Bush 'cha' - người định hnh nước Mỹ nhiều thập kỷ. ng chnh l vị tổng thổng đ đưa nước Mỹ trở thnh siu cường hng đầu thế giới sau khi Chiến tranh Lạnh chấm dứt v ảnh hưởng của Lin X suy giảm.
Cựu tổng thống Mỹ George H.W. Bush. Ảnh: AP.
Xuất thn trong gia đnh qu tộc
George H.W. Bush sinh ngy 12/6/1924 ở Milton, Massachusetts trong một gia đnh qu tộc, theo Reuters. Cha ng l nh ti chnh Prescott Bush, người sau ny trở thnh thượng nghị sĩ bang Connecticut.
ng lớn ln ở ngoại New York v theo học cc trường tư thục trước khi vo Đại học Yale. Bush rời trường học năm 18 tuổi v trở thnh phi cng hải qun trẻ nhất trong Thế chiến II. ng đ thực hiện 58 nhiệm vụ trn cc tu sn bay ở Thi Bnh Dương, bị bắn hạ trn biển v được một tu ngầm Mỹ giải cứu. Thng 1/1945, khi chiến tranh gần kết thc, ng kết hn với bạn gi Barbara Pierce. Họ c su người con.
Sau chiến tranh, Bush từ chối cng việc ở Phố Wall, chuyển đến Ty Texas v khởi nghiệp bằng cng ty khoan dầu. ng trở nn giu c v bắt đầu nổi ln trong giới chnh trị Mỹ khi trở thnh hạ nghị sĩ bang Texas cc năm 1966 v 1968. Bush thất bại trong hai cuộc đua vo Thượng viện nhưng ng tiếp tục tỏa sng trong đảng Cộng ha.
Bush "cha" v con trai George W. Bush. Ảnh: AP.
Tổng thống Richard Nixon bổ nhiệm ng lm đại sứ tại Lin Hợp Quốc năm 1971 v hai năm sau, Bush trở thnh chủ tịch Ủy ban quốc gia đảng Cộng ha. ng trở thnh đại sứ Mỹ tại Trung Quốc năm 1974 v sau đ l gim đốc Cơ quan Tnh bo Trung ương Mỹ (CIA). Bush đ gip CIA khi phục nhuệ kh sau khi cơ quan ny bị điều tra v cc hoạt động bất hợp php.
Thnh tựu nổi bật
Bush lần đầu tranh cử tổng thống vo năm 1980 nhưng thất bại trước đối thủ cng đảng Ronald Reagan. Reagan chọn ng trở thnh ph tổng thống để lm giảm bớt lo ngại từ cử tri độc lập về quan điểm bảo thủ của tổng thống đắc cử khi đ. Bush đảm nhiệm vai tr ph tổng thống từ năm 1981 đến 1989.
Trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 1988, Bush đnh bại ứng vin đảng Dn chủ Michael Dukakis, trở thnh tổng thống Mỹ thứ 41. Bush lnh đạo nước Mỹ vo thời điểm Chiến tranh Lạnh chấm dứt v ảnh hưởng của Lin X ngy cng suy giảm, những hnh động qun sự v ngoại giao của ng đ đưa Mỹ trở thnh siu cường hng đầu thế giới. Khi cn l ph tổng thống, Bush bị chế nhạo l "kẻ hn nht" nhưng sau khi ln cầm quyền, ng khng ngần ngại sử dụng vũ lực như một cng cụ ngoại giao.
Thng 12/1989, Bush điều lnh d đến lật đổ lnh đạo Panama Manuel Noriega v điều lực lượng khng qun yểm trợ để gip Tổng thống Philippines Corazon Aquino sống st trong cuộc đảo chnh cng năm.
Bush tuyn thệ nhậm chức bn ngoi Đồi Capitol (Quốc hội Mỹ) ngy 20/1/1989, bn cạnh l đệ nhất phu nhn Barbara Bush. Ảnh: AP.
Ngy 2/8/1990, Iraq tấn cng Kuwait. Bush đ điều 425.000 lnh Mỹ tới tham chiến trong chiến dịch mang tn "Bo tp sa mạc". Phản ứng cứng rắn của Bush cng chiến thắng p đảo của qun đồng minh khiến tỷ lệ ủng hộ của người dn Mỹ đối với ng tăng ln 90%. Việc đnh bại tổng thống Iraq Saddam Hussein cũng mang lại cho Bush mức độ nổi tiếng chưa từng c.
