Khoảng 10.000 người gốc Việt sinh sống trên các nhà nổi trên ḍng Tonle Sap, tỉnh Kampong Chhnang, Campuchia sẽ phải rời đi nơi khác sinh sống. Trước đó Chính phủ đă thông báo di dân phải nhanh chóng di dời.
Thông báo di dân vừa chỉ được chính thức công bố hôm 24/9 nhưng yêu cầu người dân buộc phải tiến hành di dời ngay vào đầu tháng 10.
Mục đích của việc di dời là để chỉnh trang mỹ quan đô thị, cải thiện môi trường và vệ sinh nguồn nước, v́ việc sinh sống trên sông ảnh hưởng tới chất lượng nguồn nước, và sức khỏe người dân.
Theo kế hoạch, khoảng một vạn người gốc Việt sống trong các khu nhà nổi ở tỉnh Kampong Chhnang sẽ phải chuyển đến thôn Dambok Kokork, xă Svvay Chrum, huyện Rolea B'ier của tỉnh, nơi có quy mô 40ha.
Tính đổ đồng, mỗi hộ sẽ có khoảng 200m2 để sinh sống.
Thông báo này nhận được sự phản đối rất mạnh mẽ từ cộng động người gốc Việt cũng như tỉnh hội Người Campuchia gốc Việt.
Theo tờ Phnom Penh Post, kế hoạch di cư này đă được quyết định từ 2015.
Nhiều người dân cũng cho biết họ cũng đă được phổ biến về kế hoạch từ 2016, nhưng từ đó đến nay, điều kiện sinh sống tại địa điểm tái định cư vẫn chưa cải thiện.
Thiếu điện, nước, đường xá
Ông Trần Nhân Tuấn hôm 2/10 cho BBC biết rằng, khoảng vài trăm hộ ở huyện Kampong Chnnang, thuộc tỉnh KC đă phản đối việc di cư.
Ông cho biết, khu Rolea B'ier chỉ cách nơi ông sống 2-3km, tuy nhiên nơi này không có nước sạch, điện, đường xá cũng như cơ sở y tế, trường học, và ông có cơ sở vệ sinh môi trường.
"Khi người của phía chính quyền xuống xua đuổi bà con đi th́ người ta leo lên bè bỏ đi, đến chiều tối th́ lại về nhà nổi," ông Tuấn nói.
C̣n người dân ở huyện Kampong Tralach th́ may mắn hơn. Cũng nhận được thông báo hôm 24/9, ông Nguyễn Văn Ḥn, chi hội trưởng hội người Campuchia gốc Việt cùng nhiều dân đâm đơn lên huyện, phản đối chuyện tái định cư.
"Nếu chỗ mới có đường xá, bệnh viện, trường học th́ chúng tôi sẵn sàng đi thôi, nhưng từ 2016 đến nay họ đă xây ǵ đâu."
"Khu đó chỉ có trên trời dưới nước. Đất ngập nước, cống không thoát đi được, thúi lắm," ông Ḥn nói.
Sau khi có sự can thiệp của tỉnh hội và Đại sứ quán Việt Nam, khoảng 200 hộ ở huyện đă được phép chuyển lên khu đất ngay mé sống gần khu nhà nổi của họ, thay v́ đến khu tái định cư ở Rolea B'ier.
Chính quyền địa phương Campuchia cũng "không bắt dân chuyển đi nữa" và hứa hẹn sẽ nối dây điện và cấp nước sạch.
Tuy nhiên khu đất này là đất tư nhân, người dân buộc phải trả tiền thuê khoảng 200 đôla Mỹ một năm cho 30-40m2. Nhà cửa buộc phải tự xây dựng.
Quan chức tỉnh hội nói ǵ?
Trả lời BBC chiều 2/10, ông Bùi Văn Bé, chủ tịch tỉnh hội người Campuchia gốc Việt tại tỉnh Kampong Chhnang, cho biết cán bộ tỉnh KC và tỉnh hội vừa kết thúc một cuộc họp với người dân chiều nay.
Ông Bé cho biết hầu hết người dân ở các huyện của tỉnh đều xin sinh sống ở cách mé sông 100m, để tiếp tục việc đánh cá, mưu sinh. Ông nói sau khi trao đổi với người dân, đoàn cán bộ sẽ xin ư kiến lănh đạo về việc này.
Khu đất ở Rolea B'ier là thỏa thuận của một chủ đất tư nhân với giới chức, để người dân đến tái định cư.
Về việc cải thiện điều kiện sống tại khu đất này, ông Bé cho biết chủ khu đất tư nhân ở huyện Rolea B'ier sẽ tiến hành làm mặt bằng, xây dựng.
Người dân có thể chuyển đến khu vực này ngay, và chỉ phải trả tiền thuê đất sau khi mặt bằng đă hoàn thành.
Theo ông Trần Nhân Tuấn, lo ngại việc tái định cư có thể vi phạm quyền tự do cư trú theo luật pháp quốc tế, một số đại diện của Liên Hiệp Quốc đă xuống tỉnh từ hôm 1/10 để tiến hành giám sát và theo dơi quá tŕnh tái định cư.
BBC sẽ tiếp tục theo dơi cập nhật t́nh trạng tái định cư của người dân tại tỉnh Kampong Chhnang, vùng biển Hồ Tonle sap, Campuchia.