Vietbf.com - Nếu Mỹ để Trung Quốc xây dựng đảo quân sự ở băi Scarborough hoàn thành, th́ cùng với các cơ sở quân sự đă có tại quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa sẽ tạo thành một “Tam giác chiến lược, cho phép Trung Quốc kiểm soát được toàn bộ Biển Đông”. Cho nên Trung Quốc đă có ư đồ này rồi nên đang âm thầm biến băi cạn Scarborough, đánh chiếm từ Philippines năm 2012 thành sự thật tham vọng bá quyền của Bắc Kinh.
Băi Scarborough với những chiếc tàu chung quanh. Ảnh chụp vệ tinh ngày 12/03/2016. Theo quân đội Mỹ, Trung Quốc đang 'hoạt động' tại đây.
Trong số tất cả các điểm nóng tiềm tàng ở Biển Đông, th́ không một nơi nào đang được theo dơi một cách căng thẳng hơn là băi cạn Scarborough, một đảo san hô rộng lớn với các băi đá vây quanh. Băi cạn này rộng 150 cây số vuông và cách bờ biển Philippines không đầy 241 km. Giới quan sát lâu nay nghi ngờ Trung Quốc muốn biến nơi đây thành một đảo quân sự. Vào tuần trước, bộ Quốc Pḥng Philippines đă công bố các bức ảnh cho thấy các tàu của Trung Quốc đậu trong khu vực và có thể tiến hành hoạt động cải tạo, quân sự hóa băi cạn này.
Bắc Kinh âm thầm cải tạo băi cạn Scarborough
Biển Đông là một thùng thuốc nổ địa chính trị, giàu tài nguyên thiên nhiên và có giá trị chiến lược. Trung Quốc dường như muốn kiểm soát Biển Đông và băi cạn Scarborough có thể là yếu tố cuối cùng cho phép thực hiện ư đồ này. Ở những nơi khác trong vùng Biển Đông, trong những năm gần đây, Trung Quốc đă xây các đảo nhân tạo, trên đó có các phi đạo đủ khả năng đáp ứng nhu cầu quân sự, các thiết bị theo dơi, các cảng nước sâu, tất cả các hoạt động đó nhằm hỗ trợ cho đ̣i hỏi về lănh thổ đối với gần như toàn bộ tuyến đường biển này. Hồi tháng 7/2016, một ṭa án quốc tế đă bác bỏ cơ sở pháp lư của những đ̣i hỏi này, nhưng Bắc Kinh tuyên bố không thừa nhận phán quyết đó.
Trước tiên, Trung Quốc cần biến băi cạn Scarborough thành một một đảo nhân tạo, giống như họ đă làm ở nhiều nơi trong vùng quần đảo Trường Sa, trong những năm gần đây. Công việc này gây ra nhiều tổn hại cho môi trường và đ̣i hỏi phải có thiết bị nạo vét trên diện rộng và Trung Quốc đă thực hiện một cách thành thạo. Khi xem xét kỹ lưỡng các bức ảnh mà Philippines công bố hồi tuần trước, một số nhà quan sát cho rằng các tàu Trung Quốc không có các thiết bị nạo vét và do vậy chưa có nguy cơ xẩy ra ngay hoạt động cải tạo băi cạn này.
Số khác th́ giả định rằng Trung Quốc từ lâu đă muốn cải tạo xây dựng ở Scarborough nhưng phải lùi lại sau khi các nhà ngoại giao Mỹ vào đầu năm nay, đă lưu ư (trong các cuộc gặp riêng để giữ thể hiện cho Bắc Kinh) rằng việc tiến hành cải tạo băi cạn có thể gây ra đối đầu. Một giả thuyết khác c̣n cho là Trung Quốc hiện đang kín đáo, khéo léo đặt các nền móng để sau này (hoặc sắp tới đây) có thể nhanh chóng cải tạo Scarborough thành một ḥn đảo.
Trung Quốc đă giành quyền kiểm soát băi cạn Scarborough (hoặc Hoàng Nham đảo, theo cách gọi của Trung Quốc) từ tay Philippines từ năm 2012. Từ đó đến, nay, Trung Quốc hạn chế chặt chẽ việc tiếp cận nơi đây, không cho ngư dân Philippines đánh bắt hải sản trong khu vực này. Trung Quốc nhấn mạnh là họ không xây dựng ǵ ở đây, nhưng trong quá khứ, Bắc Kinh đă từng có những tuyên bố gian dối về những chuyện như thế này. Ví dụ, lúc trước, Trung Quốc nói là chỉ xây dựng những chỗ trú ẩn cho ngư dân ở Đá Vành Khăn (Mischief Reef – Trường Sa). Thế nhưng, hiện nay, tại đây đă có các nhà chứa máy bay, cảng và một phi đạo ở phía đầu đảo nhân tạo này.
Scarborough: Một đỉnh của "Tam giác chiến lược"
Bất luận thực tế thế nào, hầu như không c̣n nghi ngờ ǵ nữa về việc Bắc Kinh mong muốn xây dựng một đảo quân sự ở băi Scarborough (mà Philippines c̣n gọi là băi Panatag hoặc Bajo Masinloc). Một cơ sở như vậy, phối hợp với các cơ sở hiện có tại quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, sẽ giúp cho Trung Quốc có một « tam giác chiến lược » để tiến hành các hoạt động theo dơi và tuần tra ở toàn bộ Biển Đông, nơi mà hải quân Trung Quốc trong tuần này thực hiện các cuộc tập trận với Nga.
