VBF-Căn bệnh gout là căn bệnh của nhà giàu, cũng v́ ăn nhiều thịt quá, uống nhiều rượu. Nhất là thịt rừng phải tránh, rồi nhiều món cá, tôm cũng phải tránh. Bệnh gout là bệnh mà ngón chân cái bị sưng tấy và mất nhiều ngày sau mới khỏi.
Ai có bị bệnh gout (người Việt thường đọc là gút) mới thấu hiểu được các triệu chứng đau đớn của căn bệnh này: cơn đau khủng khiếp bất ngờ, gốc ngón cái sưng tấy và đỏ, các khớp khác cũng có thể bị.
Gout - một h́nh thức phức tạp của bệnh viêm khớp - có thể ảnh hưởng đến bất cứ ai. Đàn ông dễ bị bệnh gút hơn, đàn bà th́ dễ bị bệnh gút sau khi măn kinh.
Bệnh gút thường tấn công đột ngột, đánh thức bệnh nhân vào giữa đêm với cảm giác rằng ngón chân cái của bạn đang bị cháy. Các khớp bị nóng, sưng và đau thật đau đến nỗi bạn không chịu được trọng lượng của tấm ga trải giường phủ lên chân bạn.
Sau khi cơn đau nhất lắng xuống, các khớp vẫn bị khó chịu dài dài từ vài ngày đến vài tuần. Những cơn đau sau đó có thể sẽ kéo dài hơn và ảnh hưởng đến nhiều khớp hơn.
Mời quư vị đọc bài viết sau đây của BS Đỗ Hồng Ngọc về một cơn đau gút.
[hết ITALIC]
Chân mạng đế vương
BS Đỗ Hồng Ngọc
Ai mắc bệnh Gút th́ h́nh như ít nhiều đều có “chân mạng đế vương” cả! Bằng cớ là bệnh thường luôn bắt đầu từ dướichân, ở ngón chân cái trước rồi mới lan đi các nơi, và mặt khác, từ xa xưa, người ta cũng đă gọi Gút là bệnh của vua (maladie des rois). Lịch sử y học cũng đă ghi nhận Alexandre le Grand, Charlemagne, Louis XIV… đều bị bệnh này.
Vua chúa hay đi săn bắn, ăn thịt rừng, uống nhiều rượu nên dễ bị Gút. Về sau, những người giàu có cũng hay mắc phải bệnh này do những bữa ăn “đạm bạc” đầy rượu thịt của họ (theo cách giải thích bây giờ th́ đó là những bữa ăn nhiềuđạmvà tốnbạc!) nên Gút cũng là bệnh của nhà giàu (maladie des riches). Đau khủng khiếp. À không, nhức nữa, nhức khủng khiếp. À mà không đúng, buốt nữa, buốt khủng khiếp. Đau. Nhức. Buốt. Nhích qua nhích lại nhích tới nhích lui ǵ cũng đau cả. Chân sưng một cục, nóng đỏ. Mất ngủ. Mất ăn. Vua cũng phải kêu Trời!
Vua Louis XIV trong cơn đau gút.
Tôi vừa bị một vố. Đau sưng ngón chân cái của bàn chân phải. Đúng truyền thống: “chân” của “mạng đế vương” rồi c̣n ǵ! Nhưng oan quá, lâu nay ăn uống cẩn thận mà, có săn bắn có nội tạng động vật ǵ đâu… Từ lâu đă bỏ thịt, chỉ c̣n rau, cá, củ quả! Chắc tại già. Già, thận yếu, thải không kịp độc chất chăng?
Độc chất ở đây là acid uric, sinh ra từ chuyển hóa protein có chứa nhiều purin trong thức ăn. Acid uric lắng đọng tạo thành muối Urat, quyện quanh và chèn vào giữa các khớp, đại khái như cho cát vào các khớp xe rồi nổ máy, rồ ga cho nó chạy vậy!
Các thức ăn chứa nhiều purin là thịt rừng, hải sản, kèm với bia rượu, dzô dzô 100% th́ dễ có “chân mạng đế vương” lắm vậy. Lúc c̣n trẻ, c̣n khỏe th́ thận tốt, thải độc chất nhanh, nhưng vẫn tích tụ đó, chờ có tuổi, sinh sự. Gút có thể dẫn tới biến dạng bàn chân bàn tay với những u, những cục, những ḥn, đúng là “lục cục ḷn ḥn”… lổn nhổn làm hạn chế cử động và đau nhức kinh niên!
