Sau gần 18 tháng nhậm chức, dường như đảng Cộng ḥa cũng chắn nản với ông Trump.
“Đập đă vỡ” là b́nh luận của Thượng nghị sỹ đảng Cộng ḥa Bob Corker sau cuộc gặp của ông Trump và ông Putin. Trước đó, TT Mỹ Donald Trump đă có phát ngôn nhầm lẫn khiến “băo” chính trị nổi lên khắp nước Mỹ.
Biểu t́nh phản đối ông Trump ngay trước Nhà Trắng đêm 16/7, khi Tổng thống Mỹ trở về sau cuộc gặp với Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Helsinki, Phần Lan. (Ảnh: NYT)
Nhưng liệu con đập ẩn dụ mà ông Corker nói có thực sự đă vỡ? “Giọt nước” có thực “tràn ly” đối với đảng Cộng ḥa và nếu đúng th́ trong bao lâu?
Trong khi ông Trump loay hoay khắc phục “sự cố” bằng cách giải thích lại ư định của ông trong những phát ngôn tại cuộc họp báo chung với Tổng thống Putin, câu hỏi đặt ra là liệu ông đă thực sự đẩy t́nh h́nh đến “bước ngoặt” thực sự hay chỉ là một giai đoạn kịch tính với rất nhiều tranh căi và chia rẽ nhưng rồi tất cả lại lùi vào dĩ văng khi “sự cố” khác xuất hiện.
Dường như t́nh h́nh lần này có sự khác biệt, ít nhất là đến lúc này - New York Times b́nh luận.
Khó có thể bênh vực ông Trump
Sau khi tỏ ra đứng về phía Tổng thống Nga Vladimir Putin trước cáo buộc của các cơ quan t́nh báo ở Washington về việc Nga can thiệp bầu cử Mỹ, Tổng thống Donald Trump bị cho là không chỉ kém cỏi trong việc đánh giá, nhận định t́nh h́nh, mà c̣n bị buộc tội “phản quốc”.
Ông Trump trở về Nhà Trắng đêm 16/7 trong bối cảnh nhiều người biểu t́nh bên ngoài hô lớn: “Chào mừng trở về, kẻ phản bội”. Theo New York Times, lượt t́m kiếm từ khóa “phản quốc” (treason) đă tăng gần 30 lần sau cuộc gặp Nga – Mỹ. Trên mạng xă hội yêu thích của ông Trump – Twitter - từ “kẻ phản bội” (Traitor) được nhắc đến 800.000 lần và từ “phản quốc” được nhắc đến 1,2 triệu lần.
“Nếu có bất cứ ai bị gọi là ‘kẻ thù của người dân’ th́ đó chính là bản thân ông Trump” - Max Boot, một người từng theo phe Cộng ḥa nhưng nay trở thành một trong người phê phán ông Trump gay gắt nhất, b́nh luận trên Washington Post.
Cáo buộc đó không chỉ đến từ các nhà quan sát hay các chuyên gia phân tích mà chính từ cựu Giám đốc Cục T́nh báo Trung ương Mỹ (CIA) John Brennan, người gần đây nổi lên như là một trong những người mạnh miệng phê phán ông Trump nhất.
Trong lịch sử Mỹ, những cáo buộc về tội “phản quốc” không phải chưa từng được đưa ra tranh luận gay gắt, nhưng đây có lẽ là lần đầu tiên vấn đề này trở thành cuộc thảo luận sôi nổi trên khắp cả nước, giữa một nhiệm kỳ Tổng thống được xem là chưa từng có tiền lệ ở thời hiện đại.
Đối với những người bênh vực Tổng thống Donald Trump, việc ông đưa ra những tuyên bố thái quá cũng chỉ là một cách nói thay v́ bộc lộ con người thật của ông.
Trong lúc Tổng thống Mỹ đang cố gắng “tua” lại những b́nh luận của ông tại cuộc gặp Tổng thống Putin ngày 16/7 và nói rơ là ông thực sự chấp nhận kết luận của các cơ quan t́nh báo rằng Nga can thiệp cuộc bầu cử ở Mỹ năm 2016, các đồng minh của ông cố gắng “xí xóa” chuyện này khi cho là rồi nó cùng sớm qua đi.
