Sau những tuyên bố hùng hồn của tổng thống Philippines về ông Obama, nhiều người đă đặt ra nhiều sự nghi vấn. Và bây giờ, nghi vấn đó đă được giải quyết khi tổng thống Philippines tuyên bố chia tay ông lớn Mỹ để đến với 1 ông lớn khác là Trung cộng. Liệu mối quan hệ này có tốt đẹp, hay chỉ là nước cờ của các chính trị gia? Đây vẫn là một câu hỏi khó t́m ra câu trả lời.
Theo tin từ Reuters, tuyên bố trên được ông Duterte đưa ra tại Bắc Kinh trong chuyến thăm Trung Quốc cùng với 200 doanh nhân hàng đầu Philippines. Bộ trưởng Bộ Thương mại Philippines Ramon Lopez cho biết số thỏa thuận với tổng trị giá 13,5 tỷ USD đă được kư kết trong chuyến thăm này.
“Nước Mỹ giờ đă thua”, Duterte phát biểu trước các doanh nhân Trung Quốc và Philippines tại một diễn đàn tổ chức tại Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh. Diễn đàn này có sự tham dự của Phó thủ tướng Trung Quốc Trương Cao Lệ.
“Bản thân tôi đă liên kết với ḍng ư hệ của các bạn và có thể tôi cũng sẽ đến Nga để đàm phán với [Tổng thống Vladimir] Putin, nói với ông ấy rằng có ba chúng ta -Trung Quốc, Philippines, và Nga - chống lại thế giới này. Đó là cách duy nhất”, Tổng thống Philippines nói.
“Với điều này, tại diễn đàn này, với sự tiếp đón của các bạn, tôi tuyên bố ly thân với nước Mỹ”, Duterte nói trong tiếng vỗ tay. “Tôi đă chia tách khỏi họ. Bởi vậy tôi sẽ luôn phụ thuộc vào các bạn. Nhưng xin đừng có lo. Chúng tôi sẽ giúp các bạn như các bạn giúp chúng tôi”.
Trung Quốc đă dành cho nhà lănh đạo Philippines những nghi thức đón tiếp trọng thể nhất. Trong cuộc gặp sáng 20/10 với Duterte, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh gọi chuyến thăm này là một “cột mốc” trong mối quan hệ song phương, rằng Trung Quốc và Philippines là những “người anh em của nhau”. Trong khi đó, Duterte nói mối quan hệ giữa hai nước đang ở vào “thời kỳ mùa xuân”.
Sau cuộc gặp trên, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lưu Chấn Dân nói vấn đề biển Đông không phải là tất cả trong mối quan hệ Bắc Kinh-Manila.
“Hai bên nhất trí làm công việc mà họ đă nhất trí cách đây 5 năm. Đó là theo đuổi đối thoại và tham vấn song phương để giải quyết tốt đẹp vấn đề biển Đông”, ông Lưu cho biết.
Ông Lưu cho biết vấn đề băi cạn Scarborough/Hoàng Nham không được đề cập trong chuyến thăm lần này của ông Duterte, đồng thời không trả lời câu hỏi liệu ngư dân Philippines có được quay lại khu vực băi cạn này hay không. Theo ông Lưu, hai quốc gia đă nhất trí về hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ bờ biển và nghề cá, nhưng không cung cấp thêm chi tiết.
Hôm thứ Tư tuần này, khi phát biểu trước hàng trăm người Philippines ở Bắc Kinh, Duterte nói chính sách đối ngoại của Philippines đang dịch chuyển về phía Trung Quốc. “Tôi sẽ không xin xỏ ǵ Mỹ nữa. Chúng ta sẽ bị họ xúc phạm. Bởi vậy giờ là lúc nói lời tạm biệt” với Mỹ - Duterte nói.
Cùng ngày, khoảng 1.000 người Philippines đă biểu t́nh phản đối Mỹ bên ngoài đại sứ quán Mỹ ở Manila. Người biểu t́nh kêu gọi lính Mỹ rút khỏi đảo Mindanao thuộc miền Nam Philippines.
Cũng vào hôm thứ Tư, Duterte nói vụ kiện biển Đông sẽ là “chủ đề phụ” trong các cuộc hội đàm trong chuyến thăm Trung Quốc lần này của ông, và ông sẽ chờ phía Trung Quốc đề cập đến vấn đề tranh chấp biển Đông thay v́ tự ông nêu ra.
Theo Bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Tập Cận B́nh nói rằng những vấn đề chưa giải quyết ngay được nên được tạm gác sang một bên.
Trung Quốc cũng bày tỏ sự ủng hộ đối với cuộc chiến chống ma túy của Duterte, cuộc chiến mà nhiều quốc gia và tổ chức của phương Tây bày tỏ lo ngại về khả năng vi phạm nhân quyền.
Việc Duterte xích lại gần với Trung Quốc diễn ra đồng thời với những dấu hiệu cho thấy mối quan hệ kinh tế được cải thiện giữa Philippines với nền kinh tế lớn thứ nh́ thế giới. Ông Lưu Chấn Dân nói Trung Quốc sẽ mở cửa trở lại cho hàng nông sản xuất khẩu của Philippines và cung cấp vốn cho nước này phát triển cơ sở hạ tầng.