE". Theo quy định, trong ṿng 60 ngày, Ṭa Bạch cung sẽ có công bố chính thức.
Tôi đọc thấy vài trang mạng loan tin "Kiến nghị công nhận Đài Loan độc lập". Viết như vậy không đúng, mời đọc kỹ title của Kiến nghị: "The United States should formally recognize Taiwan as the independently governed nation it has been for over 60 years": Đài Loan có chánh phủ độc lập từ hơn 60 năm qua, đâu mất độc lập mà cần giành lại! Vậy, hiểu ra sao về cụm chữ "formally recognize"?
Nói tóm tắt về bối cảnh lịch sử. Mỹ công nhận và đặt bang giao với Trung Hoa Dân quốc từ sau Cách mạng Song thập năm 1911, kéo dài cho tới năm 1979 (trước năm 1950, Mỹ đặt đại sứ quán tại Bắc Kinh với thể chế Trung Hoa Dân quốc; và 1950-1979 Mỹ đặt đại sứ quán tại Đài Bắc trên lănh thổ Đài Loan, cũng vẫn là thể chế Trung Hoa Dân quốc).
Từ năm 1979, Mỹ chấp nhận chính sách "ngoại giao loại trừ" từ thể chế Cộng ḥa nhân dân Trung Hoa (quen gọi là Trung cộng) đưa ra, nghĩa là đặt đại sứ quán tại Bắc Kinh mà không đặt đại sứ quán tại Đài Bắc nữa. NHƯNG, Mỹ không công nhận (recognize) chính sách One China, mà lấp lửng với thuật từ "acknowledge" (ghi nhận, có nhận biết) mà thôi!
V́ không công nhận (recognize) One China, tức không công nhận Đài Loan thuộc về nước Trung, thành thử Mỹ vẫn cung cấp quân viện, vơ khí cho Đài Loan (chớ nếu công nhận One China th́ Mỹ phải mặc cho nước Trung đổ quân lấy Đài Loan).
Và Mỹ công nhận, nhưng KHÔNG CHÍNH THỨC về nền độc lập của Đài Loan; tức công nhận trên thực tế (de facto) chớ không đưa ra sự công nhận hẳn hoi về danh nghĩa (de jure) đối với nền độc lập của Đài Loan (Trung Hoa Dân quốc).
Do đó, người Đài Loan kiến nghị với Ṭa Bạch cung "formally recognize" - CÔNG NHẬN CHÍNH THỨC (v́ từ năm 1979 tới nay, Mỹ công nhận mà không chính thức, dân gian kêu là "công nhận ngấm ngầm"). Nói cách khác, là TÁI CÔNG NHẬN Đài Loan độc lập.
Lược dịch bản kiến nghị (từ fb Người Đà Lạt Xưa):
"23 triệu người sống tại Đài Loan, một quốc đảo độc lập hơn 60 năm nay, là một mô h́nh mà nhiều nước châu Á noi theo: đă chuyển từ chế độ độc tài (ghi chú: độc tài quân sự của Tưởng Giới Thạch) sang dân chủ với cuộc bầu cử Tổng thống dân sự đầu tiên vào năm 1996 mà không đổ máu.
Đài Loan là một đối tác chiến lược ở Thái B́nh Dương và là đồng minh quan trọng trong việc giúp kiềm chế chế độ Bắc Kinh.
Đă đến lúc 23 triệu người Đài Loan phải có đại diện tại Liên Hiệp Quốc (Đài Loan là quốc gia duy nhứt không có đại diện tại LHQ). Điều này chỉ có thể xảy ra nếu Hoa Kỳ triển khai sự CÔNG NHẬN CHÍNH THỨC (formally recognize) cho quốc gia chúng tôi, và do vậy các quốc gia khác cũng sẽ làm theo".
Nguyễn- Chương