Nhưng danh sách những chính trị gia Cộng ḥa chỉ trích Tổng thống Trump không chỉ có những cái tên quen thuộc như Thượng nghị sỹ Corker, người định nghỉ hưu khi hết nhiệm kỳ vào tháng 1/2019.
Danh sách đó c̣n có những người vốn được coi là “bạn” của ông Trump như cựu Chủ tịch Ha viện Newt Gingrich, người gọi màn thể hiện ông Trump ở Phần Lan vừa rồi là “sai lầm nhiêm trọng nhất trong nhiệm kỳ Tổng thống của ông”.
Truyền thông Mỹ phản ứng ra sao? Trang chủ của New York Daily News đăng ḍng tít lớn với cụm từ “tội phản quốc trắng trợn” (Open treason). Nhẹ nhàng hơn, Wall Street Journal gọi đó là “nỗi xấu hổ của quốc gia”. Thậm chí những b́nh luận viên của Fox News vốn thân thiện với ông ông Trump cũng tỏ ra ngạc nhiên, trong đó có Neil Cavuto và Abby Huntsman, người có cha là Jon Huntsman, Đại sứ Mỹ tại Nga hiện nay.
Lá chắn cuối cùng
Một số lănh đạo phe Cộng ḥa như Thượng nghị sỹ bang Kentucky Mitch McConnell hay Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan có phản ứng thận trọng hơn khi cố gắng “gắp lửa bỏ tay” Nga thay v́ chĩa mũi giáo về phía Tổng thống Donald Trump.
Nhưng họ cũng t́m cách thể hiện sự khác biệt và duy tŕ khoảng cách nhất định với ông Trump trong vấn đề Nga, có lẽ là bằng cách lệnh trừng phạt mới với Moscow hay điều trần để “xoay” những thành viên chính quyền Tổng thống Donald Trump. Các chính gị gia Cộng ḥa khác cũng t́m cách tránh bầu không khí đối đầu.
“Tôi ước ǵ ông ấy đă nói trước mặt Tổng thống Putin và cả thế giới” – Thượng nghị sỹ Rob Portman chia sẻ với Fox News. “Tôi tin lời ông ấy rằng ông ấy đă nói nhầm, chắc chắn là thế”.
Việc Nga trở thành một chủ đề dễ gây tranh căi trong nội bộ đảng Cộng ḥa chỉ là 1 dấu hiệu cho thấy chính trường Mỹ đă bị đẩy đi xa đến đâu dưới thời Tổng thống Donald Trump.
Nếu như trước đây các chính trị gia Cộng ḥa chê trách cựu Tổng thống Barack Obama khi ông tuyên bố sẽ “linh hoạt” hơn để hợp tác với ông Putin sau khi tái đắc cử, th́ nay nhiều người trong số họ phải “ngậm bồ ḥn làm ngọt” khi ông Trump đối xứ với Tổng thống Nga như một người bạn đáng tin cậy.
Các Tổng thống trước đây của Mỹ, không chỉ ông Obama mà cả ông Bush, đều t́m cách xây dựng mối quan hệ tốt với Nga và với cá nhân ông Putin nhưng chưa có ai “mắt nhắm, mắt mở” với những hành động bị coi là thù địch của Nga hay bênh vực Moscow trước cáo buộc của các cơ quan t́nh báo trong nước.
Nhưng “từ ‘phản quốc’ là quá mạnh nên chúng ta cần sử dụng nó một cách thận trọng” – cựu quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ dưới thời Tổng thống George W. Bush, ông Eliot Cohen nhận định.
Mặc dù vậy, cựu Giám đốc CIA khẳng định ông ư thức được sự nặng nhẹ của từ “phản quốc” mà ông dùng để cáo buộc Tổng thống Trump.
“Tôi tin chắc [cố Tổng thống] Ronald Reagan nghe những ǵ ông Trump nói cũng không thể tin được.” – ông Brennan nói.
VietBF © Sưu tầm