Việc đánh thuế các tài sản của nhà giàu là một đề tài hiện đang được đưa ra tranh căi trong cuộc vận động tranh cử tổng thống lần này, nhất là trong phía đảng Dân Chủ. Nếu chúng ta có ủng hộ việc đánh thuế tài sản của một số nhà giầu nứt đố đổ vách, tỷ như những ai có tài sản trên 100 triệu đô la chẳng hạn th́ đó cũng là một điều không có ǵ là quan trọng v́ đại đa số chúng ta không có ai phải chịu khoản thuế này. Thế nhưng nay th́ quan điểm này cũng được môt số người sẽ phải chịu khoản thuế đó nếu có, ủng hộ.
Trong một lá thư ngỏ công bố hôm thứ hai trên website của Medium.com, những người kư tên trong đó kêu gọi hăy “đánh một khỏan thuế vừa phải lên tài sản của những người giầu nhất, số một phần mười của nhóm một phần trăm những người Mỹ giầu nhất – tức là vào chúng tôi.”
“Chúng tôi” này bao gồm từ những nhà tỷ phú, tay trắng làm nên sự nghiệp như nhà tài chánh George Soros và ông Chris Hughes, đồng sáng lập viên ra Facebook, cũng như là những người thừa kế gia tài của ông cha như bà Abigail Disney, chủ hang phim Disney khổng lồ hoặc là Liesel Pritzker Simmons và Ian Simmons, đồng sáng lập viên của Blue Haven Initiative, một tổ chức đầu từ nhắm tạo ra kích thích chống nghèo.
Giải thích với phóng viên New York Times qua điện thoại trong lúc bị kẹt xe tại Boston, ông Simmons nói:
“Chúng tôi nghĩ đây là một ư tưởng tốt. Thành ra Liesel và tôi quyết định liên lạc với một số người khác xem họ có nghĩ như vậy hay không.”
Và thế là lá thư đuợc thành h́nh chỉ trong ṿng hai tuần. Mười tám nhân vật thuộc 11 gia đ́nh kư tên vào đó. Tất cả những nhân vật này đều tích cực trong các họat động cấp tiến hoặc nghiên cứu hoặc chính trị. Trong số những công tŕnh nghiên cứu mà họ tài trợ một số tập trung vào khoảng cách càng ngày càng rộng giữa những người Mỹ giầu nhất và phần c̣n lại của dân chúng Hoa Kỳ.
Một tài liệu nghiên cứu gần đây của hệ thống Ngân hàng Trung ương Hoa Kỳ, Hệ thống Federal Reserve, cho thấy trong ṿng ba thập niên gần đây số 1% những người Mỹ giầu nhất thấy tải sản của họ tăng thêm 21 ngàn tỷ đô la trong khi tài sản của 50% những người Mỹ thuộc phần dưới bậc thang xă hội giảm đi 900 tỷ đô la.
Lá thư ngỏ này được gởi đến tất cả các ứng cử viên tổng thống và nhắc đến đích danh một kế hoạch đưa ra bởi Thượng nghị sỹ Elizabeth Warren của Massachusetts. Kế hoạch này của bà Warren đề nghị lập ra một sắc thuế tài sản trên các gia đ́nh nào có tài sản trên 50 triệu đô la. Tài sản ở đây bao gồm chứng khóan tài chánh (cổ phần, trái phiếu), du thuyền, xe hơi, tác phẩm nghệ thuật vv… Theo bà Warren một khỏan thuế như vậy chỉ ảnh hưởng đến khoảng 75,000 gia đ́nh trong lúc sẽ giúp cho ngân sách thu được một khỏan thuế lên đến 2,750 tỷ đô la trong ṿng 10 năm.
Một ước muốn cắt giảm việc tập trung tài sản càng ngày càng nhiều vào trong tay một số người rất nhỏ vốn đă là một phần căn bản của thông điệp của đảng Dân Chủ, nhưng một đạo luật thuế do đảng Cộng Ḥa thông qua năm 2017 lại cho những người Mỹ có thu nhập cao nhất được hưởng lợi nhiều nhất làm tăng thêm khoảng cách giữa giầu và nghèo.
Trong những tháng gần đây, những người Dân Chủ, bao gồm dân biểu Alexandria Ocasio-Cortez của thành phố New York và thượng ngị sỹ Bernie Sanders của Vermont đă đưa ra những đề nghị cải tổ thuế đầy tham vọng nhắm vào những nhà giầu. Đồng thời họ cũng đặt vấn đề rằng liệu những gia tài khổng lồ của các nhà giầu có giúp mang lại những sức mạnh kinh tế chính trị có hại cho nền dân chủ hay không.
Các cuộc thăm ḍ dư luận gần đây cho thấy rằng có khoảng bảy trên mười người Mỹ ủng hộ đánh thuế cao hơn vào những người Mỹ giầu nhất. Theo ông Chris Hughes th́ những đề nghị này lôi kéo sự chú ư của mọi người và cho cơ hội để thúc đẩy người ta quan tâm đến các vấn đề thuế vụ với bất công kinh tế và trách nhiệm xă hội, và ông nói thêm:
“Một điều mà chúng tôi muốn là thấy có thêm nghiên cứu và thêm hoạt động tích cực trên phương diện xây dựng chính sách về vấn đề này.”
Lá thư khẳng định là một khỏan thuế tải sản sẽ củng cố thêm tự do và dân chủ tại Hoa Kỳ và là một hành động “ái quốc”. Và lá thư cũng chỉ ra rằng các nhà ngiên cứu kinh tế ước tính rằng những người trong nhóm 0.1% giầu nhất nước Mỹ chỉ đóng có môt khoản thuế tương đương với 3.2% tài sản của ḿnh trong khi phần 99% c̣n lại phải đóng thuế tương đuơng với 7.2% tài sản của họ. Thành ra lá thư khẳng định:
“Tiền thuế mới thu đuợc phải đến từ những người có may mắn nhất chứ không phải những người có lợi tức trung b́nh hay lợi tức thấp”
Và bà Simmons th́ nói rằng một khỏan thuế tài sản có thể giúp giải quyết các vấn đề như “thiếu những cơ sở chăm sóc trẻ em, trả nợ đại học cho sinh viên và đóng góp cho giải quyết cuộc khủng hỏang hâm nóng ṭan cầu.”
Lê Mạnh Hùng
June 2019