Việc này thật đáng ngờ. Vừa qua Trung Quốc đã âm thầm xóa bớt một phần khoản nợ cho Cameroon. Vụ việc này được tiến hành sau khi nhà ngoại giao hàng đầu của nước này, ông Dương Khiết Trì, gặp Tổng thống Cameroon Paul Biya vào tháng trước.
Hôm 5-2, đài CNN cho biết thỏa thuận nói trên gần như không được chú ý vì Bắc Kinh không đưa ra bất kỳ thông cáo báo chí nào, trong khi Yaoundé cũng không đề cập đến việc xóa nợ lúc viết về chuyến thăm của ông Dương.
Chỉ đến khi một bản tin của Trung Quốc tiết lộ nước này đã xóa 5,2 tỉ USD tiền nợ cho Cameroon thì mọi chuyện mới vỡ lẽ.
Tuy nhiên, Sáng kiến Nghiên cứu Trung Quốc - châu Phi (CARI) cho rằng con số trên không chính xác bởi 5 tỉ USD gần bằng số tiền mà Cameroon vay Trung Quốc từ năm 2000 cũng như vượt quá số tiền Yaoundé đang mắc nợ.
Tuần trước, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh nói với đài CNN: "Trung Quốc đã đồng ý xóa khoản nợ liên chính phủ không lãi suất mà Cameroon không trả lại vào cuối năm 2018".
Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), khoản nợ đó trị giá 78,4 triệu USD. Ngoài ra, Cameroon đang nợ tổng cộng 10 tỉ USD và 1/3 trong số này là nợ Trung Quốc.
Tổng thống Cameroon Paul Biya (trái) và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Diễn đàn Hợp tác Trung Quốc - châu Phi ở Bắc Kinh tháng 9-2018. Ảnh: CNN
Việc xóa nợ cho các quốc gia đang phát triển thường được công khai. Nhưng với Trung Quốc, mọi thứ phức tạp hơn vì các khoản nợ của các nước châu Phi ngày càng gây tranh cãi ở nước này.
Khi Chủ tịch Tập Cận Bình cam kết gói viện trợ, đầu tư và cho vay trị giá 60 tỉ USD đối với châu Phi tại Diễn đàn Hợp tác Trung Quốc - châu Phi vào tháng 9 năm ngoái, các nhà phê bình đặt câu hỏi tại sao Trung Quốc - nơi có ít nhất 30 triệu người vẫn sống trong nghèo đói, có thu nhập hằng năm dưới 2.300 nhân dân tệ (khoảng 340 USD) – lại vẫn rót tiền cho châu Phi.
Số liệu của CARI cho thấy các quốc gia châu Phi đã vay 143 tỉ USD từ Trung Quốc kể từ năm 2000.
Trung Quốc thiết lập quan hệ ngoại giao với Cameroon vào năm 1971. Năm 2001, Trung Quốc xóa 34 triệu USD tiền nợ cho Cameroon. Sau đó, năm 2007, nước này xóa tiếp khoản nợ 32 triệu USD và năm 2010 là 30 triệu USD.
Năm 2011, Trung Quốc đồng ý xây dựng và tài trợ cho một cảng mới ở thị trấn Kribi. Dù sao Cameroon vẫn được coi là một quốc gia tương đối hòa bình trong một khu vực bị chiến tranh tàn phá và Bắc Kinh chắc chắn cũng được hưởng lợi nếu đầu tư vào đây.