Hồng Kông lụi bại sau 20 năm trở về Trung Quốc

[Gibbs]

Hồng Kông đã dần đánh mất ánh sáng hào quang sau 20 năm được trao trả lại Trung Quốc. Quyền tự do bị chà đạp, dân chủ bị đàn áp. Không những thế kinh tế Hồng Kông so với thời hoàng kim giờ chỉ là một đống đổ nát. Những bộ phim và dàn siêu sao Hồng Kông luôn gây cảm hứng cho cả thế giới, được mệnh danh là Hollywood của châu Á giờ đã đi vào dĩ vãng. Hồng Kông đang đi xuống, xập xệ cả về vật chất, văn hóa và ý thức.

Các thanh thiếu niên Hong Kong mang một tầm nhìn đầy khát vọng về một xã hội tự do trong bầu cử, nơi công chúng có quyền đưa ra tiếng nói của mình. Nhiều thanh niên Hong Kong dù đến tuổi trưởng thành vẫn ở chung với bố mẹ, do giá cả bất động sản đắt đỏ và phần nữa là không có tiền. Những thanh niên này thường phải lén lút ra khỏi nhà để tham gia biểu tình mà không để bố mẹ biết, hy vọng họ không phát hiện ra. Vào năm 2014, chính quyền Trung Cộng đã thuê khoảng 200 tên côn đồ từ hai băng nhóm xã hội đen lớn của Hong Kong đã xông vào các trại biểu tình của phong trào Occupy Central để gây rối, khiến nhiều người bị thương. Chuyện thuê côn đồ để đàn áp người biểu tình là bình thường mỗi khi cảnh sát bó tay với các cuộc biểu tình xảy ra tại Hồng Kông. So với phần còn lại của Trung Quốc, Hồng Kông có thể coi là một thành phố khá giàu có, nhưng bên cạnh đó lại là một phần đông dân số sống trong nghèo khổ và họ không thể trang trải nổi phí sinh hoạt.

Từ lâu nay, Hồng Kông vẫn có vai trò là cầu nối giữa Trung Quốc và thế giới, vận chuyển cả hàng hóa và dòng vốn đầu tư từ nước ngoài vào Trung Quốc và theo chiều ngược lại. Tuy nhiên sau khi trả lại Trung Quốc vai trò ấy giảm xuống đáng kể bởi Trung Quốc thực hiện chính sách mở cửa và tham gia trực tiếp vào các hoạt động kinh tế toàn cầu. Chính điều này làm hạ nhiệt vai trò của vận tải trong quá trình thúc đẩy kinh tế tại Hồng Kông. Bằng chứng là, vào nửa sau của năm 2000, trong khi khối lượng hàng hóa được vận chuyển qua Hồng Kông tăng khoảng 2% mỗi năm thì thị phần kinh doanh hàng hóa Hàn Quốc tại đây đã giảm từ 70% (2001) xuống dưới 40% như hiện nay. Vào năm 2015, Viện Chính sách Hàng hải của Trung Quốc đã đưa ra dự đoán, đến năm 2030, "vị trí trung tâm vận chuyển quốc tế của Hồng Kông sẽ biến mất."

Được ca ngợi là thành phố có thị trường tự do, thế nhưng trên thực tế nền kinh tế của Hồng Kông không có chỗ cho tự do và bị chi phối hoàn toàn bởi một số ít những đại gia độc quyền thân Trung Cộng. Viện nghiên cứu chính sách Heritage Foundation (Mỹ) luôn xếp Hồng Kông vào vị trí hàng đầu trong những thành phố tự do với lời ca ngợi về một "chính phủ nhỏ, thuế thấp và luật lệ rõ ràng". Nhưng đây chỉ là cách đánh bóng khóe léo của những đại gia Hồng Kông. Đằng sau tất cả những trung tâm mua sắm sang trọng, cuộc sống thực tế tại Hồng Kông dường như chẳng liên quan gì đến một nền kinh tế tự do hay bình đẳng, nó giống như một trò chơi gian lận. Bí ẩn của nền kinh tế Hồng Kông là sự thống trị của các ông trùm lớn. Những ông trùm kinh doanh này liên kết chặt chẽ với nhau và thế lực của họ chiếm tới 1.200 ghế trong Ủy ban bầu cử chọn ra người điều hành Hồng Kông. Những gã khổng lồ này thâu tóm và biến thị trường nơi đây thành nơi gần như không thể cạnh tranh. Những ông trùm này kiểm soát thị trường bất động sản, điện, khí đốt, các bên xe buýt, bến phà, và siêu thị.

Sau khủng hoảng tài chính năm 2008, sự hồi phục kinh tế của Hồng Kông cũng phụ thuộc chủ yếu vào lợi nhuận thu về từ du khách Trung Quốc đại lục và đầu tư bất động sản. Hồng Kông là một trong những thành phố đắt đỏ nhất thế giới. Tại châu Á, Hồng Kông thường chỉ đứng sau các thành phố lớn của Nhật Bản, như Tokyo hay Osaka về giá đất. Thành phố này đứng thứ 15 trên thế giới về giá mua nhà, đứng thứ hai về giá thuê, với nhiều con đường thuộc loại đắt đỏ nhất thế giới. Nguyên nhân của vấn đề này đến từ chính sách "giá đất cao" của Hồng Kông. Việc giá đất tăng quá cao dẫn tới một hệ quả tất yếu trong xã hội Hồng Kông: Sự bất bình đẳng. Hồng Kông luôn tự hào mình có những tỉ phú hàng đầu thế giới, như Li Ka Shing (Lý Gia Thành), anh em nhà Kwok hay Lee Shau-Kee. Có một mẫu số chung đối với các ông trùm trên. Đó là họ đều bắt đầu với bất động sản, rồi sau đó dần nuốt trọn các dịch vụ tiện ích và dịch vụ công cộng. Trong đó, chính phủ - người sở hữu đất, thu về những lợi ích không nhỏ từ việc bán đất và bán quyền sở hữu đất. Tuy nhiên đằng sau những tỉ phú này là 18% trong số 7 triệu người của thành phố sống dưới mức nghèo khó. Ngoài ra, hàng trăm ngàn người không nhà cửa và phải sống trong những căn nhà tạm bợ.

Vào những năm gần đây Hồng Kông với vai trò là cửa ngõ tài chính của Trung Quốc đại lục đã bị phai mờ do hai thành phố lớn là Thượng Hải và Thâm Quyến bắt đầu phát triển mạnh ngành tài chính. Trong khi đó, những vị khách đại lục phóng khoáng không còn đến đây nhiều như trước do nhu cầu du lịch của người dân đang chuyển sang những vùng đất xa hơn như Thái Lan, Nhật Bản, châu Âu. Kinh tế Hồng Kông cũng bắt đầu lụi bại dần vì làn sóng tội phạm, người Hồng Kông bị mất việc làm, các công ty gốc Hồng Kông bị mất ưu thế cạnh tranh do các công ty thân cận, đút lót chính quyền Trung Cộng thao túng thị trường.

Giàu nghèo càng ngày một chênh lệch lớn, chuyện hy hữu lại xảy ra ngay tại một nước có chế độ cộng sản xã hội chủ nghĩa. Người Hồng Kông đại đa số vẫn sống trong những căn nhà ổ chuột, trung bình một hộ 10m2. Gay go hơn nữa là ý thức, lối sống văn hóa của Hồng Kông cũng đi xuống một cách thậm tệ. Nạn cướp giật, lừa đảo lộng hành ngày một cao. Hồng Kông từ một con hổ châu Á giờ trở thành một con chuột cống bẩn thỉu.