Tưởng rằng cô lập Qatar khiến đất nước giàu có nhưng tiềm lực quân sự không có là bao sẽ phải quy phục. Nhưng thật không ngờ, chiến dịch này sắp sụp đổ. Cấm vận Qatar đă vấp phải các quốc gia hùng mạnh khác trong khu vực lại có động thái phản đối phong trào cấm vận này.
Đầu tháng qua, Saudi Arabia, Bahrain, Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) cùng nhiều nước khác đă cắt đứt quan hệ ngoại giao, cấm vận kinh tế đối với Doha sau khi cáo buộc nước này tài trợ khủng bố cũng như gây bất ổn khu vực.
Tuy nhiên, Thổ Nhĩ Kỳ và một số quốc gia Trung Đông lại từ chối ủng bộ phong trào cô lập Qatar và bắt đầu hành động để giúp quốc gia này vượt qua "cơn băo" ngoại giao. Ngày 14/6, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu đă tới thủ đô Doha để gặp người đồng cấp Qatar Mohammed bin Abdulrahman al Thani cùng với Quốc vương Sheikh Tamim bin Hamad Al Thani. Ngoài ra, báo Nga Kommersant đưa tin, sau những cuộc gặp trên, ông Cavusoglu dự kiến sẽ thăm Saudi Arabia – quốc gia được xem là “kẻ xúi bẩy” chính của cuộc khủng hoảng ngoại giao đang diễn ra.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Edorgan (trái) và Quốc vương Qatar Sheikh Tamim (phải) tṛ chuyện trong một cuộc gặp ở Doha. Ảnh: AP
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cũng tuyên bố rằng “việc cô lập Qatar là một sai lầm chết người trái với các giá trị Hồi giáo”. Theo ông Erdogan, Qatar hiện tích cực chống lại tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng. Nhà lănh đạo Thổ Nhĩ Kỳ cũng yêu cầu quân đội nước này đưa 3.000 binh sĩ tới Qatar đến giữ “ḥa b́nh và ổn định trong khu vực”.
Trong khi đó, Thủ tướng Iraq Haider al-Abadi lên tiếng khẳng định các biện pháp trừng phạt chống Qatar chỉ làm ảnh hưởng dân thường chứ không tác động được đến giới lănh đạo. Kuwait, Oman, Marocco và Jordan cũng quyết định không ủng hộ phong trào chống Qatar.
Giáo sư Grigory Kosach tại Đại học Nhà nước Nga về Nhân loại trả lời báo Kommersant cho hay Qatar thực sự có ảnh hưởng đáng kể đối với một số nước Trung Đông thông qua các tổ chức quyền lực đại diện cho nhóm Anh em Hồi giáo (MB). Ngoài ra, theo ông Kosach, Qatar c̣n giành được sự ủng hộ rơ rệt tại châu Âu.
“Các nhà nhập khẩu hydrocarbon của Qatar ở châu Âu không muốn t́nh h́nh khu vực bị xấu đi và đă kêu gọi giải quyết cuộc khủng hoảng này nhanh nhất có thể. Tất cả các nước này cho thấy rằng có một liên minh khác đang được h́nh thành xung quanh Qatar, có khả năng đối đầu với Saudi Arabia và các đồng minh”, vị giáo sư giải thích.
Tờ Kommersant cũng lưu ư rằng Ngoại trưởng Saudi Arabia Adel al-Jubeir từng tuyên bố vụ phong tỏa nhằm vào Qatar trên thực tế không phải một vụ phong tỏa và Saudi Arabia đang chuẩn bị để cho phép nối loại hoạt động hàng hải cung cấp lương thực và thuốc men cho Doha nếu cần.
Cùng lúc đó, Bộ trưởng Hàng không Dân sự Ai Cập Sherif Fathy tuyên bố các hăng hàng không Qatar đă không c̣n bị cấm sử dụng không phận Ai Cập, trong khi Tổng thống Abdel Fatah al-Sisi bày tỏ lo ngại khủng hoảng ngoại giao Qatar không nên để bùng phát thành chiến tranh.
V́ thế, có thể nói rằng các nước “xúi bẩy” cô lập Qatar đă nhận ra họ sẽ không thể cô lập được hoàn toàn Qatar và bắt đầu lùi bước. Trong bối cảnh rạn nứt quan hệ giữa các nước Vùng Vịnh, hai tàu chiến Mỹ vừa đến Doha để tham gia tập trận chung với Hải quân Qatar. Lầu Năm Góc cũng đạt được thỏa thuận cuối cùng trong hợp đồng trị giá 12 tỷ USD nhằm bán 36 chiếc chiến đấu cơ F-15 cho Doha.
Thủ tướng Anh Theresa May ngày 15/6 cũng lên tiếng hối thúc lănh đạo các nước Saudi Arabia, Bahrain và Qatar có những bước đi nhằm giảm bớt căng thẳng dẫn đến việc các cường quốc Arab cắt đứt quan hệ với Doha.