Thực tế Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ có rất nhiều bất đồng chưa giải quyết được. Thổ Nhĩ Kỳ là một quốc gia có truyền thống, là một đế chế "xâm lược" thời cổ đại cho đến bây giờ. Thực chất có phải Thổ Nhĩ Kỳ mua S-400 để trả đũa Mỹ?
Là thành viên NATO nhưng Thổ Nhĩ Kỳ có chủ quyền và độc lập nên có quyền mua những loại vũ khí cần thiết cho an ninh quốc gia.
Theo Sputnik, trong bối cảnh Thổ Nhĩ Kỳ và Nga tuyên bố đàm phán thành công về việc Thổ Nhĩ Kỳ mua các hệ thống tên lửa pḥng không S-400 của Nga, Mỹ có tín hiệu quan ngại về vấn đề này.
Ngày 19/7, Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ James Mattis cảnh báo các nhà chức trách Ankara rằng các hệ thống tên lửa pḥng không của Nga S-400 “Triumph” không phù hợp với các tiêu chuẩn của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Câu hỏi đặt ra là tại sao Mỹ quan ngại đến việc Thổ Nhĩ Kỳ mua vũ khí của Nga? Bởi v́ có nhiều nước NATO cũng mua vũ khí của Nga, đặc biệt là Romania, Bulgaria, Hy Lạp và Đức đang nắm giữ trong tay các hệ thống S-200 và S-300.
Thổ Nhĩ Kỳ muốn mua 4 tiểu đoàn S-400 của Nga
Trả lời câu hỏi phỏng vấn Sputnik về tuyên bố của người đứng đầu Lầu Năm Góc, ông Mesut Hakkı Chashin, sĩ quan Không quân Thổ Nhĩ Kỳ về hưu, Giáo sư Quan hệ Quốc tế của Học viện Không quân và Đại học Ozyegin ở Istanbul nhấn mạnh rằng quan ngại của Mỹ đối với việc Thổ Nhĩ Kỳ mua các tổ hợp S-400 là vô căn cứ.
Ông nói thêm: “Thổ Nhĩ Kỳ đă từng liên hệ với NATO để mua các hệ thống pḥng không. V́ lư do chính trị, Đức đă thu hồi các tổ hợp Patriot để gây đ̣n bẩy áp lực chính trị. Bên cạnh đó, tổ hợp Patriot không thể bao trùm tất cả các khu vực có thể bị đe dọa của Thổ Nhĩ Kỳ".
Theo ông Chashin, hệ thống S-400 có tất cả các thiết lập cực kỳ hiện đại mà Thổ Nhĩ Kỳ cần đến, với tầm xa 400 km, tầm cao lên đến 30 km. Tên lửa SAM có thể đồng thời bắn trúng 36 mục tiêu, nếu cần thiết, có thể bắn trúng 72 mục tiêu với sự hỗ trợ của pin kép. Đối với Thổ Nhĩ Kỳ, tất cả điều này là những yếu tố rất quan trọng.
Tên lửa S-400 được Nga bố trí tại Syria
Ông Chashin mỉa mai rằng là một quân nhân có kinh nghiệm, người đứng đầu Lầu Năm Góc cũng nhận thức được điều này.
Theo ông Chashin, vấn đề quốc pḥng của Thổ Nhĩ Kỳ đă không được giải quyết từ những năm 1990, hệ thống pḥng thủ là nhu cầu thiết yếu của nước này.
Ông Chashin nói: “Rơ ràng Thổ Nhĩ Kỳ có nhu cầu cấp thiết về các hệ thống tên lửa pḥng không hiện đại nhất. Chúng tôi nhớ trong cuộc chiến tranh Iran-Iraq 1980-1988, Iraq đă tấn công bằng tên lửa vào Iran. Trong cuộc chiến tranh vùng Vịnh năm 1991 và cuộc chiếm đóng Iraq năm 2003, chúng tôi đă chứng kiến tác dụng của tên lửa mà Baghdad sở hữu".
Chuyên gia Thổ Nhĩ Kỳ cho biết từ năm 2015, dân thường trong khu vực biên giới Thổ Nhĩ Kỳ-Syria đă bắt đầu phải chịu đựng các cuộc tấn công bằng tên lửa của tổ chức khủng bố IS vào Syria. Thổ Nhĩ Kỳ phải đối mặt với các cuộc tấn công đe dọa sự toàn vẹn lănh thổ và an ninh quốc gia. Bên cạnh đó, tên lửa đạn đạo xuất phát từ Iran và các nước láng giềng là mối đe dọa cực kỳ nghiêm trọng.
Mỹ lấy lư do kỹ thuật để bày tỏ quan ngại việc Thổ Nhĩ Kỳ mua S-400
Chỉ trích tuyên bố của Bộ Quốc pḥng Mỹ về việc Thổ Nhĩ Kỳ mua S-400, ông Chashin nói: “Thổ Nhĩ Kỳ là nước có chủ quyền và độc lập. Là thành viên của NATO, đồng thời Thổ Nhĩ Kỳ có quyền mua từ các nước khác những loại vũ khí cần thiết cho an ninh quốc gia. Sử dụng hay không sử sụng các loại vũ khí mà Thổ Nhĩ Kỳ sở hữu là công việc của NATO".
Chuyên gia này nêu ra một loạt bằng chứng cho thấy Mỹ đă gây khó dễ với Thổ Nhĩ Kỳ. Lúc đầu Mỹ đă không chấp nhận các điều khoản của Thổ Nhĩ Kỳ về hệ thống Patriot. Mỹ chống thỏa thuận giữa Ankara và Bắc Kinh về việc cung cấp vũ khí. Sau đó, Thổ Nhĩ Kỳ một lần nữa đă tổ chức đấu thầu, đưa ra các điều kiện trước đó, và một lần nữa Mỹ không hài ḷng.
Phản ứng của các bên được đưa ra sau khi Bộ trưởng Quốc pḥng Thổ Nhĩ Kỳ Fikri Isik hồi đầu tháng 7 cho biết nước này và Nga đă đạt được nhất trí về vấn đề tài chính và các vấn đề kỹ thuật liên quan tới thương vụ mua bán hệ thống tên lửa tên lửa pḥng không S-400.
Vị bộ trưởng này cũng lưu ư rằng Thổ Nhĩ Kỳ vẫn hợp tác với các nước thành viên của tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) như Pháp và Italy về việc phát triển một hệ thống pḥng thủ tên lửa quốc gia và đang đàm phán với Mỹ về vấn đề này.