Tổng thống Mỹ Donald Trump đă làm cho Trung Đông dậy sóng. Ông đă làm cái việc mà 22 năm qua, các Tổng thống Mỹ không ai dám làm. Tiến tŕnh ḥa b́nh ở Trung Đông sẽ càng không lối thoát.
Hàng loạt nước lên tiếng chỉ trích, bày tỏ lo ngại trước tuyên bố của tổng thống Mỹ. Quân đội Israel đă đặt toàn bộ lực lượng dự bị vào t́nh trạng sẵn sàng hành động.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đă công bố chính quyền ông sẽ bắt đầu quá tŕnh dời Đại sứ quán Mỹ ở TP Tel Aviv tới Jerusalem sau khi công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu hoan nghênh quyết định của ông Trump, đồng thời tin rằng nhiều nước khác sẽ tiếp tục công nhận Jerusalem là thủ đô của nước này.
Ngược với Israel, cả thế giới Ả Rập giờ đây đang sục sôi trong phẫn nộ. Phần c̣n lại của thế giới đang nín thở theo dơi những diễn biến tiếp theo của khu vực, lo sợ những mâu thuẫn tôn giáo sẽ vượt khỏi tầm kiểm soát và leo thang thành bạo lực vũ trang.
Làn sóng chỉ trích dâng cao
Quyết định của Tổng thống Trump khiến rất nhiều lănh đạo thế giới bày tỏ quan ngại v́ nguy cơ làm căng thẳng khu vực ngày càng leo thang. Tổng Thư kư Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO) Saeb Erekat nói: “Ông Trump đă phá hủy bất cứ khả năng nào cho việc xúc tiến một giải pháp hai nhà nước”. Ai Cập và Jordan đă lên tiếng bác bỏ quyết định của Mỹ. Liên đoàn Ả Rập cũng dự kiến họp khẩn vào ngày 9-12 tới để bàn về những diễn biến tiếp theo.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan th́ cho rằng tuyên bố của chủ nhân Nhà Trắng đă xem nhẹ nghị quyết của Liên Hiệp Quốc năm 1980 về t́nh trạng của Jerusalem. Ông Erdogan nhấn mạnh bước đi của Mỹ đẩy khu vực vào chảo lửa. Trong khi đó, đồng minh thân thiết của Mỹ là Saudi Arabia cũng phải lên tiếng chỉ trích quyết định của Tổng thống Trump là thiếu trách nhiệm và tùy tiện. Liên minh châu Âu (EU) cũng lên tiếng quan ngại sâu sắc về t́nh h́nh mới.
Đến cả Giáo hoàng Francis cũng “không thể im lặng” mà phải bày tỏ sự lo lắng của ḿnh về tuyên bố chấn động của Mỹ. Giáo hoàng nói: “Jerusalem là một TP đặc thù, rất thiêng liêng với cả người Do Thái, Hồi giáo và Cơ Đốc giáo, thánh địa cho các tôn giáo. TP này mang thiên hướng đặc biệt của ḥa b́nh”. Ngay sau quyết định của ông Trump, hàng loạt cuộc biểu t́nh nổ ra.
Nhiều người lo ngại những mâu thuẫn tôn giáo xoay quanh vấn đề Jerusalem sẽ châm ng̣i “thùng thuốc nổ” tại Trung Đông.
Nhiều vụ xô xát tại khu thành cổ Jerusalem đă nổ ra trong ngày 7-12. Ảnh: REUTERS
Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) đă thổi bùng lại nguy cơ xung đột Israel-Palestine. Ảnh: NBC NEWS
Nguy cơ xung đột vũ trang
Lực lượng Hồi giáo Hamas ở Palestine ngày 7-12 đă lập tức kêu gọi người Palestine thực hiện một cuộc nổi dậy bạo lực Intifada chống lại Israel. “Chúng ta cần kêu gọi và bắt tay vào tiến hành một intifada giáng thẳng vào phong trào phục quốc Do Thái” - lănh đạo Hamas Ismail Haniyeh tuyên bố tại dải Gaza ngày 7-12. Hamas là lực lượng vũ trang đang nắm quyền kiểm soát dải Gaza, dải đất hẹp ven biển dọc theo Địa Trung Hải, ở Trung Đông.
Quân đội Israel cùng ngày tuyên bố sẽ tăng quân đến khu vực Bờ Tây, đồng thời đặt một số đơn vị quân sự khác vào t́nh trạng sẵn sàng hành động, hăng tin RT dẫn lại thông cáo. “Dựa trên kết luận đánh giá t́nh h́nh của tổng tham mưu, một số tiểu đoàn sẽ được điều động tăng viện cho khu vực Bờ Tây, đồng thời hỗ trợ công tác t́nh báo chiến đấu và bảo vệ lănh thổ” - phía quân đội Israel cho biết. Theo tờ Times of Israel tính đến ngày 7-12, Bộ Quốc pḥng Israel vẫn chưa có tín hiệu sẽ huy động thêm lực lượng quân dự bị của nước này. Hiện chưa rơ có bao nhiêu tiểu đoàn bộ binh được điều động thêm đến Bờ Tây.
Trong khi đó, nhóm vũ trang Al-Nojaba thân Iran cũng đă ra thông cáo đe dọa tấn công các đơn vị quân sự Mỹ c̣n đóng tại Iraq, theo hăng tin AFP. Lănh đạo nhóm này là Akram al-Kaabi cho biết: “Quyết định của ông Trump về Jerusalem là lư do chính đáng để tấn công các lực lượng của Mỹ tại Iraq”. Nhóm Al-Nojaba hiện có gần 1.500 tay súng và từng sát cánh cùng quân đội Iraq trong cuộc chiến chống khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS). Hiện Mỹ có từ 5.200 đến gần 9.000 quân nhân tại Iraq.