Nh́n lại 1 chặng đường dài của quá khứ cho thấy TQ luôn là nước bị Nhật bắt nạt 1 cách không thương tiếc. Những cuộc đàn áp thẳng tay của Nhật đă để lại trong ḷng người TQ những vết thương mà cho tới tận bây giờ vẫn chưa thế lành. Đây thực sự là 1 nỗi đau mà chắc chắn người TQ vẫn măi không thể quên và nguôi ngoai.Quan hệ Trung Quốc và Nhật Bản ngày nay vẫn căng thẳng và tiềm ẩn xung đột v́ nhiều lí do khác nhau. Một trong những điểm quan trọng nhất xuất phát từ cuộc chiến khởi đầu cách đây hơn 80 năm. Đă nhiều thập kỷ trôi qua nhưng mối hận của người Trung Quốc vẫn chưa nguôi ngoai, đặc biệt là với những nạn nhân chủ nghĩa đế quốc Nhật Bản ngày nay vẫn c̣n sống ở Trung Quốc.
Chương tŕnh học ở Trung Quốc cũng vẫn đậm chất chống Nhật Bản. Kể từ sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, Trung Quốc sử dụng chủ nghĩa dân tộc làm bàn đạp để thu hút sự ủng hộ của dân chúng. Kết quả là rất nhiều người Trung Quốc trẻ tuổi bài Nhật trở thành xu hướng chủ đạo. Ngoài ra, nhiều người Trung Quốc cho rằng Nhật không bày tỏ thiện chí và sự hối lỗi mà thậm chí c̣n ca ngợi chủ nghĩa quân phiệt trước đây.
Lí giải điều này, học giả Shaohua Hu thuộc Viện Nghiên cứu Chính sách Nhật Bản cho biết mối căm thù của người Trung Quốc xuất phát từ lư do tâm lư và căn cứ lịch sử. Thế chiến II với sự trỗi dậy của quân Nhật chỉ là một trong số ít lần nước này thể hiện tham vọng bành trướng sang Trung Quốc.Người Trung Quốc và Hàn Quốc hồi cuối thế kỷ 13 từng bị quân đội Nhật hùng mạnh xâm chiếm. Dưới thời nhà Minh (1368-1644), cướp biển Nhật Bản liên tục quấy nhiễu bờ biển Trung Quốc và dọc sông Dương Tử. Cuối thế kỷ 16, lănh chúa Hideyoshi thậm chí c̣n đưa quân xâm lược Hàn Quốc để làm bàn đạp chiếm Trung Quốc. Lănh chúa này từng hy vọng chuyển thủ đô của Nhật về Bắc Kinh ngày nay.
Trong thời hiện đại, không cường quốc nào gây tác động lớn Trung Quốc như Nhật Bản. Đầu năm 1874, Tokyo từng gửi một đoàn viễn chinh tới đảo Đài Loan trừng phạt người dân bản địa v́ đánh đắm tàu cá Nhật Bản. Sau khi bị chống trả quyết liệt, Nhật Bản sử dụng kế sách ngoại giao ép Trung Quốc phải trả tiền đền bù.
Sau đó 20 năm, khi Bắc Kinh được yêu cầu tham gia chặn đứng phong trào nông dân ở Hàn Quốc, Tokyo đă gửi ngay đội quân viễn chinh tới đảo Triều Tiên. Một Trung Quốc yếu thế đă buộc phải nhường lănh thổ và trả chiến phí gấp 2 lần ngân sách chính phủ cho Nhật Bản. Điều này tạo cơ hội cho Nhật xây dựng nhà máy ở Trung Quốc và mở đầu thời kỳ phát triển kinh tế hoàng kim.
Cuộc chiến Nga- Nhật năm 1904-1905 diễn ra chủ yếu ở phần lănh thổ đông bắc Trung Quốc. Tiếp tới phong trào Nghĩa Ḥa Đoàn, Nhật Bản chiếm được 1/3 diện tích lănh thổ của lực lượng tấn công chính quyền Bắc Kinh.
Thế chiến I càng khiến Nhật Bản hưởng lợi nhiều hơn từ Trung Quốc. Sau khi đưa ra 21 yêu sách nhằm mở rộng quyền lực và thanh thế, Nhật “nuốt trọn” vùng lănh thổ từng được Đức cai quản ở Sơn Đông. Cuối những năm 1920, Nhật Bản hỗ trợ các lănh chúa ở đông bắc Trung Quốc để chặn sự thống nhất của quốc gia đông dân nhất hành tinh. Cuộc suy thoái kinh tế thế giới năm 1933 và sự trỗi dậy của chủ nghĩa quân phiệt Nhật Bản càng làm Tokyo thêm “tác oai tác quái”. Hệ quả, Nhật chiếm trọn vùng đông bắc Trung Quốc và tới năm 1937 đẩy nước này vào cuộc chiến tranh không mong muốn.
8 năm kháng chiến chống Nhật khiến nền kinh tế Trung Quốc suy thoái nghiêm trọng và khiến hàng triệu người chết. Tới ngày hôm nay, sự tàn ác của quân Nhật thời đó trong kư ức nhiều người Trung Quốc, đặc biệt là vụ thảm sát Nam Kinh sẽ khó phai mờ.
Trung Quốc không ưa Nhật Bản một phần bởi yếu tố tâm lư. Nhiều người Trung Quốc cho rằng Nhật Bản quên ơn. Trong quá khứ, Nhật Bản vay mượn rất nhiều từ văn hóa văn minh của Trung Quốc, từ luật pháp, chữ viết, kiến trúc tới trang phục. Theo quan niệm truyền thống Trung Quốc, “nửa chữ cũng là thầy”. Tuy nhiên “cậu học tṛ Nhật Bản” chưa bao giờ thôi t́m cách cưỡng bức, đe dọa và tấn công Trung Quốc.Trung Quốc cảm thấy khó nuốt trôi mối hận này. Khi nh́n vào tiềm lực hai quốc gia, khó có một ai nghĩ rằng Trung Quốc lại chịu thua cay đắng trước Nhật Bản. Tokyo có diện tích nhỏ hơn rất nhiều và tài nguyên eo hẹp. Quân Trung Quốc nhiều hơn quân Nhật hàng chục lần và vóc dáng c̣n cao lớn hơn lính Nhật Bản thời đó vốn hay bị chế nhạo là "lùn".
Một điều quan trọng hơn, đó là người Trung Quốc vẫn chưa thỏa măn được khát vọng trả hận của ḿnh. Nhiều người từng ḱ vọng rồi Trung Quốc và Nhật Bản sẽ lại ḥa hợp như Pháp và Đức trước đây. Trong quá khứ, Pháp và Đức đă nhiều lần đụng độ, đánh nhau liên miên nhưng sau thế chiến II lại là đồng minh thân cận. Điểm khác biệt duy nhất là ở chỗ Pháp và Đức thay phiên nhau xâm chiếm nước c̣n lại. Với Trung Quốc, nước này chưa một lần thể hiện năng lực “chiếu trên” trước Nhật Bản trong những cuộc đấu tay đôi. Vết thương tâm lư này không thể hàn gắn với rất nhiều người Trung Quốc vốn tôn sùng chủ nghĩa dân tộc.
|