Kể từ khi Canada bắt giữ giám đốc tài chính của tập đoàn Huawei, bà Mạnh Văn Châu ở Vancouver vào tháng trước theo yêu cầu của Hoa Kỳ, khiến chính quyền Trung Quốc ra đ̣n bắt giam 13 công dân Canada là một đ̣n “ăn miếng trả miếng” của Bắc Kinh.
Bà Mạnh Văn Châu được thả với số tiền bảo lănh là 10 triệu đô la Canada, nhưng phải đeo máy theo dơi ở chân. (Ảnh: SCMP)
Ít nhất 8 trong số 13 người đă được thả tự do, tuyên bố của chính phủ Canada cho biết nhưng không tiết lộ những tội danh mà 13 người này bị chính quyền Trung Quốc cáo buộc.
Trước tuyên bố vào ngày 3/1, chỉ có 3 công dân Canada bị chính quyền Trung Quốc bắt giữ được tiết lộ danh tính. Đó là ông Michael Kovrig, ông Michael Spavor và cô Sarah McIver.
Cô McIver là một giáo viên tiếng Anh, bị chính quyền Trung Quốc giam giữ v́ vấn đề giấy phép lao động liên quan đến công việc giảng dạy của cô. Cô McIver đă được thả và quay trở về Canada, c̣n ông Kovrig và ông Spavor vẫn đang bị giam giữ với cáo buộc làm tổn hại đến an ninh quốc gia của Trung Quốc.
Căng thẳng ngoại giao giữa Canada và Trung Quốc đă leo thang kể từ khi Canada bắt giữ giám đốc tài chính của Huawei, bà Mạnh Văn Châu vào ngày 1/12.
Bà Mạnh sau đó đă được thả ra vào ngày 11/12 với số tiền bảo lănh là 10 triệu đô la Canada (tương đương 7,4 triệu USD) và hiện đang sống tại một trong hai ngôi nhà trị giá hàng triệu đô la của bà ở Canada. Bà Mạnh phải đeo máy theo dơi ở chân và không được rời khỏi nhà từ 11 giờ đêm đến 6 giờ sáng.
2 người đàn ông Canada, Michael Spavor (bên trái) và Michael Kovric, hiện đang bị giam giữ tại Trung Quốc. (Ảnh AP)
Chính phủ Canada đă tuyên bố nhiều lần rằng họ không thấy mối liên hệ rơ ràng nào giữa vụ bắt giữ Mạnh Văn Châu với việc giam giữ các công dân Canada của chính quyền Trung Quốc. Tuy nhiên, giới ngoại giao phương Tây tại Bắc Kinh và các cựu viên chức ngoại giao Canada cho biết họ tin rằng các vụ giam giữ công dân Canada là một đ̣n “ăn miếng trả miếng” của Bắc Kinh.
“Mạnh Văn Châu không chỉ là một nữ doanh nhân b́nh thường. Cô ta không chỉ là một công dân Trung Quốc b́nh thường. Cô ta là vũ khí bí mật của chính quyền Trung Quốc”, Sheng Xue, học giả người Canada gốc Hoa cho biết trong một bài viết.
Theo Xue, Huawei là một phần quan trọng trong tham vọng thống trị lĩnh vực viễn thông toàn cầu của Trung Quốc. Là con gái lớn của người sáng lập Huawei, bà Mạnh Văn Châu nhiều khả năng sẽ là người thừa kế của tập đoàn, là người có vị thế quan trọng trong chính quyền Bắc Kinh.
“Cô ta biết rất nhiều bí mật. Khi cô Mạnh bị bắt, Trung Quốc rất tức giận và sợ hăi, v́ vậy họ đă phản ứng giống như một chế độ bất hảo trước thế giới mà không do dự”, Sheng Xue b́nh luận.