Tại Mỹ, dân biểu Dan Sullivan vào tháng 4/2016, đă cảnh báo Tiểu ban Quân lực Thượng viện về « tam giác » này. Trên một tấm bản đồ, ông khoanh vùng ba đỉnh của « tam giác » và chỉ ra hàng máy bay tiêm kích Trung Quốc. Các ṿng tṛn ở ba đỉnh tam giác chồng lấn lên nhau, bao phủ gần như toàn bộ Biển Đông :
« Tam giác » này cũng giúp Trung Quốc thiết lập một dùng nhận dạng pḥng không (ADIZ) ở vùng biển này, buộc máy bay của các nước phải thông báo trước cho chính quyền Trung Quốc các chuyến bay. Chưa rơ bằng cách nào Trung Quốc có thể thiết lập thực sự một vùng pḥng không như vậy, đặc biệt là lúc khởi sự, nhưng đối với Bắc Kinh, đó chắc chắn là một bước đi mới theo hướng này. Một vài nước cảnh báo là Bắc Kinh muốn biến Biển Đông thành « ao nhà Trung Quốc ».
Vào tháng 8/2016, ṭa án tối cao Trung Quốc ra phán quyết rằng các ngư dân bị bắt khi đang đánh bắt trong vùng biển của nước này – dường như bất kể vùng biển nào nằm trong bản đồ đường chín đoạn gây tranh căi – th́ có thể bị phạt tù một năm. Ngư dân Philippines rất thận trọng khi t́m cách vào khu vực xung quanh băi cạn giàu thủy sản này, chỗ dựa sinh sống của nhiều thế hệ.
Phán quyết của ṭa tối cao Trung Quốc được đưa ra sau khi tổng thống Mỹ Barack Obama, tại Washington, đă cảnh báo đồng nhiệm Trung Quốc Tập Cận B́nh là không nên cải tạo xây dựng ở Scarborough hoặc thiết lập vùng nhận dạng pḥng không ở Biển Đông, theo như lời một quan chức Mỹ xin ẩn danh với tờ New York Times.
"Tam giác chiến lược" làm thay đổi tṛ chơi trong mối quan hệ giữa các cường quốc
Cuối tháng 8/2016, ngoại trưởng Philippines Perfecto Yasay Jr cho biết đă có những ư đồ dùng cát đen của Philippines vào các hoạt động cải tạo bồi đắp ở băi cạn Scarborough, nhưng các ư định này đă bị Hoa Kỳ ngăn chặn.
Đương nhiên, trong một cuộc chiến tranh thực sự, th́ việc Hoa Kỳ và các đồng minh phá hủy bất kỳ cơ sở quân sự nào mà Trung Quốc xây ở Biển Đông là chuyện tương đối dễ dàng. Đa phần các công tŕnh này được xây dựng trên bề mặt băi đá không có nền móng và cũng rất dễ bị hư hại do băo. Tuy nhiên, qua thư điện tử, ông Sean Liedman, chuyên gia phân tích quân sự và nguyên là sĩ quan hải quân Mỹ, cho tạp chí Quartz biết :
“Việc Trung Quốc quân sự hóa quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa và có thể cả băi cạn Scarborough có được một mối lợi quân sự rất lớn trong thời b́nh, như mở rộng hoạt động t́m kiếm, xây dựng mạng lưới theo dơi, hỗ trợ hậu cần và lập các hệ thống chỉ huy và kiểm soát… Không nên đánh giá thấp mối lợi trong thời b́nh và trong giai đoạn chuẩn bị chiến tranh (Giai đoạn Zero và Giai đoạn 1, theo biệt ngữ của giới quân sự Mỹ) và hai giai đoạn đầu này quyết định sự thắng lợi trong Giai đoạn 3 (lâm chiến)”
Một căn cứ quân sự của Trung Quốc ở băi cạn Scarborough cũng có thể là quá gần không chỉ với Philippines mà đặc biệt là với Căn cứ Không quân Basa, gần Manila. Đây là một trong năm căn cứ mà chính phủ Philippines, do phải đối mặt với sự hung hăng trên biển của Trung Quốc, đă cho phép quân đội Mỹ sử dụng tạm thời, trên cơ sở Thỏa thuận Tăng cường Hợp tác Quốc pḥng, có hiệu lực 10 năm, được kư năm 2014 và đă được Ṭa án Tối cao Philippines thông qua hồi đầu năm nay.
Các nước khác cũng lo lắng về vấn đề băi cạn Scarborough. Vùng biển này là tuyến hàng hải chính vận chuyển dầu lửa từ Trung Đông tới Nhật Bản, Hàn Quốc cũng như Trung Quốc. Hơn 5 ngh́n tỷ đô la trao đổi thương mại được vận chuyển hàng năm qua tuyến hàng hải này. Ông Yoji Koda, nguyên là phó đô đốc hải quân lực lượng pḥng vệ Nhật Bản, đă viết trên báo Asia Policy rằng « tam giác chiến lược » có thể trở thành một yếu tố làm thay đổi tṛ chơi trong quan hệ giữa các cường quốc khu vực ». Chắc chắn là các chiến lược gia quân sự tại Bắc Kinh sẽ đồng ư với điều này.
rfi