Bush cũng l một thnh vin n ha của đảng Cộng ha, người nổi tiếng về khả năng ngoại giao v thỏa hiệp với đảng Dn chủ. Khi được chấp thuận l ứng vin đảng Cộng ha tranh cử tổng thống năm 1988, Bush cam kết mạnh mẽ sẽ khng tăng thuế. Tuy nhin, sau khi trở thnh tổng thống, ng đ chấp thuận tăng thuế để giảm thm hụt ngn sch chnh phủ, khiến nhiều thnh vin đảng Cộng ha tức tối. 20 thng sau, Bush thất bại trước ứng vin đảng Dn chủ Bill Clinton khi mới ở Nh Trắng được một nhiệm kỳ. Clinton được xem l một người c phong cch bnh dn v ch trọng cải cch kinh tế, trong khi Bush dường như xa rời cc cử tri v chỉ tập trung vo chnh sch đối ngoại hơn l vấn đề trong nước.
Sự thất bại của Bush khiến ng trở thnh cu chuyện cảnh tỉnh đối với đảng Cộng ha v cũng l bi học ko di tới ngy nay về ngn sch lin bang v chi tiu. Năm 2014, Bush được Quỹ John F. Kennedy Library vinh danh với giải thưởng Can đảm v sự thỏa thuận ngn sch năm 1990. "Biết r thỏa thuận ngn sch năm 1990 c thể lm hỏng triển vọng ti tranh cử nhưng ng đ lm những g ng nghĩ l tốt nhất cho đất nước, tạo nn sự tăng trưởng kinh tế trong những năm sau đ", quỹ ny khẳng định.
Một thnh tựu lớn khc của Bush l đạo luật Người Mỹ tn tật m ng k năm 1990, gip những người tn tật c việc lm v được đối xử bnh đẳng tại nơi lm việc.
Sng kiến duy nhất sau chiến tranh của ng lin quan đến vấn đề quốc tế. ng đ cử ngoại trưởng James Baker đến Trung Đng để đề xuất tiến trnh đưa tới hội nghị ha bnh Madrid năm 1991 v hiệp ước ha bnh năm 1993 giữa Israel v Tổ chức Giải phng Palestine.
Sau khi hiệp ước ha bnh được k kết, Bush tham gia tch cực hơn cc hoạt động của chnh quyền Bill Clinton. ng cng Clinton, cc cựu tổng thống Ford v Carter, thc đẩy việc thng qua Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ. Hiệp định với sự tham gia của Mỹ, Mexico, Canada được khởi động đm phn khi Bush cn đương nhiệm v cuối cng được ph chuẩn thng 11/1993.
Một số nh phn tch nhận định Bush thiếu tầm nhn về cc vấn đề trong nước. Họ cũng cho rằng ng đ khng tận dụng được "ho quang" sau chiến thắng ở Kuwait để thc đẩy những sng kiến to bạo trong nước, tạo bn đạp cho chiến dịch ti tranh cử.
Cặp cha con tổng thống
8 năm sau khi Bush thất bại trong chiến dịch ti tranh cử, con trai cả của ng l George W. Bush đnh bại ph tổng thống Al Gore, trở thnh tổng thống Mỹ thứ 43. Đy l cặp cha con thứ hai trở thnh tổng thống Mỹ sau John Adams (1797-1801) v John Quincy Adams (1825-1829). Bush cn một người con trai l Jeb, cựu thống đốc Florida v từng tranh cử tổng thống năm 2016 nhưng sau đ bỏ cuộc giữa chừng.
Những năm sau đ, ng tự gọi mnh l "41" v con trai l "43", tương ứng với vị tr của họ trong danh sch thứ tự cc đời tổng thống Mỹ. Thng 11/1993, ng được Nữ hong Anh Elizabeth trao danh hiệu Hiệp sĩ danh dự v sự lnh đạo của ng trong Chiến tranh vng Vịnh. Bush cũng trở thnh bạn thn của Bill Clinton, cng gy quỹ ủng hộ nạn nhn thảm họa sng thần Ấn Độ Dương năm 2004. Năm 2011, ng được Tổng thống Barack Obama trao tặng hun chương Tự do, giải thưởng cng dn danh gi nhất tại Mỹ.
Bush "cha" (phải) đi đnh c cng con trai l Tổng thống George W. Bush thng 4/2004. Ảnh: AP.
D tuổi cao, ng rất đam m cc hoạt động thể thao như bng chy, chạy bộ, chơi golf v đua thuyền. ng cũng từng nhảy d để kỷ niệm sinh nhật lần thứ 75, 80, 85 v 90 của mnh. Tổng thống thứ 41 của Mỹ qua đời lc 22h10 ngy 30/11 (11h10 ngy 1/12 giờ H Nội) tại bệnh viện bang Houston, hưởng thọ 94 tuổi.
Trong cuốn sch "41 - Chn dung cha ti" được xuất bản năm 2014, cựu tổng thống George W. Bush ca ngợi cha mnh l một người to bạo, dũng cảm, lun tm kiếm những cuộc phiu lưu v thử thch mới. "ng l một con người khim nhường v lun quyết tm sống hết mnh cho đến cuối cng", George W. Bush viết.
VietBF sưu tầm
News
Library
Technology
Giải Tr
Portals
Tin Sốt
Home
