Quan hệ Bắc Kinh và Washington thật sự ngày càng căng thẳng. Trung Quốc đă tính toán hết mọi sự có thể xảy ra ở Biển Đông, bởi vậy họ rất cứng rắn. Với Mỹ, thái độ của Trump quá thất thường. Hai yếu tố này đẩy quan hệ Trung - Mỹ đến một giai đoạn vô cùng nguy hiểm. Chuyên gia nhận xét Biển Đông h́nh thành băo tố nguy hiểm, Trung-Mỹ khó tránh binh đao.
Chiến đấu cơ trên tàu sân bay Stennis của Mỹ tuần tra ở Biển Đông
Đó là cảnh báo của một nhóm chuyên gia hàng đầu của Mỹ về Trung Quốc trong một báo cáo gửi Nhà Trắng, trong đó họ đưa ra những khuyến cáo về quan hệ giữa Washington với Bắc Kinh. Báo cáo này được chuyển đến Nhà Trắng hôm 5/2 vừa qua và trên nguyên tắc sẽ được công bố ngày 7/2.
Trong báo cáo này, các chuyên gia Mỹ về Trung Quốc, trong đó có một số người đă làm việc với Trung Quốc từ hơn 50 năm, cảnh báo quan hệ giữa hai cường quốc có vũ khí hạt nhân này có thể xấu đi nhanh chóng và biến thành xung đột kinh tế, thậm chí xung đột quân sự, nếu hai bên không t́m được thỏa hiệp trên các vấn đề như thương mại, Đài Loan và Biển Đông.
Theo nhật báo Anh The Guardian, một trong những tác giả bản báo cáo là ông Winston Lord, cựu đại sứ Mỹ ở Trung Quốc, nhận định hiện nay do các chính sách của Trung Quốc và do sự thất thường của ông Trump, quan hệ giữa hai nước đang ở trong giai đoạn khó lường nhất kể từ sự kiện Thiên An Môn 1989. Ông Orville Schell, một chuyên gia kỳ cựu về Trung Quốc, rất lo ngại về nguy cơ tổng thống Trump phá tan hàng thập kỷ chính sách của Mỹ với Trung Quốc.
Ngay cả trước khi bất ngờ đắc cử tổng thống Mỹ tháng 11/2016, ông Trump đă tuyên bố ông sẽ có thái độ cứng rắn với Trung Quốc. Và kể từ khi thắng cử đến nay, ôngTrump vẫn không thay đổi giọng điệu với Bắc Kinh.
Trên đài truyền h́nh và trên mạng xă hội Twitter, tân tổng thống Mỹ đă tố cáo Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông, thao túng tiền tệ và không giúp kiềm chế nhà lănh đạo Triều Tiên Kim Jong Un. Tổng thống Trump cũng đă khiến Bắc Kinh giận dữ khi cho thấy là ông không đi theo chính sách chỉ công nhận một nước Trung Quốc duy nhất. Báo cáo của các chuyên gia nói trên nhấn mạnh, nguy cơ này «vô cùng nguy hiểm» và là yếu tố đe dọa nghiêm trọng nhất đối với quan hệ Mỹ-Trung.
Các chuyên gia Mỹ về Trung Quốc cũng cảnh báo «băo tố đang h́nh thành» ở Biển Đông. Họ cho rằng những hành động xác quyết chủ quyền ngày càng hung hăng của Trung Quốc, cộng với tư tưởng dân tộc chủ nghĩa ngày càng mạnh ở nước này, khiến Mỹ và Trung Quốc đang «trên đường nguy hiểm đi đến xung đột». Mới đây, cố vấn chiến lược của tổng thống Trump là ông Steve Bannon đă dự báo chiến tranh giữa Mỹ và Trung Quốc ở Biển Đông là «không thể tránh khỏi" trong ṿng từ 5 đến 10 năm tới.
Quân đội Trung Quốc tập trận đổ bộ chiếm đảo trên biển
Những người trong êkíp của ông Trump đă từng chỉ trích sự yếu kém của chính quyền Obama ở châu Á – Thái B́nh Dương và đă yêu cầu gia tăng sự hiện diện quân sự ở vùng này, theo chiến lược «đạt đến ḥa b́nh bằng sức mạnh», nhằm chống lại Trung Quốc. Báo cáo của các chuyên gia khuyến cáo Nhà trắng rằng đó là một chính sánh «thiển cận», chỉ khiến cho t́nh h́nh căng thẳng thêm.
Đặc biệt, cựu đại sứ Winston Lord xem quyết định của ông Trump rút Mỹ ra khỏi Hiệp định tự do mậu dịch Đối tác xuyên Thái B́nh Dương TPP là một «thảm họa», v́ làm tổn hại uy tín của Mỹ ở châu Á và giúp cho Trung Quốc tăng cường ảnh hưởng ở khu vực này.
Không chỉ đưa ra các khuyến cáo, các chuyên gia c̣n kêu gọi chính quyền Donald Trump tránh để quan hệ Mỹ-Trung vượt khỏi tầm kiểm soát.