New York Times) – Ngay từ thời gian vận động tranh cử 2016, New York Times cùng các cơ quan truyền thông khác đều t́m cách có được thông tin tài chánh phức tạp và bí mật của ông Donald Trump. Và bây giờ, New York Times có trong tay số liệu 10 năm thuế từ hồ sơ khai thuế liên bang của Tổng thống. Những con số thuế từ năm 1985 đến 1994 vẽ ra một bức tranh rơ ràng hơn về khả năng thương lượng và điều kiện tài chánh so với những ǵ ông Trump đưa ra trước đây.
Donald Trump trở thành một tổng thống chưa từng có tiền lệ, một doanh nhân và là một ngôi sao truyền h́nh thực tế không có kinh nghiệm chính phủ, và ông không theo một truyền thống có hàng chục năm nay, từ chối công khai hồ sơ khai thuế. Câu hỏi đặt ra, tài liệu này nắm giữ bí mật ǵ về những thoả thuận kinh doanh gần đây, cũng như các nguồn tài chánh. Chính phủ hiện đang bước vào cuộc chiến pháp lư với Dân chủ Hạ viện, nơi đang yêu cầu hồ sơ khai thuế của ông Trump trong 6 năm qua. Vào hôm thứ Hai, Bộ trưởng Ngân khố sẽ không giao nộp số giấy tờ này theo yêu cầu của Uỷ ban Chính sách Quan thuế và Tài chánh Hạ viện.
New York Times không có hồ sơ khai thuế thực sự của ông Trump, chỉ có trong tay bản in tổng hợp với những con số từ tờ khai 1040. Cho đến nay, th́ đây là số liệu cho cái nh́n đầy đủ nhất, và chi tiết nhất về thuế của Tổng thống. Chúng cho thấy, trong suốt một thập niên đầy biến động về cơn sốt mua bán, sáp nhập và sụp đổ, các ngành kinh doanh chính yếu của ông Trump, chủ yếu dựa vào ṣng bài, khách sạn, và cho thuê chỗ kinh doanh trong các toà nhà chung cư, bị lỗ $1,17 tỉ Mỹ kim.
Hồi đáp của Toà Bạch Ốc liên tục thay đổi.
Cách đây vài tuần, một viên chức cao cấp gởi ra thông báo, ghi: “Tổng thống bị sụt giá khổng lồ, và tránh được thuế v́ các công tŕnh xây cất quy mô lớn và được phụ cấp. Đó là lư do Tổng thống luôn chỉ trích hệ thống thuế. Ông cho rằng, chúng ta cần thay đổi luật thuế. Quư vị có thể kiếm nhiều tiền mà không phải trả nhiều thuế.”
Vào hôm thứ Bảy tuần trước, sau khi NYT t́m hiểu sâu hơn th́ luật sư tư của Tổng thống, ông Charles J. Harder trả lời rằng, thông tin thuế tờ báo có được “hoàn toàn sai,” và những tuyên bố của NYT “về hồ sơ khai thuế và kinh doanh của Tổng thống cách đây 30 năm thực sự không chính xác. Mặc dù vậy, luật sư Harder không chỉ ra lỗi cụ thể. Vào hôm thứ Ba, ông bổ sung thêm, “Bản tóm tắt của Sở thuế IRS trước khi có hồ sơ điện tử thường không chính xác,” và “không thể đưa ra một bức tranh hợp lư về bất cứ hồ sơ khai thuế nào.”
Cựu Giám đốc Nghiên cứu, Phân tích và Thống kê tại IRS, ông Mark J. Mazur lại cho rằng, dữ liệu sử dụng để tạo nên những bản tóm tắt được kiểm tra phẩm chất hàng chục năm qua, được sử dụng để phân tích xu hướng kinh tế và đề ra chính sách quốc gia. Thêm vào đó, các nhà kiểm toán của IRS thường sử dụng những bản in này như những bản tóm tắt hồ sơ khai thuế.
Trên thực tế, nguồn thông tin mà NYT mới có có thể cung cấp những con số thuế trong vài năm của bố ông Trump – Fred C. Trump. Chúng khớp với con số khai thuế của ông Fred Trump.
Nếu những thông tin thuế mới được tiết lộ này không cung cấp bức tranh đầy đủ về sự nghiệp của ông Trump th́ nó cũng cho biết cụ thể những thua lỗ tài chánh.
1. Trump rơi vào t́nh trạng căng thẳng về tài chánh
Vào năm 1985, các ngành kinh doanh chính của ông ta báo lỗ $46,1 triệu, trong đó có $5,6 triệu thua lỗ từ những năm trước đó.
2. Trong nhiều năm, Donald Trump có vẻ như lỗ tiền hơn bất cứ cá nhân đóng thuế nào. Chẳng hạn, ông ta mua Eastern Airlines Shuttle với giá $365 triệu Mỹ kim nhưng chưa bao giờ có lời, và ông ta phải bỏ ra hơn $7 triệu mỗi tháng để cho hăng hàng không hoạt động. Khách sạn Trump Taj Mahal Hotel & Casino khai trương vào năm 1990 với hơn $800 triệu nợ, kéo doanh thu từ các ṣng bài khác vào vùng đỏ. Trong năm 1990-1991, ngành kinh doanh chính của ông thua lỗ hơn $250 Mỹ kim mỗi năm.
3. Trong 10 năm, Trump không đóng thuế liên bang 8 năm.
Những nhà kinh doanh như ông Trump có thể dùng thua lỗ để tránh thuế thu nhập. Con số này, qua các năm, lên đến $915,7 triệu Mỹ kim, và xuất hiện trong hồ sơ khai thuế năm 1995. Tổng cộng là ông Trump thua lỗ nhiều đến nỗi có thể tránh thuế trong 8 năm.
4. Trump kiếm hàng triệu Mỹ kim khi đóng giả là người mua lại các công ty, cho đến khi các nhà đầu tư phát giác ra.
Trump dùng chiêu này để ngăn chặn sụp đổ gần như sắp xảy ra. Ông ta mượn tiền mua cổ phần của công ty, khiến công chúng nghĩ ông ta chuẩn bị nắm quyền kiểm soát công ty, và các nhà đầu tư đổ tiền vào trong khi Trump lặng lẽ bán ra. Từ năm 1986 đến 1989, Trump tuyên bố lời $67,3 triệu Mỹ kim từ cổ phiếu và các tài sản khác được mua đi bán lại trong 1 năm. Nhưng cuối cùng, con số cho thấy, ông ta lỗ hầu hết, nếu không nói là tất cả sau khi các nhà đầu tư không thèm nghe chuyện dành quyền kiểm soát nữa.
5. Thu nhập lăi của ông ta tăng vào năm 1989 với $52,9 triệu Mỹ kim nhưng nguồn lăi th́ vẫn c̣n là một bí ẩn. Ba năm trước đó, ông Trump khai $460,566, $5,5 triệu, rồi $11,8 triệu lăi. Lăi của ông Trump cũng rớt nhanh như tăng. Năm 1992, ông ta khai chỉ $3,6 triệu Mỹ kim.
Hương Giang (Theo New York Times)