Thuốc trị Gút th́ đă có, nhưng nhiều thứ có hại, thứ th́ gây loét bao tử (dạ dày), làm mục xương, hội chứng cổ trâu, tăng huyết áp (Cushing), thứ th́ gây nhiều tác dụng phụ, tương tác thuốc tùm lum nên cần có hướng dẫn của bác sĩ.
Ngón chân cái sưng tấy và đau khủng khiếp
Nghe tôi bị Gút, các bạn đồng nghiệp, học tṛ… hỏi thử máu chưa, uống thuốc chưa, rồi đem cho mấy thứ! Ông bạn nhà thơ từ bên Mỹ cũng gởi mấy bài thơ bảo đọc đi cho mau khỏi bệnh. **“Tiếng c̣i xe lửa ôi ồn quá, anh giụivào em mái tóc thề, Huế của em đây, trong mái tóc, em thơm lừng ôi em hương quê!Em của anh à, em của anh…nắng h́nh như làm lá thêm xanh, nắng h́nh như làm môi em đỏ, nắng h́nh như mắt em long lanh…” (TVL)**. Có bạn c̣n kêu đọc thần chú, niệm Nam mô… Có bạn bên trời Tây viết “…ở thế kỷ 21 này mà không có cái ǵ làm cho người ta không bị “đau nhức kinh khủng” sao?Ở bên Mỹ họ có cái thuốc “painkiller” (tức “giết cái đau”, sát sanh kiểu này th́ chắc không có tội!), có hữu hiệu không?” Dĩ nhiên là hữu hiệu, nhưng tạm thôi, không dứt hẳn được, lại cũng sinh lắm biến chứng, side-effects. C̣n cái “painkiller” này có sát sanh không ư? Th́… có! Bởi cái “pain” này hẳn phải do nhiều yếu tố hợp thành, do duyên sanh cả đó thôi, nên chắc chắn cũng là một thứ “chúng sanh”! Tốt nhất là làm sao cho nó “vô sanh” thay v́ “kill” nó!
Nghĩ lại, đúng là có chuyện “duyên sanh” thiệt. Mấy ngày trước ăn nhiều cá thu quá! Cá thu chiên, cá thu xốt cà, cá thu kho, cá thu “muối sư”… (do mấy bà chị ở quê thương t́nh, mang cho). Ḿnh lại quên cá thu có rất nhiều purin! Vậy là đáng đời! Tôi nhất định không uống thuốc, “để xem con Tạo xoay vần đến đâu!”. Tôi hiểu cơ thể phải có một cơ chế “sưng nóng đỏ đau” (viêm) nào đó để chống bệnh, nếu dùng thuốc kháng viêm chẳng hóa ra triệt tiêu mất cái cơ chế tự nhiên rất quư này của cơ thể sao?
Vậy, chuyển hẳn qua ăn rau củ quả xem sao. Có hiệu nghiệm. Thế nhưng nghe có bạn chỉ ăn toàn đậu với đậu mà cũng bị Gút cấp tính. Th́ ra các thứ đậu cũng có nhiều purin, đậu nành, đậu xanh, đậu phộng, đậu Hà Lan… kể cả hạt điều! Ăn vừa vừa thôi th́ không sao! Các loại thịt rừng, nội tạng động vật (thận, tim, gan, pâté gan, xúc xích…) và các loại hải sản như cá thu, cá hồi, tôm hùm… đều chứa rất nhiều purin cần tránh.
Qua ngày thứ ba th́ bớt đau, bớt sưng, nhưng mất cả tuần mới b́nh phục hẳn. Dĩ nhiên đây chỉ là một cơn Gút cấp tính, không cẩn thận th́ tái phát như chơi và trở thành kinh niên!
May quá, rau, trái, sữa, yaourt, fromage, kem… trà, cà phê đều rất ít purin!
Tóm lại, nếu ai có cái “chân mạng đế vương” th́ nên từ bỏ sớm.