Trung Quốc chỉ có một, Đài Loan là thuộc về Trung Quốc, điều đó không bao giờ thay đổi. Đài Loan cương quyết từ chối nên Trung Quốc yêu cầu các nước trên thế giới tôn trọng ư nguyện này. Cuộc điện đàm giữa ông Trump và bà Thái Anh Văn đă thành mối lo ngại với các nhà lănh đạo Trung Quốc. Vậy nên hôm 6-12 Trung Quốc kêu gọi Mỹ không cho nhà lănh đạo Đài Loan Thái Anh Văn quá cảnh khi bà thăm Guatemala tháng sau.
Reuters dẫn lời Bộ trưởng Ngoại giao Guatemala Carlos Raul Morales cho biết bà Thái Anh Văn dự kiến thăm nước này trong hai ngày 11 và 12-1-2017. Ông Morales không tiết lộ hai bên sẽ thảo luận những ǵ trong chuyến thăm đó.
Truyền thông Đài Loan hôm 5-12 đưa tin bà Thái Anh Văn sẽ quá cảnh tại New York trên đường tới các nước đồng minh ở Trung Mỹ gồm Nicaragua, Guatemala và El Salvador.
Chính quyền Đài Loan không xác nhận chuyến thăm nói trên nhưng mỗi lần lănh đạo Đài Loan thăm các đồng minh trong khu vực, họ đều quá cảnh tại Mỹ.
Nhà lănh đạo Đài Loan Thái Anh Văn. Ảnh: REUTERS
Khi được hỏi về khả năng bà Thái Anh Văn dừng chân tại Mỹ, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết nguyên tắc “Một Trung Quốc” – trong đó tuyên bố Đài Loan là một phần lănh thổ nước này - được cộng đồng quốc tế công nhận rộng răi.
Bắc Kinh hy vọng Washington “không cho phép bà Thái Anh Văn quá cảnh và không gửi tín hiệu sai lệch đến các lực lượng đ̣i độc lập ở Đài Loan”.
Tại Đài Bắc, phát ngôn viên Cơ quan Ngoại giao Đài Loan Eleanor Wang nhắc lại bất kỳ thông tin chi tiết nào liên quan đến chuyến thăm của lănh đạo ḥn đảo sẽ được thông báo vào thời điểm thích hợp.
Chính phủ El Salvador cho biết họ đang làm việc với Đài Loan về chuyến thăm của bà Thái Anh Văn, dự kiến diễn ra trong tuần thứ hai của tháng 1-2017 nhưng không cho biết ngày cụ thể.
Chính phủ Nicaragua không đưa ra b́nh luận về vấn đề trên. Tổng thống Nicaragua Daniel Ortega sẽ tuyên thệ nhậm chức nhiệm kỳ ba liên tiếp vào ngày 10-1-2017. V́ vậy, chuyến thăm của lănh đạo Đài Loan có thể trùng với thời điểm diễn ra sự kiện này.
Phái đoàn của bà Thái Anh Văn sẽ t́m cách gặp nhóm chuyển giao quyền lực của Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump - bao gồm Chánh Văn pḥng Nhà Trắng Reince Priebus - nếu quá cảnh tại Mỹ. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Mark Toner nói rằng ông không có thông tin liệu bà Thái Anh Văn có gặp các quan chức Washington trên đường ghé thăm hay không.
“Những ǵ tôi có thể nói là việc lănh đạo Đài Loan quá cảnh đều dựa trên thực tế cũng như phù hợp với bản chất không chính thức trong mối quan hệ giữa Mỹ và Đài Loan” – ông Toner cho biết.
Một cố vấn của nhóm chuyển giao quyền lực của ông Trump cho rằng rất khó để tổ chức một cuộc họp giữa bà Thái Anh Văn với ông Trump nếu bà quá cảnh tại New York. Trước đó, Trung Quốc đă phản đối cuộc điện đàm giữa ông Trump và bà Thái Anh Văn khiến Nhà Trắng hôm 5-12 phải lên tiếng trấn an Bắc Kinh.