Vietbf.com - Tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 49 không được đưa ra lập trường cứng rắn về các tranh chấp chủ quyền tại Biển Đông, cho nên ASEAN tránh nêu phán quyết của Ṭa án Trọng tài Thường trực La Haye về Biển Đông, bất lợi cho Bắc Kinh.
Các Hội nghị lần này là dịp để các bên cùng kiểm điểm quan hệ và hợp tác trong thời gian qua, đề xuất phương hướng thúc đẩy hợp tác trong thời gian tới, đồng thời trao đổi các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm và chuẩn bị cho Hội nghị Cấp cao ASEAN với một số đối tác vào tháng 9 tới tại Viên-chăn, Lào.
Các Bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của ARF là diễn đàn đối thoại về các vấn đề chính trị-an ninh thuộc quan tâm và lợi ích chung ở châu Á-Thái B́nh Dương, thúc đẩy xây dựng ḷng tin, hợp tác v́ ḥa b́nh, ổn định ở khu vực. Các Bộ trưởng ghi nhận các kết quả triển khai Kế hoạch Hành động thực hiện Tuyên bố Tầm nh́n ARF giúp nâng cao hiệu quả xử lư các thách thức ngày càng phức tạp ở khu vực, nhấn mạnh cần triển khai toàn diện các ḍng hành động để thúc đẩy tiến tŕnh ARF.
Hội nghị đă rà soát việc thực hiện các biện pháp xây dựng ḷng tin và ngoại giao pḥng ngừa trong năm giữa kỳ 2015-2016, đánh giá cao các hoạt động của các Nhóm hỗ trợ giữa kỳ ARF về giảm nhẹ thiên tai, chống khủng bố, tội phạm xuyên quốc gia, an ninh hàng hải, không phổ biến và giải trừ vũ khí hạt nhân.
Dịp này, Hội nghị đă thông qua danh mục các hoạt động cho năm giữa kỳ tiếp theo 2016-2017, trong đó Việt Nam sẽ đồng chủ tŕ Nhóm Hỗ trợ giữa kỳ ARF về an ninh hàng hải cùng với Úc và Liên minh Châu Âu trong nhiệm kỳ 2017-2020.
Về định hướng tương lai, các Bộ trưởng tái khẳng định cam kết tiếp tục thúc đẩy các biện pháp xây dựng ḷng tin, đồng thời phát triển các biện pháp ngoại giao pḥng ngừa phù hợp với các nhu cầu của khu vực; nhấn mạnh tầm quan trọng của Tuyên bố Hà Nội thực hiện Tuyên bố Tầm nh́n ARF để định hướng ARF là diễn đàn thiết thực và có tính hành động, tăng cường phối hợp đồng bộ và tính bổ trợ giữa ARF với các cơ chế khác do ASEAN dẫn dắt.
Dịp này, Hội nghị đă thông qua một số Tuyên bố các Bộ trưởng ARF, trong đó đáng chú ư nhất là Tuyên bố về thúc đẩy hợp tác giữa các cơ quan thực thi pháp luật trên biển theo đề xuất của Việt Nam.
* Tại các Hội nghị, các nước đă dành nhiều thời gian trao đổi về các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm như t́nh h́nh Bán đảo Triều Tiên, Trung Đông, khủng bố, bạo lực cực đoan, an ninh hàng hải, di cư, bày tỏ lo ngại về ảnh hưởng và tác động sâu rộng đối với ḥa b́nh, an ninh và phát triển ở khu vực và nhất trí tăng cường hợp tác xử lư các thách thức này. Về vấn đề Biển Đông, nhiều nước chia sẻ quan ngại về những diễn biến gần đây và đang diễn ra, trong đó có việc xây đảo nhân tạo và quân sự hóa. Các nước nhấn mạnh việc duy tŕ ḥa b́nh, an ninh, an toàn và tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông là lợi ích và trách nhiệm chung của các nước, đề cao việc tuân thủ luật pháp quốc tế và Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982, thực hiện kiềm chế, không có các hành động làm phức tạp thêm t́nh h́nh, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, thực hiện DOC và sớm đạt COC. Một số nước nêu quan điểm về vụ kiện trước Ṭa Trọng tài được thành lập theo Phụ lục VII của Công ước Luật Biển 1982.
* Tại các Hội nghị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm B́nh Minh đánh giá cao những tiến triển hợp tác trong các khuôn khổ ASEAN+3, EAS và ARF. Về định hướng thúc đẩy hợp tác trong tương lai, Phó Thủ tướng đề nghị ASEAN+3 cần tập trung hoàn thành các biện pháp c̣n lại trong Kế hoạch Công tác 2013-2017, dành ưu tiên cho phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ, đầu tư, kết nối hạ tầng, hợp tác ứng phó tác động của biến đổi khí hậu, tội phạm xuyên quốc gia, an ninh hàng hải, quản lư thiên tai, và an ninh mạng. Trong họp EAS, Phó Thủ tướng đề nghị các nước ủng hộ vai tṛ trung tâm của ASEAN, bảo đảm tiến tŕnh EAS phù hợp với lợi ích và quan tâm của tất cả các nước, ủng hộ kiểm điểm định kỳ các lĩnh vực hợp tác ưu tiên của EAS và đưa an ninh hàng hải thành một lĩnh vực ưu tiên của EAS. Về ARF, Phó Thủ tướng đề nghị thúc đẩy ARF thực sự chuyển sang giai đoạn ngoại giao pḥng ngừa trong khi tiếp tục các biện pháp xây dựng ḷng tin thông qua các hoạt động thực tiễn, góp phần bảo đảm ḥa b́nh, an ninh.
Trong trao đổi về t́nh h́nh khu vực và quốc tế, Phó Thủ tướng khẳng định tầm quan trọng và ư nghĩa của việc bảo đảm an ninh biển là lợi ích chung của các nước, khu vực và quốc tế. Những diễn biến phức tạp trên thực địa thời gian qua và đang diễn ra ở Biển Đông, nhất là việc cải tạo, xây dựng quy mô lớn và quân sự hóa, tiếp tục gây quan ngại sâu sắc, thay đổi nguyên trạng ở Biển Đông, làm xói ṃn ḷng tin ở khu vực. Đối với diễn biến vừa qua liên quan đến tiến tŕnh ngoại giao và pháp lư, Việt Nam đă thể hiện quan điểm về Ṭa Trọng tài được thành lập theo Phụ lục VII của Công ước Luật Biển 1982. Đoàn ta nhấn mạnh cần coi trọng đối thoại và thương lượng, bước sang giai đoạn mới để ổn định t́nh h́nh, giải quyết ḥa b́nh tranh chấp trên cơ sở tuân thủ luật pháp quốc tế, Công ước Luật Biển 1982 và tinh thần xây dựng; v́ vậy, Việt Nam kêu gọi các bên liên quan kiềm chế, không có các hoạt động làm tăng căng thẳng; thúc đẩy thương lượng song phương cũng như công việc giữa ASEAN và Trung Quốc về thực hiện hiệu quả DOC, sớm tiến tới COC. Các diễn đàn EAS và ARF có vị trí quan trọng, đóng góp vào việc trao đổi về t́nh h́nh, ngăn ngừa xung đột, đề xuất các biện pháp và hỗ trợ các bên giải quyết tranh chấp.
* Sau Hội nghị ARF-23, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm B́nh Minh đă cùng đoàn đại biểu Việt Nam rời Viên-chăn về nước, kết thúc đợt tham dự Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 49 và các Hội nghị liên quan.
dv